İnsülin direnci, tüm dünya ve ülkemizde giderek artan obezitenin nedenlerinden biri olarak öne çıkıyor. İnsülin direnci tablosunda, bedende fazlası depolanan ve kullanılamayan glukoz, kilo alımını ve iç organlardaki yağlanmayı hızlandırırken; bir yandan da yüksek seviyelerde salgılanarak pankreası yoruyor ve diyabet gelişimine yer hazırlıyor. Günlük hayatta kişinin yaşadığı belirtilere dikkat etmesi, insülin direncinin fark edilmesinde büyük ehemmiyet taşıyor. İnsülin direnci tedavisinde birinci adım olarak, ömür biçiminde ve beslenme alışkanlıklarında değişiklik yapılması gerekiyor. Memorial Antalya Hastanesi Endokrinoloji ve Metabolizma Hastalıkları Bölümü’nden Uz. Dr. Gökhan Yazıcıoğlu, insülin direncinin belirtileri ve alınması gereken tedbirler hakkında bilgi verdi.
Hareketsiz hayat usulü ve makûs beslenme alışkanlıkları neden oluyor
İnsulin; pankreas bezinden salgılanan ve glukozun yani şekerin bedende kullanılabilmesini sağlayan bir hormondur. İnsülin direnci ise bedende insülinin bağlandığı reseptör hücreler tarafından algılanamaması münasebetiyle denetimsiz seviyede insülin salgılanması durumudur. Beden glukozun kullanılabilmesi için daha yüksek seviyede insülin salgılanmaya başlar. Bedendeki yağ oranı arttıkça salgılanan insülin ölçüsü da artar. Ortaya çıkan direnç ile de kilo alınır. Bu formda hasta kısır bir döngüye girmiş olur. Lakin fizikî hareketsizlik, ailede tip 2 diyabet hastalığı olması, polikistik over sendromu, D vitamini eksikliği de insülin direncine yer hazırlayan öteki faktörlerdir.
Bu belirtilerle kendisini gösteriyor;
- Yemeklerden sonra tartı basması uyku hissi,
- Özellikle karbonhidrat içeren besinlerin tüketiminden kısa mühlet sonra ellerde titreme makus hissetme,
- Beslenmeye dikkat edilmesine karşın kilo verememe ya da kilo alımının devam etmesi,
- Hızlı ve/veya çok kilo alımı,
- Sık sık tatlı yeme isteği ve tatlı krizleri,
- Yorgunluk hissi ve sabahları yorgun uyanmak,
- Aşırı tüylenme,
- Karaciğer yağlanması,
- Bel etrafının giderek genişlemesi,
- Kol altları ve kasıklarda kahverengi görünümün oluşması,
- Kadınlarda adet düzensizlikleri.
Alınacak tedbirler insülin direncinden kurtarabilir
Belirtilerden bir ya da birkaçı şahısta mevcut ise kesinlikle bir uzman doktor ile görüşmesi gerekmektedir. Yapılacak kan testi ile insülin direncinin olup olmadığı kolaylıkla öğrenilir. Alınacak tedbirler ile diyabet gelişmeden insülin direnci ortadan kaldırılabilmektedir. İnsülin direncinde ilaç tedavisi gerekebilmektedir. Bu sayede iştah ve kilo kaybı sağlanması kolaylaşır lakin beraberinde kesinlikle diyet ve antrenmana de devam edilmelidir. 2-3 aylık ya da 6 aylık kan tetkiki denetimleri ile insülin direnci takip edilir. Kıymetler olağana döndükten bir mühlet sonra ilaçlar kesilerek ömür üslubu değişikliklerini uygulamalıdır.
İnsülin direncinde uygulanması gerekenler şunlardır;
- Vücut tartısının birinci etapta en az 5ini azaltılmasını hedefleyecek halde diyet programı oluşturulmalıdır.
- Hazırlanacak diyette tüm besin öğelerini içerecek formda istikrarlı olmalı, en az 4-6 öğün içerecek halde programlanmalıdır.
- Rafine karbonhidratlar mümkün olduğunca azaltılmalıdır.
- Kısa şok diyetlerden fazla ömür uzunluğu sürdürülebilir usulde beslenme programı benimsenmelidir.
- Günlük olarak kesinlikle sistemli antrenman yapılmalı ya da hareketli bir ömür biçimi benimsenmelidir.
- Uyku nizamı, insülin direncinin denetim edilmesinde çok değerlidir.
- Yaşam şekli değişikliklerinden fayda görülemeyen hastalarda ilaç kullanımı düşünülebilir. İlaç dozu kesinlikle uzman denetiminde ayarlanmalıdır.
Kaynak: (BHA) – Beyaz Haber Ajansı
