Türkiye’de nüfusun yarısını bayanlar oluştursa da bayanların istihdam oranı erkeklerin yarısından daha az. Türkiye İstatistik Kurumu’nun bilgilerine nazaran 2019’da Türkiye’de 15 ve daha üst yaştaki istihdam edilenlerin oranı yüzde 45,7. Bu oran bayanlarda yüzde 28,7’ken erkeklerde ise yüzde 63,1.
Öte yandan bayanlar, istihdama katıldıklarında da birçok sıkıntıyla karşılaşabiliyorlar. Bu noktada tüm pürüzleri aşarak alanlarında başarılı bayanlar, “İş hayatında bayan olmak” üzerine yaşadıklarını anlattı.
‘Ayrımcılık işe alımda başlıyor’
Besa Holding Pazarlama Koordinatörü Şule Alp: “Kadınlar iş hayatının her alanında ayrımcılığa uğruyor. Birebir işi bayanlar da yapabilecekken birtakım işler için yalnızca erkek aday aranıyor. İşe alım mülakatlarında bayanlara evlenmeyi düşünüp düşünmedikleri ya da çocuk sahibi değilse yakın vakitte bu türlü bir planını olup olmadığının sorulması artık çok olağan geliyor. İş hayatında bayanlara yapılan ayrımcılığın ilerleyen evrelerde artarak devam ediyor. Üst seviye durumlara çıkmaları engelleniyor. Bazen mobbinge uğruyorlar. Lakin son yıllarda bayanları tüm bu engellemelere karşın üst seviye konumlarda görmeye başladık. Bu sevindirici bir gelişme. Bayanların iş hayatına girmeleri için yasal düzenlemeler yapılmalı. Asıl misyonu çocuk bakımı ve mesken işleri olarak görülen bayanların istihdamını arttırmak üzere çocuk teşvikini de içeren düzenlemeler bir an evvel hayata geçirilmeli. Bayanların doğum müsaadelerini uzatacak düzeltmeler, doğum müsaadesinde olan bayan için patrona süreksiz çalışan verilmeli. Çocuk sahibi bayanların çalışma hayatına dönebilmesi için kreş takviyesi, emzirme odası, meslek imkânları da birinci akla gelenler. Bilhassa kimi kesimlerde gebe olduğu öğrenilen bayanlar tazminat verilerek işten çıkarılıyor. Bunların da önüne geçilmeli.
Kadına şiddetin sona ermesi için sorunun bütüncül olarak ele alınmalı. Toplumun cinsiyetçi niyet kalıplarından kurtulması gerekiyor. Bayanlar olarak bizim de bu sürece olumsuz katkılarımız olabiliyor. Örneğin eşinin mesken işlerine yardım etmediğinden yakınan bir bayan, kendisi de erkek evlat yetiştirirken birebir davranış kalıplarına uygulayabiliyor. En başta bunu düzeltmemiz gerekir. Hayat müşterek anlayışıyla mesken işleri ve çocuk bakımında dayanak olma fikri erkeklerde şimdi yerleşemedi. Birebir şahıslar evlilikte bayanın çalışmasına da karşı olabiliyor. Halbuki yapılan araştırmalarda görülüyor ki bayanın sosyoekonomik seviyesi yükseldikçe evlilik ahengi da artıyor ve çatışma eğilimi düşüyor. Bu yüzden bayanların iş hayatına iştiraki çok değerli.”
‘Şimdi cinsiyet eşitliği zamanı’
Tink Koleji Kurucusu Zeynep Dereli: “Yepyeni bir dünya tertibi içindeyiz. Sanayi, üretim teknolojileri ve hizmetler de dahil olmak üzere tüm kesimler ve meslekler büyük bir değişime sahne oluyor. İş yapma biçimlerindeki bu değişim, hayat üsluplarımızı da tekrar şekillendiriyor.
Dijital Çağda bilişim teknolojilerinin çığır açıcı gelişmelerinin yüzyılı olduğu kadar, cinsiyet eşitliği ve bayanların ekonomik olarak güçlendirilmesinin de yüzyılı olacak. Bu nedenle, bayan girişimciliğinin teşvik edilmesi, önünün açılması nasıl hayati bir kıymete sahipse, bayanlarını bilişim teknolojilerinin sunduğu uçsuz bucaksız olasılıklar dünyasına güçlü bir biçimde açılımının sağlanması da birebir ölçüde değer taşıyor.”
‘İş dünyasının bayana gereksinimi var’
DentaLuna Klinik’in Sahibi Diş Tabibi Dilek Yalnız Zogun: Bayan, hangi meslekte olursa olsun birebir vakitte anne ve eş üzere çok rolleri de yerine getirmesi bekleniyor. Hasebiyle bilhassa metropollerde bu dengeyi tutturmak bir bayan çok sıkıntı. Bilhassa iş konusunda amaçları olan bir bayansa ve destekçisi de yoksa sahiden sıkıntı. Bir erkekten beklenti iş dünyasında yalnızca işini yapmakken bayanların bu türlü değil. Bayan işini bitirip meskene döndüğünde diğer sorumlulukları da başlıyor. Bazen bayanlar bu dengeyi yakalamakta zorlanıyor.
Kendi adıma bir disiplin içerisinde olsam da bunların istikrarı için de daima olarak bir uğraş gösteriyorum. Fakat bayanın her vakit iş hayatında olması gerektiğini düşünüyorum. Bayanın ekonomik olarak ayakta kalması gerekiyor. Üretmesi ve var olması gerekiyor. Ayrıyeten bayan ve erkeğin bakış açıları, beyinlerinin çalışma biçimleri farklı. Bu nedenle de aslında iş dünyasının bayan bakış açısına da muhtaçlığı var.
Kadim topluluklarda bayanın kutsallığı, bayanın değeri çağdaş toplumlardan çok daha fazla göze çarpıyor. Bu nedenle bayanın kutsallığının toplumumuz için ne kadar kıymetli olduğunun şuuruna varılması gerektiğine inanıyorum. Bunun için de öncelikle buna bayanların kendileri sahip çıkmalı yani diğerinden beklemeden evvel bayan evvel kendi bedelini fark edip buna sahip çıkmalı.
‘Cam tavan bulunuyor’
Atelier Mervs Kurucusu Merve Aslan: Öncelikle bir bayan olmaktan kendi ayaklarımın üzerinde durmaktan ve birilerine muhtaç olmamaktan gurur duyuyorum. Benim üzere bayanları gördükçe de gururlanıyorum.
Bu işe birinci başladığımda çiçek mezatları üzere erkeklerin yoğunlukta olduğu yerlerde sorularıma yanıt alamamak, 7 TL’lik eseri 27 TL’ye almak üzere şeylerle karşılaştım. Sanki beni sevmediler mi diye düşünüyordum lakin sonra anladım ki bayanların hazmedememeleriymiş yalnızca orada olan. Lakin hiç pes etmedim ve kendimi kabul ettirdim.
Ataerkil bir toplumda yaşadığımız için bayanların iş hayatına katılması bu alışılagelmiş durumu kırmak ve eşitliği sağlayabilmek için bir fırsat. Lakin maalesef her ne kadar bayanlar artık iş hayatında faal rol alsa da gerek maaşlar gerekse yöneticilerin de birçoklarının erkek olmasından kaynaklı eşit olmayan durumlarda muamele görebiliyor. Bunların yanında bayanların çalışma ömründe ilerlemelerini engelleyen cam tavan var.
Son vakitlerde her gün gazetelerde, toplumsal medyada gördüğümüz bayana şiddet olaylarının artık son bulmasını istiyorum. Hemcinslerime mesajım bizler çok güçlü varlıklarız bize siz bunu yapamazsınız dedikleri her şeyin alasını yaparızı göstermeliyiz.
Kaynak: (BHA) – Beyaz Haber Ajansı
