VakıfBank Kültür Yayınları, Alman siyaset kuramcısı Carl Schmitt’in yazdığı “Roma Katolikliği ve Politik Form” isimli kitabı yayımlıyor. Schmitt, Roma Katolik Kilisesi’ni Roma sonrası Avrupa tarihinde işgal ettiği siyasi iktidarı üzerinden ele alıyor.
VakıfBank Kültür Yayınları’nın (VBKY) okurla buluşturduğu “Roma Katolikliği ve Politik Form”, 1920’lerin Almanya ve Avrupa’sında hegemonya kurmakta olduğuna inandığı politik aktörlere ve onların dünya tasavvurları ile telaffuzlarına karşı Roma Katolik Kilisesi’nin temsil ettiği siyasi duruşu anlatıyor. 20. yüzyılın önde gelen hukuk ve siyaset teorisyenlerinden biri olan Carl Schmitt, Katolik Kilisesi’ne daha yakın durduğu 1920’lerde kaleme aldığı bu incelemede, Katoliklik ve Protestanlık ekseninde bir Avrupa tarihi tartışmasının ötesine geçerek, Türkiye tarihindeki siyasî yahut fikrî fırkalar hakkında da okurları kıymetlendirme yapmaya davet ediyor.
Çevirmenliğini Gültekin Yıldız’ın yaptığı “Roma Katolikliği ve Politik Form” kitabında Schmitt, devletin yerini hangi siyasi formun alabileceği sorusunu soruyor. Her dünya imparatorluğunun, mevcut görüşlerin renkliliğine oportünist bir müsamahaya sahip olduğundan bahseden müellif, dünyanın iki büyük imparatorluğuna dair şu yorumda bulunuyor.
Emperyalizm ve birtakım zıtlıklar
“Roma ve İngiliz dünya imparatorlukları bu noktada kâfi ölçüde benzerlikler gösterir. Kuru gürültüden ibaret olmayan her emperyalizm kendi içinde birtakım zıtlıkları gizler; muhafazakârlık ve liberalizm, gelenek ve ilerleme – hatta militarizm ve pasifizm üzere. İngiliz siyasetinde bu, Burke ile Warren Hastings ortasındaki zıtlıktan Lloyd George ile Churchill yahut Lord Curzon’unkine dek, çabucak hemen her jenerasyonda kendini göstermiştir. Bununla bir arada, evrenselliğin hususiyetlerine işaretle Katolikliğin siyasî fikri şimdi hiçbir surette tanım olunmamıştır. Bu zikredilmek durumundadır, zira kozmik yönetim aygıtı karşısındaki dehşet hissi, çoğunlukla ulusal ve mahallî heyecanların haklı yansısıyla kendini tabir etmektedir.”
Tabiat, sanat ve akıl
İçinde bulunulan evrede asıllı bir ikiliğin hâkim olduğuna dikkat çeken Schmitt, bu zıtlığı tabiat kavramı üzerinden açıklamaya çalışıyor.
“Bunun genel olarak aslı, teknik ve sanayi vasıtasıyla değiştirilmiş yeryüzünde kendi gerçekliğini bulmuş bir tabiat kavramıdır (Naturbegriff). Bugün tabiat, yeryüzünde taştan, demirden ve camdan kristalleriyle muazzam küpler üzere duran büyük kentlerin mekanik dünyasının zıt kutbu üzere görünüyor. Bu teknik imparatorluğunun antitezi, yabanî, hiçbir medeniyetin elinin değmediği barbar tabiat, “insanın ıstırabıyla dâhil olamayacağı” korunaklı bir hayat alanıdır. Romalı-Katolik halklar, toprağı, toprak anayı, bir öteki sever üzeredirler; hepsinin kendi “terrisme”leri vardır. Tabiat onlar için sanat ve insan yapıtının zıddı değildir, zihin ve hissiyatın ya da gönlün de. Bilakis, beşerî amel ve organik büyüme, tabiat ve akıl bir bütündür.”
Akademisyen ve filozof Carl Schmitt, Türkçeye kazandırılan yapıtında, muhakkak bir çağın yarattığı dünyanın metafizik imajı ile siyasi bir örgütlenme biçimi ortasında yapısal bir kimlik olduğu varsayımından ilerleyerek kapitalist iktisat çağında, iktisat merkezli dünya tasavvurlarına dikkat çekiyor.
Carl Schmitt kimdir?
20. yüzyılın önde gelen hukuk ve siyaset teorisyenlerinden biri olan Carl Schmitt (11 Temmuz 1888-7 Nisan 1985) Plettenberg, Westphalia’da dünyaya geldi. Wilhelm Prusya’sından Weimar Cumhuriyetine uzanan sancılı bir çağda Berlin, Münih ve Strazburg’da siyaset bilim ve hukuk tahsili gördü. 1933’te Berlin Üniversitesinde
hukuk profesörlüğüne atandı. Tıpkı yıl Nasyonal Sosyalist Personel Partisi (NSDAP) üyesi oldu. İkinci Dünya Savaşı’nın sonuna dek Nazizmle bağlarını koparmayan Schmitt, siyasal niyete dost-düşman, fevkalâde hâl, politik romantizm üzere kavramlar etrafında pek çok tartışma ve kavramsallaştırma sundu. Schmitt’in Hamlet ya da Hekuba’yla birlikte VBKY tarafından okura sunulan kitapları ortasında Kara ve Deniz: Bir Dünya Tarihi İncelemesi ile Roma Katolikliği ve Politik Form isimli yapıtları bulunmaktadır.
Kaynak: (BHA) – Beyaz Haber Ajansı
