İlerleyen yaşla birlikte ne yazık ki çeşitli duyularımızda kayıplar, duyu organlarımızda hasarlar da oluşuyor. Bu nedenle kimi şikayetleri yaşa bağlı meseleler olarak görüp gereğince üzerinde durmuyoruz. Bilhassa 40’lı yaşlardan sonra görmede sertliğin azalması, bulanıklık ve beğenilen kızarıklık üzere belirtiler de olağan şikayetler olarak görülüp dikkate alınmadığı için kalıcı körlüğün temel nedenlerinden biri olan glokom hastalığının teşhisinde da geç kalınıyor. Halk ortasında “karasu” hastalığı olarak bilinen ve göz tansiyonu olarak tanımlanan glokomun çeşitli cinsleri bulunuyor. Lakin en sık görüleni 40 yaş sonrası ortaya çıkan ‘açık açılı’ glokom. Bilhassa ailesinde glokom hikayesi bulunan bireylerin ‘sinsi’ ilerleyen bu hastalığa karşı daha hassas olmaları gerektiğine dikkat çeken Acıbadem Maslak Hastanesi Göz Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Can Üstündağ, “Hiçbir yakınması olmasa bile 40 yaşından itibaren herkesin yılda bir sefer göz muayenesi yaptırması gerekiyor. Ailesinde glokom kıssası olanlar başta olmak üzere, risk kümesinde yer alan bireylerin rutin muayeneye başlamaları çok değerli.” diyor.
Genellikle ‘sinsi’ ilerliyor
Göz içi sıvısını dışarı boşaltmaya yarayan kanallarda tıkanıklıklar oluşması beğenilen basıncın yükselmesine neden oluyor. Yükselen göz içi basıncı görme sonuna ziyan veriyor. Sonuç olarak kalıcı görme kaybına yol açabilen glokom hastalığı gelişmiş oluyor. 40 yaş üstündeki her yüz şahıstan 2’sinde açık açılı glokoma rastlanıyor. Bu oran 70 yaş üzerinde yüzde 5’e ve 80 yaşından sonra ise yüzde 7,3’e yükseliyor. Glokomun bu tipi çoklukla belirti vermeden ilerliyor. Daha az görülen dar açılı ya da kriz tipi glokomlarda ise ağrı, ışığa bakıldığında renkli hareler, yükselen göz tansiyonuna bağlı şiddetli göz ağrısı, görmede bulanıklık, mide bulantısı ve kanlanma olabiliyor. Belirtilerin de kimi vakit yaşa bağlı meseleler olarak görülüp önemsenmediğini kaydeden Prof. Dr. Can Üstündağ, “Oysa bu belirtiler durumun ne kadar acil olduğunu gösteriyor. Zira süratlice tedaviye başlanmazsa kalıcı görme kaybı gelişebiliyor. Erken belirti vermeyen açık açılı glokomda ise görme alanı yavaş yavaş daraldığı için kişi ekseriyetle hastalığın farkında olmuyor. Görme kaybıgeliştiğinde glokom tedavisi maalesef tekrar görmeyi sağlamıyor” diyor.
Her yıl göz muayenesi şart
Peki, belirti vermeyerek kalıcı görme kaybına neden olabilen kronik açık açılı glokomdan korunmak için ne yapılmalı? Göz Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Can Üstündağ, yıllık göz muayenesinin aksatılmaması gerektiğini vurgulayarak, şu ihtarlarda bulunuyor: “Her hastalıkta olduğu üzere glokomda da bir risk kümesi var. Ailesinde glokom kıssası olanlar, düşük ya da yüksek tansiyon hastaları, miyop sorunu olanlar, göz yaralanması geçirenler, uzun periyodik kortizon kullananlar, migreni olanlar ve diyabet hastaları bu kümede yer alıyorlar. Bu şahısların her yıl göz muayenesi olması gerekiyor. Risk kümesinde olmayan bireylerin de yıllık göz muayenelerine 40 yaşından sonra başlamaları çok kıymetli.”
Göz muayenesinde glokom tanısı için tonometre ismi verilen bir aletle göz içi basıncı ölçülüyor. Muayenede hastanın göz tabanına bakıldığını ve sonların incelendiğini anlatan Prof. Dr. Can Üstündağ, “Eğer gerek görülürse görme hududu ve hudut lifi katmanının incelenmesi için daha ileri tetkikler de uygulanabiliyor.” diye anlatıyor.
Tedaviyle hasarın ilerlemesi önleniyor
Glokom tedavisi, hastalığın seyrine nazaran “damla, ilaç ve cerrahi” yolları üzerinden ilerliyor. Sık rastlanan açık açılı glokomun başlangıç tedavisinde damlaların kullanıldığını anlatan Göz Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Can Üstündağ, şu bilgileri veriyor:
“Tedavide emel; gözün içindeki sıvı üretimini azaltmak, bunun yanı sıra kanallardan da sıvı çıkışını artırmak, böylelikle göz tansiyonunu düşürmek ve göz sonuna muhtemel hasarı engellemek. Damla tedavisinin kâfi olmadığı ya da görme hududu hasarının damla tedavisine karşın ilerlediği durumlarda lazer ve cerrahi formüller kullanılıyor. Tüm bu sistemler ne yazık ki kaybedilen görme alanını geri getiremiyor. Yani tedaviyle lakin mevcut görme yetisi korunabiliyor ve hasarın ilerlemesi önleniyor.”
Glokomun kriz tiplerinde başlangıçta lazer tedavisi kullanıldığını daha sonra ilaç ve cerrahi formüllere başvurulduğunu lisana getiren Prof. Dr. Can Üstündağ, “Doğuştan göz tansiyonu görülen durumlarda ise birinci tercih çoğunlukla cerrahi oluyor. Cerrahi usul yetersiz kalırsa tedaviye ilaç ile devam ediliyor.” diyor.
İri gözlü çocuklara dikkat
Glokom yetişkin hastalığı üzere görünmekle birlikte bebeklerde de ortaya çıkabiliyor. Bilhassa iri gözlü bebeklerin glokom riski açısından denetim edilmeleri gerekiyor. 10 binde bir rastlanan doğumsal glokomun yanı sıra hayatının birinci yıllarında katarakt ameliyatı geçiren çocukların da risk altında olduğunu vurgulayan Prof. Dr. Can Üstündağ, “Bebeklerin gözleri elastik olduğu için, basınç yükseldiği vakit göz küresi büyümeye başlıyor. Bu nedenle iri gözlü oluyorlar. Aileler çocuklarının gözlerinin iri olduğunu fark ettiklerinde kesinlikle uzmana başvurmalılar.” diye konuşuyor.
Kaynak: (BHA) – Beyaz Haber Ajansı
