Kovid-19’un obezite hastalarında daha ağır seyrettiğini ve virüs nedeniyle hastaneye yatanların yaklaşık yarısının obezitesi olduğunu belirten Medical Park Tokat Hastanesi Genel Cerrahi Uzmanı Op. Dr. Zeki Özsoy, “Obezite cerrahisi elektif bir ameliyattır, yani acil değildir. Fakat obezitenin Kovid-19 hastalığını şiddetlendirdiği ortaya çıkınca obez hastaların ameliyatlarının ertelenmemesi, bunların acil kabul edilebileceği görüşü dünyada kabul görmüştür” dedi.
Obezitenin günümüzde global boyutta kıymetli bir halk sıhhati sorunu haline geldiğine işaret eden Medical Park Tokat Hastanesi Genel Cerrahi Uzmanı Op. Dr. Zeki Özsoy, hem gelişmiş ülkelerde hem de gelişmekte olan ülkelerde obezitenin her geçen gün artış gösterdiğini vurguladı.
Dünya Sıhhat Örgütü (DSÖ) tarafından Asya, Afrika ve Avrupa’nın 6 başka yöresinde yapılan ve 12 yıl süren MONICA çalışmasında 10 yılda obezite sıklığında yüzde 10-30 ortasında bir artış saptandığı bildirildiğini kaydeden Genel Cerrahi Uzmanı Op. Dr. Zeki Özsoy, tüm dünyada 1,5 milyar kişinin fazla kilolu, 500 milyon kişinin ise şişman olduğunu söyledi.
HER YIL 4 MİLYON KİŞİ OBEZİTEDEN ÖLÜYOR
Bir vakitler sırf yüksek gelirli ülkelerde bir sorun olarak görülen çok kilo ve obezitenin, artık düşük ve orta gelirli ülkelerde, bilhassa kentsel ortamlarda şimdilerde daha çarpıcı halde arttığına dikkat çeken Op. Dr. Zeki Özsoy, “Fazla kilolu yahut obez çocukların büyük çoğunluğu, artış oranının gelişmiş ülkelere nazaran yüzde 30’dan fazla olduğu gelişmekte olan ülkelerde yaşıyor. 1975’ten 2016’ya kadar, 5-19 yaş ortası çok kilolu yahut obez çocuk ve ergenlerin yaygınlığı, global olarak yüzde 4’ten yüzde 18’e dört kattan fazla arttı. Obezite, çok kilolu yahut obez olmanın bir sonucu olarak her yıl 4 milyondan fazla insanın ölmesiyle 2017 yılından itibaren global salgın olarak kabul edildi” tabirlerini kullandı.
TÜRKİYE’DE HER 3 BİREYDEN 1’İ OBEZ!
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) datalarını de paylaşan Op. Dr. Zeki Özsoy, buna nazaran 15 yaş ve üstü obez bireylerin oranı 2016 yılında yüzde 19,6 iken, 2019 yılında yüzde 21,1’e çıktığını belirtti. Cinsiyet ayrımında bakıldığında 2019 yılında bayanların yüzde 24,8’inin obez ve yüzde 30,4’ünün obez öncesi, erkeklerin ise yüzde 17,3’ünün obez ve yüzde 39,7’sinin obez öncesi olduğunun görüldüğünü aktaran Op. Dr. Zeki Özsoy, genel olarak Türkiye’deki obez bireylerin oranının yüzde 21,1 olduğunu, Dünya Sıhhat Örgütü 2018-2019 yılı obezite datalarına nazaran ise Türkiye’de her 3 bireyden 1’i obez olduğunun açıklandığını söz etti.
YAŞAM KONFORUNU ENGELLİYOR
Obezitenin yalnızca görsel bir sorun değil, tıpkı vakitte bireyin hayat konforunu direkt etkileyen bir hastalık olduğunun altını çizen Op. Dr. Zeki Özsoy; “Obezite hastalarda terleme, çarpıntı, nefes darlığı, horlama, sırt ve eklem ağrıları üzere belirtiler görülmektedir. Bunun yanında özgüvende azalma, toplum içerisinde beğenilen görülmeme yahut dışlanma üzere ruhsal problemlere da neden olabilmektedir” diye konuştu.
KANSER RİSKİNİ ARTIRIYOR
Obezite birçok kronik hastalığın temelini oluşturduğunu vurgulayan Op. Dr. Zeki Özsoy, şunları söyledi:
“Dolaşım sistemi, sindirim ve boşaltım sistemleri ve öteki ögelerin tümü obezite sıkıntısından olumsuz etkilenmektedir. Obezite, kansere yakalanma riskini de artırır. Bunun yanında yapılan birtakım çalışmalarda morbid obez hamilelerde, obezite ameliyatı sonrası zayıflayarak hamile kalanlara kıyasla anneye ve bebeğe ilişkin problemlerin çok daha fazla oranda yaşandığı gösterilmiştir. Obezitenin önlenmesi ve tedavisi tüm bu hastalıklarla başa çıkmada birinci basamaktır.”
OBEZİTENİN YOL AÇTIĞI HASTALIKLAR
Op. Dr. Zeki Özsoy, obezitenin direk ya da dolaylı olarak yol açtığı ya da açabileceği kimi hastalık ve sıhhat sıkıntıları ise şu formda sıraladı;
- Şeker hastalığı
- Tansiyon yüksekliği
- Kalp damar hastalıkları
- İnsülin direnci sorunu
- Kolesterol yüksekliği
- Safra kesesi taşı
- Felç ve inme durumları
- Kanser
- Karaciğer yağlanması
- Uyku apnesi
- Nefes darlığı, astım
- Kas ve eklem hastalıkları
- Psikolojik hastalıklar
- Polikistik over hastalığı
- Cilt ve deri bozulmaları ve hastalıkları
Op. Dr. Zeki Özsoy, üstteki hastalıklar nedeniyle bireylerin çok çeşitli ve fazla sayıda ilaç kullandığını ve ömür kalitelerinin epeyce düştüğünü söz etti.
OBEZLERİN SIHHAT MASRAFLARI 2.5 KAT FAZLA!
2019 yılında OECD tarafından yayınlanan rapora nazaran, obezite sorunu yaşayanların sıhhat hizmetlerinden daha sık yararlanma eğiliminde olduğu, obezlerin olağan bireylere nazaran yaklaşık 2,5 kat daha fazla sıhhat harcaması yaptığını da kelamlarına ekleyen Op. Dr. Zeki Özsoy, “Obezite kaynaklı hastalıkların tedavisinin, toplam sıhhat harcamalarının yüzde 8,4’ünü oluşturduğu kaydedilmiştir. Örneğin obeziteye bağlı şeker hastalığı gelişen bir hastada ek olarak pek çok ilaç kullanmak, tetkik yaptırmak, diyabete bağlı sıkıntılarla uğraşmak ve çok daha fazla sayıda poliklinik muayenesi yapmak gerekecektir” açıklamasında bulundu.
KOVID-19 VE OBEZİTE
Koronavirüs pandemisi sürecinde yapılan çalışmaların, Kovid-19’un obezite hastalarında daha ağır seyrettiğini ve virüs nedeniyle hastaneye yatanların yaklaşık yarısının obezitesinin olduğunu ortaya koyduğunun altını çizen Op. Dr. Zeki Özsoy, şu bilgileri paylaştı:
“DSÖ’nün salgın olarak tanımladığı obezite, sigaradan sonra en kıymetli ikinci mevt nedeni olarak kaydedilmiştir. Pandemi şartları nedeniyle yeme içme tertibinin değişmesi ve atıştırma sıklığının artması, obeziteye davetiye çıkarmıştır. Bilhassa bu devirde sağlıklı beslenme daha da kıymetli hale gelmiştir. Bunun yanında bir başka sorun da pandemi periyodunda elektif ameliyatların bir mühlet ertelenmesi olmuştur. Obezite cerrahisi elektif bir ameliyattır, yani acil değildir lakin obezitenin Kovid-19 hastalığını artırması ve şiddetlendirmesi üzere bir kadro bulgular elde edilince obez hastaların ameliyatlarının ertelenmemesi, bunların acil kabul edilebileceği görüşü dünyada kabul görmüştür. Pandeminin birinci aylarında elektif ameliyatların ertelendiği periyot dışında biz hastalarımızı inançlı kaideler altında hazırlayarak ameliyatlarını yapıyoruz.”
TEDAVİ FORMÜLLERİ
Obezite tedavisinde kullanılan sistemlerin diyet, idman, davranış terapisi, farmakolojik (ilaç tedavisi) tedavi ve cerrahi tedavi olarak sıralandığını vurgulayan Op. Dr. Zeki Özsoy, çoklukla birinci başta diyet ve idman tedavisinin uygulandığını belirtti.
Tedavide obeziteye neden olan faktörlerin saptanması ve önlenmesinin değerli olduğunu belirten Op. Dr. Zeki Özsoy, “Farmakolojik tedavi kademesinde son yıllarda kullanıma giren bilhassa iştah üzerinde baskılayıcı tesirleri olan ilaçlar mevcuttur. Kesinlikle bir doktor denetiminde uygulanması ve yan tesir takibi yapılması gerekmektedir. Tüm bu metotlarla sonuç alınamadığında tedavinin son ve en tesirli basamağı olan cerrahi devreye girmektedir. Yapılan tüm çalışmalar cerrahi tedavinin tüm bu formüllere üstün olduğunu işaret etmektedir. Cerrahi tedavi, günümüz şartlarında en tesirli ve en âlâ sonuç veren tedavi seçeneğidir” diye konuştu.
VÜCUT KİTLE ENDEKSİ NASIL HESAPLANIR?
Obezite cerrahisi için kimi kriterler gerektiğinin altını çizen Op. Dr. Zeki Özsoy, bunları şöyle açıkladı:
“İlk baktığımız kriter beden kitle indeksidir (VKİ). VKİ hesaplaması için kullanılan pahalar ise bireyin uzunluk uzunluğu ve kilosudur. Beden yükümüzün (kg) boyumuzun metre cinsinden karesine bölünmesi ile elde edilir. VKİ 30-35 kg/m2 olanlar evre 1 obez, 35-40 kg/m2 olanlar evre 2 obez, 40 kg/m2 üzeri morbid obez olarak tanımlanır. Ameliyat için kişinin VKİ’nin40 kg/m2’nin üzerinde yahut VKİ’si 35-40 ortasında ise yandaş hastalık olması gerekmektedir. Bu yandaş hastalıklar tip 2 şeker hastalığı, koroner arter hastalığı, hipertansiyon, kolesterol yüksekliği, trigliserid yüksekliği, uyku apne sendromu, yağlı karaciğer hastalığı, obezite bağlı astım, gastroözefageal reflü hastalığı, venözstaz hastalığı, idrar tutamama, yüke sekonder ilerleyici eklem deformiteleridir.”
15-65 YAŞ ORTASINA AMELİYAT YAPILABİLİYOR
15-65 yaş ortasındaki hastalara ameliyat yapılabildiğini belirten Op. Dr. Zeki Özsoy, “Bariatrik cerrahi halinde de isimlendirilen bu operasyonlar, endikasyonu bulunan uygun profildeki çocukluk devri hastalarında ve ergenlerde de inançla uygulanabilir. Ergenliğe morbid obez olarak giren çocukların yüzde 75’inin yetişkinlikte de morbid obez olduğu bilinmektedir. 65-70 yaş ortasındaki hasta kümesinde ise genel durum ve performans değerlendirmesi yapılır. Muayene ve tetkikler sonunda uygun olan hastalar ameliyat edilebilir. Obezite ameliyatları; obezite tiroit bezi tembelliği, kortizon kullanımı ya da endokrin organ hastalığına bağlı ise, İlaç, alkol vb. uyarıcı hususlara bağımlılık kelam konusu ise, önemli bir psikiyatrik sorun var ise ve 1 yıl içinde gebelik planlanıyorsa uygulanmamaktadır.”
OBEZİTEDE AMELİYAT PROSEDÜRLERİ
Obezite cerrahisinde şimdi altın standart olarak belirlenmiş bir prosedürün olmadığını belirten Op. Dr. Zeki Özsoy, tıbbın her alanında olduğu üzere hastaların bilhassa metabolik, anatomik ve hormonal durumları ve obezite düzeyleri gözetilerek hasta bazında sisteme karar verildiğini söyledi.
Obezitenin cerrahi tedavisinin temelde üç sistemle gerçekleştirildiğini vurgulayan Op. Dr. Zeki Özsoy, bunları şöyle sıraladı:
“Bunlardan birincisi kısıtlama manasında restriksiyon ile mide hacminin azaltılması, ikincisi ise malabsorbsiyon ile ince bağırsaklardan emilimin azaltılmasıdır. Üçüncü sistem ise bu iki sistemin birlikte gerçekleştirilmesidir. Bahsi geçen tüm prosedürler deneyimli cerrahlarca laparoskopik yani kapalı usulle, çok küçük deliklerden rahatlıkla yapılabilmektedir. Bu sayede hasta çok daha az ağrı hisseder, hastaneden daha kısa müddette taburcu olur ve olağan hayatına daha süratli dönebilir. Enfeksiyon, kanama üzere yara yeri sıkıntıları çok daha azdır ve kozmetik olarak daha uygun sonuçlar elde edilir.”
TÜP MİDEDE TABURCULUK MÜDDETİ DAHA KISA
Son yıllarda hacim kısıtlayıcı ameliyat olarak en sık sleeve gastrektomi yani tüp mide ya da öbür bir deyişle mide küçültme ameliyatını uygulandığını lisana getiren Op. Dr. Zeki Özsoy, “Tüp mide ameliyatı kilo verme ameliyatları ortasında en sık yapılan ve uygulanması en kolay olan metottur. Hastalar kısa müddette taburcu edilebilir ve ömür uzunluğu vitamin mineral dayanağına gereksinim duymazlar” dedi.
ŞEKER HASTALARI İÇİN GASTRİK BYPASS
Emilim bozucu ameliyat olarak da günümüzde en sık gastrik bypass (mide bypassı) denilen ameliyat uygulandığını tabir eden Op. Dr. Zeki Özsoy, “Mide bypass’ı ile sonuç olarak tesirli bir kilo kaybı sağlanırken uzun vadede vitamin ve eser element desteği gereklidir. Gastrik bypass ameliyatı hastalarımızda obezite yanında bilhassa şeker hastalığı (tip 2 diyabet) varsa tercih sebebidir. Kilo verme ve şeker üzerine tüp mide ameliyatından daha tesirlidir. Hacim kısıtlayıcı tekniklerden ayarlanabilir mide bandı (kelepçe) ise günümüzde yarattığı komplikasyonlar nedeniyle çok ender uygulanmaktadır” diyerek açıklamalarını sonlandırdı.
Kaynak: (BHA) – Beyaz Haber Ajansı
