Yüzde kızarıklıklarla kendini belirli eden fakat sık sık öbür cilt hastalıkları ile de karıştırılabilen rozase yani gül hastalığı bilhassa yaz aylarında tetiklenebiliyor. Güneş, çeşitli yiyecek ve içecekler, çevresel kirlilik ve gerilim ataklara neden olurken, uzman takibinde gerçekleştirilen uygun cilt tedavileri ile hastalığı denetim altına almak mümkün olabiliyor. Memorial Ataşehir/Şişli Hastanesi Dermatoloji Bölümü’nden Doç. Dr. Ayşe Serap Karadağ, rozase konusunda dikkat edilmesi gerekenler hakkında bilgi verdi.
Yüzde ortaya çıkarak fizikî ve ruhsal tesirlere neden olabiliyor
Rozase (gül hastalığı) yüzün orta sınırını tutan, ataklarla seyreden farklı klinik tipleri olan kronik tekrarlayıcı bir cilt hastalığıdır ve yalnızca yüzü etkilemektedir. Fakat yüzde kızarıklık ve sivilcelenme yapan farklı hastalıklar da bulunmaktadır. Bu rahatsızlıklar ortasında egzama, demodikozis, kortizon rozasesi, nörojenik rozase, ilaç alerjisi, lupus ve akne üzere hastalıklar bulunmaktadır. Bu hastalıkların kesin ayırımı dermatoloji uzmanı tarafından yapılabilmektedir.
Rozase hastaları bu yiyecek ve içeceklerden uzak durmalı
Yiyeceklerle rozasenin alakası âlâ bilinmektedir. Bu yiyecekler şöyle gruplandırılmaktadır:
– Histaminden güçlü besinler (fermente/tütsülenmiş/hazır besinler, olgun peynir.)
-Niasinden varlıklı besinler (ciğer, hindi, ton-somon balığı, yer fıstığı vb.)
-Kapsaisin içerikli besinler (biber cinsleri, acı soslar vb.)
-Sinnamaldehit içerikli besin ve eserler (domates, narenciye, tarçın, çikolata vb.)
-Isısı yüksek her türlü yiyecek ve içecek rozaseyi tetikleyebilmektedir.
Ayrıca hastanın ferdî tetikleyici olarak bildirilen her türlü besinden uzak durması da önerilmelidir. Alkol rozase hastalarında atakları artırmaktadır, alkol içeren soslar ve bozadan da kaçınmalıdır. Kahvenin artık rozaseyi şiddetlendirmediği bilinmektedir, lakin çok sıcak kahve ve çay içilmemelidir.
Rozase hastaları günlük deri bakımına dikkat etmeli
Yüz epeyce hassas olduğu için hassas ve kızarık ciltler için özel geliştirilmiş krem bazlı eserler tercih edilmelidir. Bilhassa faal devirlerde kullandıkları eserlerle kızarıklık, yanma ve batma üzere tahriş belirtileri tanımlamaktadır. Hastalarda rutin cilt bakımı epey değerlidir. Hem atakların azaltılmasında hem de uygulanan tedavilere ahengin artırılmasında fayda sağlamaktadır. Bozulmuş deri bariyerinin onarılması için hassas ciltler için geliştirilmiş alerjik olmayan dermokozmetik eserler tercih edilmelidir.
Rutin cilt bakımı temizleyici, nemlendirici, güneşten gözetici ve cilde uygun dermokozmetik eserlerin kullanımını içermektedir.
İlk olarak günde 2 defa cilt sabun içermeyen, deriyi kurutmayan, nemlendirici tesiri olan temizleyicilerle yıkanmalı, sonrasında yumuşak pamuk havlularla yavaşça silinmelidir.
Yüz, günde 2 sefer nemlendirilmelidir. Nemlendiriciler deriden su kaybını azaltır, deri bariyerini onarır, tahrişi azaltarak hastanın kendisini daha âlâ hissetmesini sağlar.
Uygun güneş hami eserler seçilmeli
Güneş ışınlarından korunmak için en az SPF 30, titanyum dioksit ve çinko oksit üzere inorganik ultraviyole ışık filtreleri ve dimetikon içeren güneş koruyucular tercih edilmelidir. Silikon içeren eserler de rozasede faydalıdır. Eserler kesinlikle parfümsüz olmalıdır. Hastalar tüm yıl boyunca güneşten hami kullanmalıdır. Cilde uygulanacak kozmetik eser seçimi hayli dikkatli yapılmalıdır. Deriyi tahriş edecek eserlerden kaçınmalıdır. Seçilecek eser çok az ölçüde alınarak deriye uygulanmalı, 72 saat içinde yanma batma yaparsa kullanılmamalıdır.
Kullanılan kozmetik eserlere çok dikkat edilmelidir. Mentol, alkol, okaliptus, karanfil yağı üzere iritan özellik gösterebilecek içerikleri olan eserler rozaseyi tetikleyebilmektedir. Yüz bölgesini sabunlama, tonik ve temizleyicilerin kullanımı, uygun olmayan kozmetik casuslar ve tıraş bakım eserlerinin kullanımı da rozaseyitetiklemektedir. Rozase hastaları kimyasal peeling, eksfolyasyon, kese, mikrodermabrazyon ve dermabrazyon üzere soyucu süreçlerden kaçınmalıdır. Lakin botulinum toksini, mezoterapi, dolgu, PRP ve lazer uygulamaları yapılabilir.
Sıcak rozasenin düşmanı
Rozase dış faktörlerden çok etkilenen bir hastalıktır, o nedenle tetikleyici faktörlerden uzaklaşılması hem tedavi hem de tedavi sonrası atakların tekrarlamaması için epeyce değerlidir. Rozaseyi tetikleyen en değerli faktör UV (güneş) ışığıdır. Sıcakta damarlar genişlediği ve kimi inflamatuar unsurlar salgılandığı için deri lezyonları şiddetlenmektedir. Her türlü sıcaktan (güneş, sıcak banyo, sauna, kaplıca, hamam, SPA, sıcak havuz vb. kullanımı, saç kurutma makinası kullanımı, ütü yapma, yemek buharı, bulaşık makinasından sıcak buhar, sıcak yiyecek ve içecekler, soba ve gibisi radyan ısıtıcılar, termofor kullanımı) kaçınmalıdır.
Yaz aylarında klimalı serin ortamlarda bulunma, vakit zaman yüzü serinletici spreylerle rahatlatma ve kesinlikle gölgede oturma önerilir.
UV indeksi takip edilmeli, 8’in üzerindeyse dışarı çıkılmamalıdır. 3-8 ortasındaysa güneşten esirgeyici şapka-kıyafet-gözlük ve krem kullanılarak 11.00’den evvel yahut 16.00’dan sonra dışarı çıkılabilir.
Hastalarda gerilim idaresi de hayli kıymetlidir. Bu açıdan profesyonel dayanak alınabilir, hastalar ruhsal olarak rahatlatılmalıdır. Sistemli antrenman gerilim denetimi açısından yararlı olsa da idman serin bir ortamda yapılmalı, açık havada yapılacaksa da erken sabah yahut akşam saatleri tercih edilmelidir.
Rozase günlüğü tutun
Gül hastalığı hem iç hem de dış birçok faktörle tetiklenen bir hastalık olup tetikleyici faktörler her hastada farklılık göstermektedir. Bu nedenle ferdi tetikleyicilerin belirlenmesi değerlidir. Hastalara bu bahisle ilgili bir günlük tutmaları da önerilmektedir. Bu prosedür hastaların tetiklenme sağlayan faktörler konusunda daha şuurlu hale gelmelerini ve bunların hastalıklarıyla olan alakasını daha net görmelerini ve sakınmalarını sağlayacaktır.
Bu günlükte maruz kalınan hava kaideleri, yenilen yiyecekler ve içecekler, yapılan aktiviteler, yüze sürülen kozmetik eserler yer almalı ve hastalığın o günkü şiddeti kaydedilmelidir (hafif alevli, orta, şiddetli). Her gün bu günlük tutularak alevlenme olan günlerdeki ortak sebepler gözden geçirilmelidir. Bu günlük hatalı faktörler bulunana kadar aşikâr bir mühlet tutulabilir.
Kaynak: (BHA) – Beyaz Haber Ajansı
