26 Nisan Dünya Fikri Mülkiyet Günü (World IP Day), 2000 yılından bu yana, fikri mülkiyet haklarına dikkat çekmek maksadıyla kutlanıyor
26 Nisan Dünya Fikri Mülkiyet Günü’ne ait bilgi veren Dr. Öğr. Üyesi Hasret Cet, Türkiye’de bu kapsamda yapılan Sınai Mülkiyet Kanunu ile yükseköğretimde patentleme imkânının arttığını belirtiyor
“Bir fikrim var!” diyerek çıktığınız yolda, ne yazık ki fikrinizin çalınması ve size ilişkin olmadığının sav edilmesi mümkünlüğü çok yüksek. Dünya Fikri Mülkiyet Örgütü (WIPO), fikri mülkiyet haklarına ait farkındalık yaratmak; yenilik ve icatlarda fikri mülkiyet haklarının değerinin anlaşılmasını sağlamak emeliyle, 2000 yılından bu yana, 26 Nisan’ı Dünya Fikri Mülkiyet Günü (World IP Day) olarak kutluyor.
“26 Nisan Dünya Fikri Mülkiyet Günü” ile ilgili görüşlerine başvurduğumuz Yeditepe Üniversitesi Hukuk Fakültesi Ticaret Hukuku Anabilim Kolu Dr. Öğr. Üyesi Hasret Cet da, Türkiye’de son yıllarda oluşmaya başlayan fikri mülkiyet anlayışı ve yakın vakitte yürürlüğe giren Sınai Mülkiyet Kanunu ile ilgili bilgiler verdi.
Bilgisayar Programları da Telif Kapsamında
İnsanın fikri emeği sonucu ürettiği, yaratıcı nitelikte olan fakat maddi varlığı olmayan eserler üzerindeki hakların fikri mülkiyet hakkı olarak tabir edildiğini belirten Hasret Cet, fikri mülkiyet haklarının, telif hakları ve sınai mülkiyet hakları biçiminde iki kümeye ayrıldığını anlattı. Cet, “Telif hakları; bilgisayar programları da dâhil olmak üzere bilim ve edebiyat yapıtları, hoş sanat yapıtları, musiki yapıtları, sinema yapıtları üzere yapıtları kapsar. Sınai mülkiyet hakları ise patent, yararlı model, tasarım, marka, coğrafik işaretler üzere haklardan oluşur. Türkiye’de telif haklarıyla ilgili süreçler konusunda Kültür ve Turizm Bakanlığı Telif Hakları Genel Müdürlüğü misyonlu iken sınai mülkiyet hakları konusunda Türk Patent ve Marka Kurumu (TÜRK PATENT) görevlidir” dedi.
“WIPO’nun İki Ana Amacı Var”
Dünya Fikri Mülkiyet Örgütü’nün (WIPO) fikri mülkiyet sisteminin geliştirilmesine liderlik etme maksadıyla yola çıktığını kaydeden Dr. Öğr. Üyesi Cet, “WIPO’nun iki ana amacı vardır. Biri, dünya çapında fikri mülkiyetin korunmasını teşvik etmek; başkası ise WIPO’nun yönettiği muahedeler sonucu kurulan fikri mülkiyet birlikleri ortasında idari işbirliğini sağlamak. WIPO’nun, şu an için 193 üyesi bulunmaktadır. Türkiye de, 1976 yılında WIPO’ya katılmıştır” diye konuştu.
“SMK Hakları Tek Çatı Altında Topladı”
Dr. Öğr. Üyesi Hasret Cet, 2017 yılında yürürlüğe giren Sınai Mülkiyet Kanunu (SMK) ile tüm sınai mülkiyet haklarının tek bir çatı altında toplandığını anımsatarak kelamlarını şöyle sürdürdü:
“SMK ile daha evvel KHK’lar ile korunan marka, patent, yararlı model, tasarım ve coğrafik işaretler yanında klâsik eser isimleri da muhafaza kapsamına dâhil edildi. Eski ismi Türk Patent Enstitüsü olan ve Türkiye’de sınai mülkiyet haklarının korunması gayesiyle kurulan kurumun ismi Türk Patent ve Marka Kurumu (TÜRK PATENT) olarak değiştirildi. Görsel işaretlerin yanında, ses, hologram, hareket üzere işaretlerin de marka olarak benimsenmesi, TÜRK PATENT’e kullanılmayan markaların iptali yetkisi verilmesi, milletlerarası tükenme prensibinin benimsenmesi ve marka cürümlerinin kapsamının genişletilmesi bu kapsamda yapılan olumlu düzenlemelerdendir.”
Yasa ile Yükseköğretimde Patentleme İmkânı Arttı
Yükseköğretim kuruluşlarında gerçekleştirilen buluşların da SMK kapsamında düzenlendiğini anımsatan Hasret Cet, şunları kaydetti:
“Yükseköğretim kurumlarında yapılan bilimsel çalışmalar yahut araştırmalar sonucunda bir buluş gerçekleştiğinde buluşu yapan, buluşunu yazılı olarak ve gecikmeksizin yükseköğretim kurumuna bildirmekle yükümlüdür. Yükseköğretim kurumu, buluş üzerinde hak sahipliği talebinde bulunursa patent başvurusu yapar ve buluş sahibi yükseköğretim kurumu olur. Fakat buluştan gelir elde edilirse, bu gelirin en az 1/3’ü buluşu yapana verilir. Yükseköğretim kurumunun hissesine düşen gelir de yükseköğretim kurumu bütçesine özgelir olarak kaydedilir ve başta bilimsel araştırmalar olmak üzere yükseköğretim kurumunun gereksinimlerinin karşılanması için kullanılır. Bu düzenlemeyle, yükseköğretim kurumlarındaki patentleme imkânının geliştirilmesi, artması yerinde olmuştur.”
Kaynak: (BHA) – Beyaz Haber Ajansı
