Üniversite adaylarının heyecanla beklediği YKS’ye çok az bir vakit kaldı. İmtihan korkusu yaşamanın son derece olağan ve doğal bir durum olduğunu belirten Psikiyatrist Prof. Dr. Nevzat Tarhan, “Böyle durumlarda herkes bir korku hisseder lakin bu doğaldır. Tasanın denetim edilemez sonlarda olması sıkıntıdır.” ikazında bulundu.
Üniversite adaylarının heyecanla beklediği YKS’ye çok az bir vakit kaldı. YKS’nin TYT oturumu 26 Haziran’da, AYT ve YDT oturumları ise 27 Haziran’da yapılacak. İmtihan tasası yaşamanın son derece olağan ve doğal bir durum olduğunu belirten Psikiyatrist Prof. Dr. Nevzat Tarhan, “Böyle durumlarda herkes bir tasa hisseder ama bu doğaldır. Tasanın denetim edilemez sonlarda olması problemdir.” ikazında bulundu. İmtihana 24 saat kala artık imtihan fikrinden uzaklaşılması gerektiğini kaydeden Prof. Dr. Nevzat Tarhan, “Arkadaşlarıyla bir ortaya gelsinler lakin sakın imtihan konuşmasınlar. Zira beyni dinlendirmek gereklidir.” dedi.
Üsküdar Üniversitesi Kurucu Rektörü Psikiyatrist Prof. Dr. Nevzat Tarhan, 26-27 Haziran 2021 tarihlerinde düzenlenecek YKS 2021 öncesinde adaylara imtihan gerilimi ve korkuyla başa çıkmada tavsiyelerde bulundu.
Kaygının olması olağan, denetim edilememesi sorundur
Sınav telaşı yaşamanın son derece olağan ve doğal bir durum olduğunu belirten Prof. Dr. Nevzat Tarhan, “Çünkü imtihan muhakkak bir performans ve aşikâr bir emek birikimini gerektiren, sonuçta öğrencide hesap verebileceği hissini yaşatan bir durumdur. Bu türlü durumlarda herkes bir telaş hisseder ancak bu doğaldır. Telaşın denetim edilemez sonlarda olması sıkıntıdır. Denetim edilebilen korku, beynimizin ön bölgesindeki damarları genişletiyor ve dikkati arttırıyor, öğrenmeyi hızlandırıyor. Dertsiz, gamsız beşerler hiçbir şey öğrenemezler. Zira az ölçüde dert gerekiyor.” diye konuştu.
Bisikletin gitmesi için bir tempo gerekiyor
“Hayat yolunda ilerlemek bisiklet kullanmak gibidir” diyen Tarhan, “Devamlı bir tempo gerekiyor. Çok tempo takla attırır, temposuz olmak ise bisikleti devirir. Bunun için imtihanda hiç dert olmasın diye bir beklenti gerçekçi değil fakat bu korkuyu denetim edebiliyor muyum, edemiyor muyum değerli olan bu. Bisikletimi yeterli tempoyla, hakikat amaca yönelik kullanıyor muyum? Kullanmıyor muyum? Bunun için bisikleti düzgün kullanabilmesi için insanın bisiklete bindiği vakit amacının muhakkak olması gereklidir. Yoksa rastgele giderse önüne gelen olaylardan etkilenir.” diye konuştu.
Sınava yüklenen mana tasa artırıyor
Kişi için maksadın çok kıymetli olduğunu vurgulayan Prof. Dr. Nevzat Tarhan, “Orta, uzun, kısa vadeli gaye belirlemek kıymetlidir. Artık imtihanda da tasa arttıran, sınavdaki denetim hissini bozan en değerli şey imtihana yüklenen manadır. Birtakım bireyler imtihana o denli bir mana yüklüyor ki güya vefat kalım problemi, hayat memat sıkıntısı üzere şayet bu imtihanı başaramazsam hayatımın sonu gelecek üzere bir telaş, mana yüklüyorlar yahut farkında olmadan etraf ve aile yüklüyor. Aile devamlı ‘Çalıştın mı oğlum? Nasıldı bugün? Güzel gidiyor mu?’ üzere bu türlü yahut onu rahatlatmak için ‘Takma kafana sen kıymetlisin, imtihan değerli değil’ diyor kimileri. Çocukta sorumluluk duygusu varsa o telaş daha da artıyor.” dedi.
Sınavın hayat yolunda ilerlerken karşımıza çıkan muvaffakiyet basamaklarından biri olduğunu kaydeden Tarhan, “Bu basamaklardan birinde başarısız olursanız daha sonra tekrar kurtarma talihi var.
Sonucu düşünmek yerine yol haritasına odaklanılmalı
Sınavın derde dönüşmesinin sebeplerinden bir adedinin de sonuç odaklı hareket etmek olduğunu kaydeden Tarhan, “Hâlbuki süreç odaklı hareket etmek gerekiyor. Sonuç odaklı fikirde ‘Kazanacak mıyım yoksa kazanamayacak mıyım? Ya kazanamazsam? Mahcup olacağım, rezil olacağım. Kimsenin yüzüne bakamayacağım, utanç hissedeceğim’ halinde hisler ortaya çıkar. Meğer sürece odaklanmak gerekir. ‘Benim şu vakitte imtihanım var, o vakte kadar günde 100 tane soru çözeceğim. Şu bahisleri tekrar edeceğim’ diyerek yol haritası çizmeli ve sonucu düşünmemeli. Yol haritasını düşünmelidir. Vizyon sözünün Türkçe’ de hoş bir karşılığı vardır: İnsanın olabileceği şeyleri hayal etmesi. Misyon da yapabileceği şeyleri gerçekleştirme maksadıdır. Ekseriyetle bu imtihanda vizyon ve misyon karışımı oluyor. Bir insanın olabileceği şeyleri hayal ediyor.” dedi.
Mevlana’nın pergel örneğini hatırlatan Prof. Dr. Nevzat Tarhan, “Mevlana ‘Bir ayağın yerde, gerçekte olsun, öbür ayağın hayal dünyasında olsun’ diyor. Bu dengeyi kurabilmek değerli. İmtihanlar öğrencilere bunu öğretiyor. Hayatı öğretiyor. Hayal kurmanın da kendi içerisinde bir istikrarı ve sistemi var. İnsanoğlu onu öğreniyor. Okulla ilgili, hayatla ilgili hayaller kursunlar ancak kesinlikle pergel örneğini unutmasınlar. Bir ayakları hayatın gerçeklerinde olsun, bir ayağı hayallerinde olsun.” dedi.
Sorumluluk sahibi olan ile olmayana farklı davranmalı…
Sınav derdini azaltmada ebeveynlere de misyonlar düştüğünü belirten Prof. Dr. Nevzat Tarhan, “Anne ve babalar da şuna dikkat etsinler: Bir gençte sorumluluk duygusu varsa farklı yaklaşılır, sorumluluk duygusu yoksa farklı yaklaşılır. Çocukta sorumluluk duygusu varsa çocuk esasen çalışıyor ve korkulu. İmtihan korkusunun belirtileri yalnızca kaygı, heyecan değildir. Fizikî belirtileri de vardır. Kalp çarpar, eli titrer. İmtihan kapısında sık sık tuvalete gidilebilir. Beyin o vakit gerilim hormonu salgılıyor. Oksitosin, vazopressin üzere gerilim hormonu salgılıyor. O gerilim hormonu az ölçüdeyken dikkati arttırır. Fazla ölçüde olması ise denetim hissini kaybettirip paniğe yol açar. Anne babanın serinkanlı bir halde çocuğun yanında olması kafidir. ‘Ben senin yanındayım, sen elinden gelen her şeyi yaptın. Biz senin arkandayız’ hissini çocuğa vermeleri kafidir.
Sınavın önündeki en değerli pürüzün şu anda akıllı telefonlar olduğunu kaydeden Prof. Dr. Nevzat Tarhan, “Gençler ders çalışırken kol aralığından uzak tutsunlar. Yakın olursa çabucak dikkatini çeler zira mıknatıs üzere çeker. Bu tip aygıtlar bu vaktin gerçeğidir. O halde bunları yok saymak yerine gençler onların öznesi olacak, onları gayesine yönelik kullanacak lakin gayesi varsa kullanır. Onun için gençlere maksadınızı hatırlayın diyoruz.” dedi.
24 saat kala imtihan düşünülmemeli
Sınava 24 saat kala artık imtihan fikrinden uzaklaşılması gerektiğini kaydeden Prof. Dr. Nevzat Tarhan, “Arkadaşlarıyla bir ortaya gelsinler lakin sakın imtihan konuşmasınlar. Zira beyni dinlendirmek gereklidir. İmtihan sabahı meskende kesinlikle kahvaltı yapsınlar. Yanlarına mümkünse sağlıklı bir atıştırmalık alsınlar. Uzun mühlet dikkat bir yere verilince kan şekeri düşebiliyor. Bu da dikkat dağılmasına yol açabiliyor. Tatlı bir şey alırlarsa çabucak beynin ön bölgesinde dopaminler canlanır, dikkati daha çok arttırır. İmtihandan evvel elimden geleni yaptım diyerek kendilerini rahatlatmaya çalışabilirler.” dedi.
Kaynak: (BHA) – Beyaz Haber Ajansı
