VisionIST ‘Endüstri Günleri’nde konuşan yönetmen ve senarist Sahraa Karimi “İstiklal’de bir patlama oldu değil mi? Elinize kamerayı alın ve çekin zira çekmek tıpkı vakitte protesto etmektir” dedi.
GAİN Medya ana sponsorluğunda düzenlenen 12. Memleketler arası Hata ve Ceza Sinema Şenliği’nde atölyeler, paneller ve ustalık sınıflarından oluşan VisionIST ‘Endüstri Günleri’nin dördüncü yılı yapıldı. AKM Yeşilçam Sineması’nda, üretimci İpek Erden moderatörlüğü’nde gerçekleşen ‘Ustalık Sınıfı’na, direktör ve senarist Sahraa Karimi konuşmacı olarak katıldı.
Çekmek tıpkı vakitte protesto etmektir
Karimi: “Yaklaşık 4 yıldır İstanbul’a geliyorum lakin bu seferki farklı. Çok fazla Türk görmüyorum. Arap, Rus ve Afganlarla karşılaşıyorum. Bu bile ülkenin içinde bulunduğu durumu gözler önüne seriyor. Bunu kullanın. Çok güzel bir gereç. İstiklal’de bir patlama oldu değil mi? Elinize kamerayı alın ve çekin. Zira çekmek birebir vakitte protesto etmektir.” dedi.
12. Milletlerarası Hata ve Ceza Şenliği’nin, 23 Kasım 2022 Çarşamba günü saat 18.00’deki ‘Ustalık Sınıfı’ programında, deneyimlerini iştirakçilerle paylaşan Karimi şöyle devam etti:
Ben sinemayı değil, sinema beni seçti
“Henüz 17 yaşındayken Slovakya’ya gittim. Benim için Slovakya’ya gitmek, mülteci olduğum İran’dan ayrılmak için tek talihti. Lisans, yüksek lisans ve doktora derecelerimi Slovakya’da yaptım. 2012 yılında mezun oldum. Slovakya’da sinema okuluna giriş imtihanları çok güç ve yalnızca direktörlük kısmı için 5-6 kişi alıyorlardı. O vakitler İngilizce yahut Slovakça bilmiyordum. O yıllarda yalnızca belgesel kısmı açtılar ve oraya kabul edildim lakin sonraki yıllarda birebir anda hem belgesel hem de kurgu direktörlüğü okudum.
Bana ‘Bunu Afganistan’da yapamazsın’ dediler
Üniversite devrinde bir belgesel fikri üretme ödevi geldi. O vakit okuduğum kitaplar daima bayanlarla alakalıydı. BBC İran izlerken birinci kez bir Afgan bayanın Almanya sayesinde ehliyet aldığını gördüm. Bu durumun çok âlâ bir metafor olduğunu düşündüm zira Afgan bayanları için ehliyet almak yalnızca otomobil sürebilmek değil birebir vakitte hayatlarının direksiyonu da ellerine almak manasına geliyor. Bu fikir ile ödeve başvurdum Öbür bir profesör bu fikri çok beğendi ve çabucak çekmeleri gerektiğini söyledi. Fikre para bulabilmek için çok fazla yere başvurdum ancak “bunu Afganistan’da yapamazsın” yansısı ile karşılaştım. Bana ‘bunu yapamazsın’ diyenlere inat onu yapan bir karaktere sahibim. İki yıl sonra 2005 yılının sonunda Slovakya’da Bakanlık tarafından fon sağlandı. 2006-2009 yıllarını belgeseli çekmeye harcadım. Belgesel Slovakya’da en uygun belgesel mükafatını kazandı.
En güzel metot ‘samimiyet’
Afganistan’a Afganistan kimliğim olmadığı için giremedim. İran üzerinden kaçak yollardan girdim. Birinci gittiğimde kalabalık bir takımla gittim lakin bu durumda çekmek istediğim ailelerin içerisine çok fazla giremediğimi fark ettim. 20 gün boyunca bulunduğum Afganistan’dan yeteri kadar gereç toplayamadan döndüm. Sonrasında yalnızca kendim ve ses için bir şahısla gittim. Lise yıllarında bağımsız olabilmek için düğün kameramanlığı asistanlığı yaparak para kazanmıştım. Aileler başta kamerayı yadırgasa da birkaç gün sonrasında artık umursamadıklarını gördüm.Aile ile samimi oldum. Bence belgesel çekimlerinde evvel kamerayla gidilmemeli. Beşerlerle samimi olunmalı. Bunun çok kıymetli bir metot olduğunu söylemeliyim. Gerçek imajlar için samimiyet zarurî. Birebir vakitte şu anda kameralar çok fazla küçüldü. Toplumsal medya yüzünden beşerler korkuyor.
Ben bir sivil aktivistim
Her vakit kurmaca yapmak istedim ama belgesel yapmak daha ucuzdu. 2012 yılında okulu bitirdiğimde kendim hakkında bir düşündüm, evet Slovakya’da kabul gören bir direktördüm, dünya çapında mükafatım vardı ve üniversitede eğitimci olarak devam edebilirdim. Lakin kendime “Ben Avrupa’da ne yapıyorum?” sorusunu sordum. Başka direktörler üzere göçmenlerin öyküsünü mi çekecektim? Avrupa’nın çok usta direktörü vardı ve anlatacak kendi öyküsü vardı. Bana ilişkin değildi. Kendi insanlarımın kıssasını anlatmak istediğim için Afganistan’a gitmek istediğimi söyledim ve herkes bana “Sen çıldırdın mı?” dedi. 2012’de Afganistan’a döndüm ve Taliban’ın geldiği son ana kadar oradaydım. Kendi insanlarımı gözlemledim. Çok fazla gezdim. Sinema kesiminden çıkmasam da çok farklı vazifeler aldım zira bu benim sorumluluğumdu, ben bir sivil aktivisttim.
Gençken ve gücünüz yerindeyken üretin
Kadın direktör olmak istiyorsanız her vakit karşınıza mahzurlar çıkacak. Şayet ne demek istediğinizden eminseniz hiçbir vakit onu demekten vazgeçmeyin. Dindeki yanlış anlaşılma hasebiyle içinde bulunduğumuz toplumlar bu halde. Fincanı sağdan sola koyduğum anı daima tekrarlasam bile o an bir daha gelmeyecek. O yüzden gençken ve gücünüz yerindeyken üretin. Şayet öykü anlatma yeteneği ile ödüllendirildiyseniz bunu sakın harcamayın.
Biz bayanlar yaşıyoruz ve haklarımız var
‘Havva, Meryem ve Ayşe’ hakkındaki kıssayı okudum ve bunu katiyetle çekmem gerekiyor dedim. Sineması çekmek çok zordu fakat şu an dönüp baktığımda düzgün ki bu zorluklara katlanmışım diyorum. Zira şunu anlamalılar biz bayanlar yaşıyoruz ve haklarımız var.
Teknolojiyi öğrenmeliyiz
Yönetmenliği şayet iş olarak yapmak istiyorsanız dizi, reklam belgesel çekebilirsiniz ama bir anlatıcı olmak istiyorsanız bir derdiniz varsa rastgele bir azınlıktan geliyorsanız siz sivil aktivistsiniz. Tekniği, kamerayı, batılı ülkeler icat etti lakin bizim öykümüz var. Ben Amerika’da da yaşadım ve bizim öykülerimiz eşsiz. Sorun şu ki; biz teknolojiyi öğrenmeliyiz. Şayet sesimizi üniversal olarak duyurmak istiyorsak formülü bilmemiz gerekiyor.
Günlük hayattan kaçmayın, izleyin, gözlemleyin ve hepsini yazın
Bir müslüman nasıl günde 5 kez ibadet ediyorsa bir sinema imalcisi için de sinema izlemek ibadet etmek üzeredir. Anahtar olabildiğince izlemek. Yalnızca Türk, Orta Doğu değil her kültürden sinema izlenmeli. Gözlemleyin. Gözünüz gördüğü kadar gözlemleyin. Günlük hayattan kaçmayın. Size neler kazandırdığını bilemezsiniz.Yaşlı beşerlerle konuşun çok hoş ve saf öyküleri var. Gezebiliyorsanız; tren, otobüs farketmez gezin ve bunların hepsini oturup yazın.
Kaynak: (BYZHA) – Beyaz Haber Ajansı
