Astım ve alerjik hastalıklar çok sayıda kişiyi etkilemektedir. Her geçen gün bu durumlardan etkilenen kişi sayısında artış yaşanmaktadır. İstanbul Okan Üniversitesi Hastanesi Çocuk Alerjisi ve İmmünoloji Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Ahmet Akçay, açıkladı.
Astım Nedir?
Astım, bir kişinin hava yollarının daraldığı ve nefes almayı zorlaştıran; öksürük, hırıltılı teneffüs ve nefes darlığını tetikleyen ekstra mukus ürettiği bir durumdur. Astım tedavi edilemez. Lakin semptomları denetim edilebilir. Alerjiler ve astım sıklıkla birlikte görülür. Saman nezlesi belirtilerini tetikleyen birebir hususlar astım belirtilerine de neden olabilir. Kimi durumlarda cilt yahut besin alerjileri astım belirtilerine neden olabilir. Bunlar alerjik astım yahut alerjiye bağlı astım olarak bilinir.
Alerji Nedir?
Bağışıklık sistemimiz bakteri ve virüslere karşı müdafaa sağlar. Bedenimiz ziyanlı hususlarla karşılaştığında immünoglobulin E(IgE) antikorları üretiriz ve bu antikorlar histamin üzere kimyasalların salınımına neden olarak iltihaplanmaya neden olur. Alerjisi ve astımı olan şahıslarda bağışıklık sistemi yalnızca bakteri ve virüslere karşı savaşmakla kalmaz. Tıpkı vakitte ekseriyetle zararsız olan bir unsurla karşılaştığında da çok reaksiyon verir. Polen, evcil hayvan tüyü, besinler üzere unsurlar alerjiye neden olabilir. Alerjiye neden olan husus alerjen olarak isimlendirilir. Beden alerjeni ortadan kaldırmaya çalışırken kaşıntılı gözler, burun akıntısı ve hapşırma üzere belirtilere yol açabilir.
Astımın Nedeni Nedir?
Astımın nedeni tam olarak bilinmemekle birlikte çevresel ve genetik faktörlerin kombinasyonun bu duruma neden olduğu bilinmektedir. Ebeveynlerinde ya da kardeşlerde astımı olan bireylerde de astım olma riski daha yüksektir. Alerjenler, tahriş edici unsurlar (sigara dumanı ve kirlilik gibi), teneffüs yolu enfeksiyonları, hava değişiklikleri ve antrenman de astım belirtilerini tetikleyebilir. Bununla birlikte, kişinin tetikleyicileri ne olursa olsun, altta yatan astım sorunu tıpkı kalır.
Astımın Belirtileri Nelerdir?
Nefes aldığınızda hava, teneffüs yolları yahut bronş tüpleri olarak isimlendirilen bir tüp sistemi aracılığıyla burnunuzdan ve ağzınızdan akciğerlerinize geçer. Astımı olan şahıslar, her iki akciğerde de hava yollarında çok daralma yaşarlar ve bu da çoklukla aşağıdakileri içeren belirtilerin yaşanmasına neden olur:
- Nefes darlığı,
- Hırıltı,
- Öksürük,
- Göğüste sıkışma.
Astım belirtileri günlük, haftalık yahut seyrek olarak ortaya çıkabilir ve hafif ile şiddetli ortasında değişebilir. Astım, çocuklar ortasında en sık görülen kronik hastalıktır ve tedavi edilmezse yahut yetersiz tedavi edilirse; astım potansiyel akciğer işlevi kaybı, idman kısıtlaması, uyku zahmeti, okula yahut işe devamsızlık ve ömür kalitesinde değerli bir düşüşe neden olabilir.
Alerjik Astım Nedir?
Alerjik astım, evcil hayvan tüyü, toz yahut toz akarı, küf yahut polen üzere alerjenlere karşı alerjik tepkilerle tetiklenir. Bazen astım yalnızca polen mevsimlerinde ortaya çıkabilir. Spesifik alerjik tetikleyicilerinizi belirlemek, astımınızı yönetmek için çok değerlidir. Alerjik astımı olan şahısların yaklaşık 80’inde saman nezlesi, egzama yahut besin alerjileri üzere ilgili bir durum vardır.
Kimler Alerjik Astım Riski Altındadır?
Ailede alerji hikayesi, alerjik astım için kıymetli bir risk faktörüdür. Alerjik nezle yahut diğer alerjilerin olması da astıma yakalanma riskinizi artırır.
Bütün Astım Olayları Alerjiden Mi Kaynaklanır?
Alerjik astım çok yaygın olmasına karşın, farklı tetikleyici çeşitleri olan diğer astım cinsleri de vardır. Birtakım beşerler için astım; antrenman, enfeksiyonlar, soğuk hava, gastroözofageal reflü hastalığı yahut gerilim tarafından tetiklenebilir. Birçok insanın birden fazla astım tetikleyicisi vardır.
Astım Nasıl Teşhis Edilir?
Astım teşhisi, tıbbi hikaye, fizik muayene ve akciğer testleri üzere belli testlerin sonuçları dahil olmak üzere birkaç farklı şeye dayanır. Akciğer işlev testleri, göğüs röntgeni vb. dahil olmak üzere astımın teşhisine yardımcı olabilecek özel testler de vardır. Alerjileri saptamak için ise alerji testleri yapılabilir.
Yeni geliştirilen bir test olan moleküler alerji testi kapsamlı sonuçlar vermesi nedeniyle bu bağlamda hayli faydalı olabilir. Tüm teneffüs alerjenlerini de ortaya çıkaran bu test, tedavinin seyrine de olumlu bir tesir bırakabilir.
Astım teşhisinde Madx Mat Moleküler Alerji Testi
Astım teşhisinde bilhassa yeni teknoloji olan Madx Mat moleküler alerji testi ile çok daha ayrıntılı alerji kaynağı saptanarak alerji aşısının içinde hangi alerjenlerin olması gerektiği detaylı bir biçimde ortaya çıkabilmektedir.
Astım ve Alerjiler Nasıl Tedavi Edilir?
Önleme ve uzun vadeli denetim, astım ataklarını başlamadan durdurmanın anahtarıdır. Tedavi ekseriyetle tetikleyicilerinizi tanımayı öğrenmeyi, tetikleyicilerden kaçınmak için adımlar atmayı ve ilaçlarınızın belirtileri denetim altında tuttuğundan emin olmak için nefesinizi izlemeyi içerir. Astım alevlenmesi durumunda, süratli bir rahatlama inhaleri kullanmanız gerekebilir. Sizin için yanlışsız ilaç; yaşınız, belirtileriniz, astım tetikleyicileriniz üzere bir dizi şeye bağlıdır. Alerji uzmanınız, mevcut durumunuza uygun yollarla astımınızı denetim altında tutmanızı sağlayacaktır.
Alerjilerin Tedavisinde Aşı Tedavisi Yapılabilir
Alerji aşıları (immünoterapi), muhakkak alerji tetikleyicilerine karşı bağışıklık sisteminizin reaksiyonunu kademeli olarak azaltarak astımın tedavisine yardımcı olabilir. İmmünoterapi, belirtilerinize tetikleyen küçük ölçüde alerjenlerin sistemli enjeksiyonlarını içerir. Bağışıklık sisteminiz vakitle alerjenlere karşı tolerans geliştirir ve alerjik tepkileriniz azalır. Buna karşılık astım belirtileri de azalır. Bu tedavi ekseriyetle belli bir müddet boyunca sistemli enjeksiyonlar gerektirir. İmmünoterapi yani alerji aşı tedavisi ile astım şikâyetleriniz ortadan kalkar. İlaç gereksiniminiz ortadan kalkar ve hayat kaliteniz çok artar.
Kaynak: (BHA) – Beyaz Haber Ajansı
