Boşanan Bayanın Hakları dair sorularımızı Beyaz Haber Ajansı olarak uzman avukatı Avukat Gizem Gül Uzun Kutlay’a yönelttik. Boşanan Bayanın Hakları Nelerdir? merak edilen soruların yanıtını ayrıntılarıyla bizlere aktardı.
Boşanan bayanın yasal hakları ile ilgili tüm yasal haklarını BHA muhabirimize aktaran Avukat Gizem Gül Uzun Kutlay, Kendisi Adana’da samimi, çalışkan, özgüvenli ve bilgili…
Kadın girişimcilere örnek bir hukukçu…
İşte Gizem Gül Uzun Kutlay’ın Açıkladığı Boşanan Bayanın Hakları
Yargı sisteminde iki çeşit boşanma davası bulunmaktadır. Mutabakatlı boşanma ve çekişmeli boşanma olmak üzeredir.
Tarafların evliliği en az bir yıl sürmüş ise mutabakatlı olarak boşanabilirler. Lakin bir yıldan kısa sürmüş ise mutabakatlı olarak boşanamazlar.
Boşanma davası, mutabakatlı boşanma olmaması halinde boşanmak isteyen eşin açtığı davadır.
Ancak hepimizin bildiği üzere boşanma davası epey yıpratıcıdır. Taraflar geleceğe yönelik telaş duyarlar. Bilhassa ekonomik özgürlüğü olmayan bayanlarda bu korku sınır safhadadır. Çünkü bayan hem kendisi hem çocuğu yahut çocukları için telaş duyar. Bayanlar bu korkuyu duymakta elbette haklıdırlar. Çünkü hiçbir geliri olmayan bir bayan için konut kirası, mutfak masrafları, faturalar, çocuklarının masrafları vb. masrafları karşılamak imkansızdır. Bayan bu türlü bir durumda taban fiyatla işe girse dahi günümüz kurallarında kendisini ve çocuklarını taban fiyat ile geçindiremez. Üstelik çocuğu küçük ise ve baktıracak kimsesi yok ise buna bir de bakıcı masrafı eklenecektir.
Aile Hukuku her alanda çocuğu ve bayanı korumaktadır. Lakin boşanan bayanın haklarını bilmesi de bir o kadar değerlidir.
1.AYRI YAŞAMA HAKKI
Boşanma davası sürecinde taraflar ekseriyetle birbirlerini düşman üzere görmektedirler. Bu yüzden boşanma davasının açılması halinde taraflar başka yaşama hakkına sahiptir.
Zira bu süreçte bayanın can güvenliği tehlike altında ise ya da bayan şiddet mağduru ise bu bayan için en sağlıklı karar olacaktır.
2.NAFAKA TALEP ETME HAKKI
Boşanma davası denilince birinci akla gelen bayanın nafaka hakkıdır.
Boşanma davasında dava devam ederken verilen nafakaya önlem nafakası, boşanma kararının katileşmesinden sonraki nafakaya yoksulluk nafakası denir. Önlem nafakası boşanma davasının açıldığı tarihten, boşanma davasının katılaştığı tarihe kadar devam eder. Önlem nafakasına hem bayan için hem çocuk için hükmedilir. Bayan boşanma sonrasında yoksulluğa düşecek ise yoksulluk nafakasına hak kazanır.
Ancak boşanma davasında bayan erkekten daha ağır kusurluysa yoksulluk nafakası talebi reddedilir. Daha az yahut eşit kusurlu olması gerekmektedir. Mesela bayan eşini aldattı diyelim ve eşinin hiçbir kabahati yok. Bu türlü bir durumda bayan yoksulluk nafakasına hak kazanamaz.
İştirak nafakası ise çocuk için verilen nafakadır. Müşterek çocuğun velayeti bayana verilmiş ise erkek tarafından bayana çocuk için ödenen nafakanın ismidir.
Boşanma davasında nafaka taraflar sosyoekonomik durumuna ve gelirine nazaran belirlenir.
3-ORTAK KONUTUN ÖZGÜLENMESİNİ TALEP HAKKI
Boşanan ya da boşanmak üzere olan bayan ekseriyetle konutu terk edip, babasının konutuna gidiyor. Meğer bayan konutu terk etmeden çocukları ile birlikte ortak konutta kalmaya devam edebilir ve eski eşi için uzaklaştırma talep edebilir.
Şayet eşlerden biri kötüniyetli olarak sadece mal kaçırmak emeliyle meskeni diğerine devrediyor ise başka eş aile konutu şerhi konulmasını isteme hakkına sahiptir.
Kadın eşin ve çocukların boşanma nedeniyle sistemlerinin değişeceği, konutta kalmaya gereksinimi olduğu tespiti sonrasında hakim, müşterek konutun dava devamı müddetince bayan eşe tahsis edilmesi istikametinde karar verebilecektir.
4-ÜCRETSİZ AVUKAT TALEP EDEBİLME HAKKI
Kadın ekonomik olarak sıkıntı durumda ise bulunduğu ilin Barosuna müracaat ederek İsimli Yardımdan kendisine avukat görevlendirilmesi talebinde bulunabilir.
5-ÇOCUĞUN TESLİM EDİLMESİNİ TALEP HAKKI
Çocuk hayatının her devrinde anne sevgisine muhtaç kabul edilir lakin bilhassa yedi yaşına kadar çocuğun anne yanında kalması çocuğun üstün menfaatinedir. Lakin boşanmaya dair konulardaki kinini çocuklara yansıtan birtakım babalar çocuğu anneden alıkoymaya çalışmaktadırlar. Bilhassa bebeklik periyodunda çocuk emziriliyor ise kesinlikle annenin yanında kalmalıdır. Bu türlü bir durumda bayan çocuğun kendisine teslim edilmesini talep edebilir.
6-ÇOCUK İLE ŞAHSÎ MÜNASEBET KURMA HAKKI
Çocuğun velayeti tedbiren yahut daima olarak anneye verilmiş ise anne çocuğun babayla görüşmesini sağlamakla yükümlüdür. Velayet hakkı kendisinde olmayan eş, çocuk ile şahsî münasebet kurma hakkına sahiptir.
Velayet hakkı kendisinde olmayan taraf, çocuğuyla vakit geçirmek hakkına sahiptir.
Burada ne annenin ne de babanın çocuğu öteki taraftan yoksun bırakma hakkı yoktur. Çünkü her ne kadar ortak velayet kelam konusu olmasa da çocuk velayet hakkı kendisinde olmayan tarafla da bağını devam ettirmelidir.
7-KADININ MADDİ VE MANEVİ TAZMİNAT TALEP HAKKI
Boşanma davasında tazminat maddi tazminat ve manevi tazminat olmak üzere iki tanedir. Boşanma davasında daha az kusurlu olan taraf tazminat talep edebilmektedir. Boşanmada kusurlu olan da tazminat alabilir fakat kusurlu olanın tazminat alabilmesi için başka eşten daha az kusurlu olmalıdır. Boşanma davasında manevi tazminat talep eden tarafın kişilik haklarının ihlal edilmiş olması gerekmektedir. Evlilikte öteki eş tarafından daima aşağılanan, hor görülen, hakarete uğrayan, şiddet gören eş manevi tazminat talep edebilecektir. Çünkü manevi tazminat alabilmenin en önemli kaidesi kişilik hakkının atağa uğramış olmasıdır.
Boşanmaya sebebiyet veren olaylarda bayan daha az kusurlu yahut kusursuz ise maddi tazminat alabilecektir.
Kadının kişilik haklarına bir taarruz olmuş ise bayan manevi tazminat da alabilecektir. Örneğin bayan evliliği boyunca aşağılanmışsa, hor görülmüşse manevi tazminat alabilir.
Pekala bayan aldatılmış ise manevi tazminat alabilir.
Ancak bu tazminatın bedeli, karşı tarafın ödeyeceği ölçülerde olmalıdır. Manevi tazminat bayanları daha çok ilgilendirmektedir. Zira evliliğin bitmesi sonucunda bayanın uğrayacağı elem keder ve toplumsal baskı, manevi tazminatın talebi için kâfi sebeplerdir.
8-ZİYNET EŞYASI ALACAĞI HAKKI
Düğün sırasında hangi eşe takılırsa takılsın tüm bayanlar BAYANA aittir.
Boşanan bayan tüm bunlara karşın muhtaçlık yaşayabilir. Bu türlü bir durumda ne olur?
Böyle bir durumda devlet takviyesi gündeme gelir. Aile ve Toplumsal Siyasetler Bakanlığı bayanlara takviye vermektedir.
Önemli olan bayanın muhtaçlık durumunu kanıtlamasıdır. Boşanmış olmak tek başına mali dayanak almak için KÂFİ DEĞİLDİR.
Devlet bu yardımlarını Toplumsal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakıfları ile yapar.
Kadın, bağlı bulunduğu belediyeye başvurarak gerekli koşulları taşıdığı takdirde her ay belediyeden yardım alır.
Kadınlar dul maaşı alabilirler. Eşleri vefat ettiği takdirde SGK tarafından kendilerine vefat aylığı bağlanır.
Kadınlar bu noktada yardımda bulunan Sivil Toplum Kuruluşlarına müracaat yapmalıdır.
Boşanan bayanlar anne ve babalarının toplumsal güvenlik haklarından yararlanarak kendilerine aylık bağlatabilirler. Bu noktada bayanın yoksulluk nafakası alması, bayanın yetim aylığı almasına mahzur olmaz.
Kaynak: (BHA) – Beyaz Haber Ajansı
