Üsküdar Üniversitesi Bağlantı Fakültesi tarafından 7 boyutlu Üsküdar Ömür Hedefleri Ölçeği (ÜSYAM) geliştirildi. Türkiye genelinde 15-71 yaşları ortasında 1.026 şahsa uygulanan ölçek ile Z neslinin öbür nesillerden istatistiksel olarak farklılaştığı ortaya çıktı. Sonuçlar, Z neslinin tanınan olma, biran evvel vazifesinde yükselme, kolay yoldan yarar elde etme ve kolay harcama, hayattan zevk almayı amaçlama, uğruna zorluk çekeceği gayelerden kaçınma, geleceğe yatırım yapmak için badire çekmektense bugünü rahat geçirmek üzere davranışları benimsediklerini ortaya koyuyor.
Prof. Dr. Nevzat Tarhan liderliğinde geliştirilen ölçek kapsamında Yeni Medya ve Gazetecilik Kısmı Dr. Öğretim Üyesi Aylin Tutgun Ünal idaresinde Türkiye genelinde 1026 iştirakçiyle bir araştırma yapıldı.
7 Boyutlu Üsküdar Ömür Hedefleri Ölçeği, 1026 bireye uygulandı
Türkiye genelinde 1026 şahsa “Üsküdar Ömür Maksatları Ölçeği (ÜSYAM)” uygulandı. 15-71 yaş aralığında olan iştirakçilerin yaş ortalaması 33 oldu. Ölçeğin uygulanmasıyla elde edilen ortalama puan 104 bulundu. Ölçekten alınabilecek en düşük puan 28, en yüksek puan ise 140 oldu. Ölçek puan aralıklarına nazaran 28-65 ortası az düzey, 66-102 orta düzey, 103-140 ortası yüksek düzey olarak belirlendi. Alınan puan orta düzeyin biraz üzerinde bulundu.
Cinsiyete nazaran farklılık bulunmadı, nesil farkı ortaya çıktı
Araştırmada 1026 iştirakçi yaş kümelerine nazaran X,Y,Z jenerasyonu olarak gruplandırıldı. Z neslinin başka jenerasyonlardan istatistiksel olarak farklılaştığı ortaya çıktı. Buna nazaran en düşük ömür emelleri mahareti puanını Z jenerasyonu aldı. Z nesli ölçeğin toplamından 100,7 puan aldı. Bu sonuç orta düzeyde hayat hedeflerini yönetebilme marifeti gösterdiklerini ortaya koydu.
Popüler olma, kolay kar ve rahat ömür Z Neslinin tercihi…
Z nesli olarak en küçüğü 15 yaşında olan bireylerden elde edilen sonuçlar, gençlerin tanınan olma, biran evvel misyonunda yükselme, kolay yoldan kar elde etme ve kolay harcama, hayattan zevk almayı amaçlama, uğruna zorluk çekeceği maksatlardan kaçınma, geleceğe yatırım yapmak için problem çekmektense bugünü rahat geçirmeyi tercih etme, kendi gereksinimlerine ön planda tutma, muvaffakiyet için aile bağlantısını erteleme, kendi memnunluğunu öteki şeylerden daha fazla önemseme üzere davranışları benimsediklerini ortaya koyuyor.
Zorluklarla başa çıkma hünerinin şimdi gelişmediği ortaya çıkan Z jenerasyonunun somut mana marifetleri, soyut mana maharetleri, vefat inancı, doyum erteleme mahareti, iç denetim hüneri, orta ve uzun vadeli planlama marifeti ve ego ideali algısı için çalışmaların yapılması gerekmektedir. Bu maksatla öncelikle bu maharetlerin ölçülmesi için “7 Boyutlu Üsküdar Hayat Emelleri Ölçeği” geliştirildi. Ölçemediğimiz şeyi yönetemeyiz. Ölçek yapılacak çalışmalar için durum tespitinin makul aralıklarla yapılmasını sağlayacak.
Araştırmada Z jenerasyonu 15-29 yaş aralığı olarak ele alındı, 30-45 yaş ortasındakiler Y nesli, 45 yaş üzerindekiler X nesli olarak gruplandırıldı. X ve Y jenerasyonu ölçekten birbirine yakın puan alarak yüksek düzey aralığında bulundu (107 puan).
X ve Y jenerasyonu olarak araştırmada odaklanan 30 yaş ve üzeri bireylerin geleceklerini planlamaya, aile bağlantısına, topluma yararlı olmaya daha fazla değer verdikleri ortaya çıktı. Tıpkı vakitte mevt sonrası hakkında düşünmeye ve öldükten sonra nasıl bir iz bırakacaklarına dair fikirlere eğilim konusunda 45 yaş üzerindeki bireyler kadar 30’lu yaşlardaki bireylerin de baş yormaya başladıkları sonucuna varılmıştır.
Sonuçlar kıymetler eğitimine işaret ediyor…
Ölçekte yer alan mevt inancına dair öldükten sonra mezar taşında ne yazacağını düşünme, mevt hakkında düşünmek isteyip istememe, öldükten sonra nasıl bir insan olarak anılacağını düşünme sözlerine Z nesli bireyleri düşük puan vermiştir. Buna nazaran 15-29 yaş aralığındaki gençlerin mevt inancı konusundaki kabul maharetlerinin düşük düzeyde olduğu görülmüştür. Anı yaşamak konusundaki heyecan ve istekleri Z jenerasyonunun bariz özellikleri olarak kendini gösterirken, vefat hakkında düşünmek istemedikleri ortaya çıkmıştır. Araştırma sonuçları Z jenerasyonuna kıymetler eğitimlerinin verilmesinin ehemmiyetine işaret etmektedir. Üsküdar Üniversitesi’nde Prof. Dr. Nevzat Tarhan öncülüğünde jenerasyonlara yönelik bağlantı, kıymetlerin farkındalığı ve eğitimine dair çalışmaları kapsayan bir proje için adımlar atılmıştır.
Ölçeğin geçerlilik ve güvenirliği yapıldı
Dr. Öğretim Üyesi Aylin Tutgun Ünal, ölçek ve çalışmaya ait verdiği bilgide 1.026 bireye uygulanan Üsküdar Hayat Emelleri Ölçeği (ÜSYAM) dataları ile ölçeğin geçerlilik ve güvenirlik çalışmaları yapıldığını söyledi. Dr. Öğretim Üyesi Aylin Tutgun Ünal, şu bilgileri verdi:
“Buna nazaran bilgi seti ikiye bölünerek, 510 kişilik kısmına açıklayıcı faktör tahlili (AFA), 516 kişilik kısmına ise doğrulayıcı faktör tahlili uygulandı. Açıklayıcı faktör tahlili sonucunda ölçeğin 7 boyuttan oluştuğu ortaya çıktı. Ölçeğin açıklayıcılığı yüzde 52 bulundu. Bu oran toplumsal bilimlerde yeterli seviyeyi göstermektedir. Boyutların doğrulanabilmesi için ortaya çıkan 7 boyuttan AMOS programında model oluşturuldu. Yapılan tahlillerde ahenk güzelliği sonuçları kâfi seviyeyi gösterdi. Boyutları kapsayan hususların içeriklerine isimlendirmeler yapıldı. Buna nazaran ölçek “Somut Mana Becerileri”, “Ölüm İnancı”, “Doyum Erteleme Becerisi”, “Soyut Mana Becerisi”, “İç Denetim Becerisi”, “Orta ve Uzun Vadeli Planlama Becerisi”, “Ego İdeali Algısı” boyutlarında ölçüm yapabilmektedir.
Ölçeğin toplamından alınan puanlar 3 seviyeyi göstermektedir. Buna nazaran, 28-65 ortası “Az Seviye”, 66-102 ortası “Orta Seviye”, 103-140 ortası “Yüksek Seviye” olarak kıymetlendirilmektedir. Elde edilen sonuç hayat emellerini yönetebilme hünerini 7 boyut kapsamında ortaya koymaktadır.
Ölçeğin 1,2,4,26. unsurları somut mana maharetlerini, 5,6,7. unsurları vefat inancını, 8,9,10,17. unsurları doyum erteleme hünerini, 11,19,20,22,23,28. hususları soyut mana hünerlerini, 12,13,14,15. hususları iç denetim hünerini, 16,18,27. unsurları orta ve uzun vadeli planlama maharetini, 21,24,25. hususları ego ideali algısını ölçmektedir.”
7 Boyutlu Üsküdar Ömür Emelleri Ölçeği- ÜSYAM
Ölçekteki hayat emellerine yönelik sözlere iştirakçiler “Hiç Katılmıyorum”, “Az Katılıyorum”, “Orta Katılıyorum”, “Çok Katılıyorum” ve “Tamamen Katılıyorum” olarak derecelendirilen iştirak sıklığını belirtiyorlar (Hiç Katılmıyorum: 1 puan, Büsbütün Katılıyorum: 5 Puan). 28 unsura verilen puanlar toplandıktan sonra, alınan puan uygun aralığa nazaran bedellendiriliyor.
3, 6, 7, 11, 16, 18, 22, 27. Unsurlar dışındaki hususlar aksi kodlanmalıdır.
1. Varlıklı olma hayali kurarım.
2. Ünlü olma hayali kurarım.
3. En büyük isteğim her şeyden evvel sağlıklı olmaktır.
4. Makam sahibi olmak çok kıymetlidir.
5. Öldükten sonra nasıl bir insan olarak anılacağımı pek önemsemem.
6. Hayatımın sonlandıktan sonra mezar taşımda ne yazılacağı benim için kıymetlidir.
7. Arkamda düzgün bir kıssa bırakmak için attığım adımlara dikkat ederim.
8. Geleceğe yatırım yapmak için dert çekmektense, bugünü uygun geçirmeyi tercih ederim.
9. Zorluklarla karşılaştığımda kendimi fazla zorlamam, mevzuyu değiştiririm.
10. Uğrunda zorluk çekeceğim amaçlardan kaçınırım.
11. “Bayrak”, “Vatan”, “Tanrı” kavramları benim için büyük değer taşır.
12. Daha büyük çıkar için beklemeyi sevmem, çabucak sonuç almak benim için daha kıymetlidir.
13. Alışveriş tutkumu denetim edemem.
14. Kolay âşık olurum.
15. Ders çalışırken yahut bir iş yaparken sıkılınca çabucak bırakırım.
16. Sevmediğim işleri yaparken orta ve uzun vadede bana kazandıracaklarını düşünüp devam edebilirim.
17. Maddi olarak daha fazla şeye sahip olabilmek için badireye girmeyi istemem.
18. İnsanlığa yararı olan bir kâşif, mucit ya da Nobel mükafatı alan bir bilim insanı olmayı hayal ederim.
19. Benim için kendi gereksinimlerim, ulusal kıymetlerden daha önceliklidir.
20. Benim için kendi gereksinimlerim, dini mevzulardan daha önceliklidir.
21. Emek verdiğim bir bahiste başarılı olmak, insani bağlardan daha kıymetlidir.
22. “Vatanını en çok seven misyonunu en uygun yapandır” kelamına inanırım.
23. Mevt ve mevtten sonrasını düşünmemeyi tercih ederim.
24. Beğenilen ve özenilen biri olmayı, topluma yararlı biri olmaya tercih ederim.
25. Hedef daha başarılı ve memnun olabilmekse, ailemi ihmal etmek beni çok üzmez.
26. Diğerlerinin benden överek kelam etmesini çok önemserim.
27. Biraz risk alıp yeni ve farklı işler yapmayı severim.
28. Kendi mutluluğum ve isteklerim, öteki birçok mevzudan daha kıymetlidir.
Değerlendirme:
28-65 ortası az seviye
66-102 ortası orta seviye
103-140 yüksek seviye
Kaynak: (BHA) – Beyaz Haber Ajansı
