Sinir sisteminin kıymetli hastalıklarından MS (Multiple Skleroz) hakkında bilgiler aktaran Medical Park Çanakkale Hastanesi Nöroloji Uzmanı Dr. Rengin Artuğ, MS’in gençlerde nörolojik nedenli engelliliklerde birinci sırada olduğuna dikkat çekerek “Yeni MS’liler için gelecek daha parlak olabilir. Erken ve uygun tedavi ile artık MS hastalarının birden fazla hayatlarını kıymetli kısıtlamalar olmadan devam ettirebileceklerdir” dedi.
Multipl Skleroz (MS) hastalığının beyin, omurilik ve optik sonlar dâhil olmak üzere merkezi hudut sistemini etkileyen kronik ve otoimmun aracılı bir rahatsızlık olduğunu tabir eden Medical Park Çanakkale Hastanesi Nöroloji Bölümü’nden Uzm. Dr. Rengin Artuğ, “MS kalıtsal bir hastalık değildir. Lakin genetik bir yatkınlıktan kelam edilmektedir. Ailelerinde MS bulunan bireylerin MS’e yakalanma eğilimi az da olsa vardır” halinde konuştu.
HENÜZ NEDENİ SAPTANAMADI
Çok farklı teoriler olmasına karşın MS’in nedeninin şimdi kesin olarak saptanamadığını belirten Uzm. Dr. Rengin Artuğ, “Hastalığa neden olabilecek çok çeşitli nedenler (daha evvel geçirilmiş virütik enfeksiyonlar, etraftan kaynaklanan kimi zehirli unsurlar, beslenme alışkanlıkları, coğrafik etmenler, bedenin savunma sistemindeki bozukluklar) suçlanmışsa da hiçbiri kesin neden olarak saptanamamıştır” dedi.
BAĞIŞIKLIK SİSTEMİ KENDİ HUDUT SİSTEMİNE SALDIRIYOR
MS’in çocukluk yahut gençlik devrinde bedene giren rastgele bir virüsün uzun müddet hiçbir belirti göstermeden bedende kaldığı, daha sonra yeniden bilinmeyen bir nedenle, örneğin şiddetli bir üst teneffüs yolu hastalığı ya da gastroenterit ile tetiklenerek ortaya çıktığı oto-immün (vücudun kendi bağışıklık sisteminin neden olduğu) bir hastalık oluşuyla ile ilgili bilgilerin olduğunu kaydeden Uzm. Dr. Rengin Artuğ, “Bağışıklık sistemimiz olağanda bedene giren yabancı virüslere karşı bedeni korumak için karşı akına geçip onlarla çaba ederken ezkaza, bilinmeyen bir nedenden dolayı merkezi hudut sistemindeki hudutların miyelin kılıfına saldırıp onları tahrip etmektedir” sözlerini kullandı.
KADINLARDA DAHA SIK GÖRÜLÜYOR
Hastalık başlangıcının ekseriyetle 20-40 yaşlar ortasında olduğunu, fakat 10 yaş öncesi ve 40 yaş sonrası başlayan olayların da olduğunu belirten Uzm. Dr. Rengin Artuğ, “MS bayanlarda daha sık görülür. Üreme çağındaki gençlerde, sosyo-ekonomik seviyesi yüksek toplumlarda, kentlerde yaşayan eğitim seviyesi yüksek bireylerde, ekvatordan uzaklaştıkça kuzey ülkelerinde görülme sıklığı fazladır” diye konuştu.
BELİRTİLERİ HASTADAN HASTAYA FARKLILIKLAR GÖSTERİYOR
MS belirtilerinin, şiddet ve gidişat açısından hastadan hastaya farklılıklar gösterebileceğinin ve etkilenen hudut sistemi bölgesine nazaran değişebileceğinin altını çizen Uzm. Dr. Rengin Artuğ şu bilgileri paylaştı:
“Bulanık görme, çift görme, olağan dışı yorgunluk, yüzde, kollarda ya da bacaklarda uyuşma, karıncalanma, keçeleşme üzere duyusal belirtilerin yanı sıra trigeminal nevralji, yüzde, kolda, bacakta kuvvet kaybı, ince hareketlerde maharet kaybı, tekrarlayan yüz felci, idrar kaçırma yahut yapamama, kabızlık, cinsel fonksiyon bozuklukları, titreme ve başka hareket bozuklukları, baş dönmesi ve istikrar sıkıntıları, his durum bozuklukları, unutkanlık, uyku sıkıntıları üzere belirtiler de olabilir. Belirtilerin bir ya da birkaçı birlikte olabilir. Hastalığın birinci belirtileri birkaç gün içinde ortaya çıkar; alevlenmeler ve düzelmelerle seyreder. Başlangıç devirlerinde tam bir düzelme gösterirken, az sayıda hastada baştan itibaren düzelmeler olmaksızın kötüleşme kelam konusu olabilir.”
MS HASTALARININ EVLENMESİNDE SAKINCA YOK!
MS’in ölümcül olmadığını ve bulaşıcılığın kelam konusu olmadığını vurgulayan Uzm. Dr. Rengin Artuğ “MS hastalığı, gizlenecek ve utanılacak bir durum değildir” diyerek kelamlarına şöyle devam etti:
“MS hastaları, istedikleri herkese hastalıklarını anlatabilecekleri üzere kimseye MS hastası olduklarını anlatmak yahut açıklamak zorunda da değildirler. Günlük aktivitelerini, toplumsal ve mesleksel işlerini devam ettirmeleri önerilmektedir. MS, genç insanlarda nörolojik nedenli engelliliklerde birinci sıradadır. Şayet MS’e bağlı özürlülük var ise sıhhat raporu alarak işyerinde uygun düzenlemeleri talep edebilirler, bu hastalarımızın en doğal hakkıdır. MS hastalarının evlenmesinde sakınca yoktur. MS hastaları evlenip çocuk sahibi olabilmektedirler. Fakat uygun vakit ve şartlarda planlanmalıdır. Doğumdan sonraki 3-6 aylık süreçte atak riski artabileceği için takviye tedavisi gerekebilir. MS’in çocuklarda ortaya çıkma mümkünlüğü ise çok düşük, yüzde 1-2’lerde bir olasılıktır.”
ERKEN VE UYGUN TEDAVİ ÖNEMLİ
Yeni MS’liler için geleceğin daha parlak olduğunu altını çizen Uzm. Dr. Rengin Artuğ, erken ve uygun tedavi ile MS hastalarının birçoklarının hayatlarını değerli kısıtlamalar olmadan devam ettirebileceklerinin altını çizerek şu bilgileri paylaştı:
“MS internette, gazetelerde, TV kanallarında tedavisi olmayan ve tüm hastalarda sakatlık yapan bir hastalık olarak tanıtılmaktadır. Meğer ki günümüzde MS güzel denetim altına alınabilen bir hastalık haline geldi. Hastalığı evvelden başlayan ve erken tedavi edilmeyen hastaların bir kısmı koltuk değneğine, tekerlekli sandalyeye hatta yatağa bağımlı durumdadır. MS sakatlığa neden olduktan sonra sakatlığı güzelleştirmek günümüzde mümkün olmamaktadır. Lakin erken ve uygun tedavi, kısıtlamaların azaltılması açısından büyük değer arz etmektedir. Nasıl ki tansiyon, şeker, tiroit hastalıkları üzere pek çok hastalık tam olarak ortadan kaldırılamıyor lakin denetim altına alınabiliyorsa, MS için de durum benzeridir.”
D VİTAMİNİNDEN VARLIKLI BESLENİLMELİ
Sağlıklı bireyler için hakikat olanların MS hastaları için de geçerli olduğunu, istikrarlı, liften, zerzevat ve meyveden varlıklı, yağ oranı az Akdeniz diyetinin MS hastaları için uygun olacağını ve tuzun azaltılması gerektiğini belirten Uzm. Dr. Rengin Artuğ, “Balık, pek çok açıdan hem genel sıhhat hem de MS hastalığı için uygun bir besindir. Balık tercihinizde, Omega yağ asitlerinden (özellikle Omega 3, 6 ve 9) varlıklı olanları tercih edebilirsiniz. En kıymetlileri; her çeşit somon, beyaz ton balığı, alabalık ve hamsidir. Bu balıklarda D vitamini de yüksektir. D vitaminin MS tedavisinde yeri olabileceğini öne süren datalar mevcuttur ve bu bahiste araştırmalar hâlâ devam etmektedir. MS hastasıysanız kuru fasulye, tahıllar, kabuklu yemiş ve tohumlardan da protein alabilirsiniz. Yağ tüketiminde sıvı yağları kullanmayı tercih edebilirsiniz. Ayrıyeten taze zerzevat ve meyveler tercih edilmeli, kızartmalardan ve katkı unsuru bulunan yiyeceklerden kaçınmalısınız” diyerek kelamlarını noktaladı.
Kaynak: (BHA) – Beyaz Haber Ajansı
