Böcekler, keneler, arılar, sivrisinekler… Yaz mevsiminde tabiatta daha fazla vakit geçirmemiz nedeniyle böcek sokmaları sıkça görülen problemler ortasında yer alıyor. Cinsleri, zehirli olup olmadıkları ve bireyde alerjik tepki gelişip gelişmediği, böcek sokması sonrasında ortaya çıkan semptomların tipi ile şiddetini belirliyor. Çoklukla kaşıntı, ağrı ve şişme üzere yakınmalarla kısa müddette geçerken, birtakım durumlarda ise hayatı tehdit edebilecek boyutlara ulaşabiliyor. Acıbadem Altunizade Hastanesi Acil Tıp Uzmanı Dr. Veysel Balcı, böcek sokmalarında birinci saatlerde rastgele bir tepki görülmese bile üzerinden saatler, hatta günler geçtikten sonra dahi önemli sıhhat sorunları gelişebileceği ihtarında bulunarak, “Böcek sokmaları önemsenmeli ve en kısa vakitte sıhhat kuruluşuna başvurularak hekim denetiminden geçilmelidir” diyor. Acil Tıp Uzmanı Dr. Veysel Balcı yaz aylarında en sık görülen böcek sokmalarını anlattı; kıymetli teklifler ve ikazlarda bulundu.
BÖCEK SOKMALARI
Genellikle ağrılı tesir yaratan tahtakurusu, pire ve kırkayak üzere böceklerin kimileri alerjik tepkiye ve bölgesel tahriş ile su toplayan kabarcıklara yol açabiliyor. Acil Tıp Uzmanı Dr. Veysel Balcı, böcek ısırığının tesirinin böceğin tipine ve kişinin hassaslığına bağlı olarak değişkenlik gösterdiğini belirterek, “Küçük yaştaki çocuklar, alerjik bünyeye sahip olanlar, gebeler ve yaşlılar böcek sokmalarına karşı daha hassas oluyorlar. Bilhassa tropikal bölgelerde yaşayan böcek cinsleri önemli hastalıklar taşıyabiliyor” diyor. Isırılan bölgede apse ve irin üzere iltihap bulguları oluşmuş ve belirtiler 2 gün içinde geçmemişse, bu tablo böcek sokmasının tehlikeli boyutta olduğu manasına geliyor ve vakit kaybetmeden hastaneye başvurulması gerekiyor” diyor.
Belirtileri neler?
- Isırılan bölgede kaşıntı, ağrı ve şişme
- Isırılan bölgede renk değişikliği, kızarıklık
- Ürtiker, ısırılan bölgede su ya da irin birikmesi
- Karın ağrısı, kusma, mide bulantısı, ishal
- Nefes almada zorlanma
- Göğüste sıkışma hissi
- Hırıltılı solunum
- Baş dönmesi ve yutma güçlüğü
- Bayılma ve şuur kaybı
- Böceğin ısırdığı bölgede 2.5 santimetre çapında şişlik
- Ağızda, boğazda ya da lisanda şişme
Ne yapmalı?
Alerjik bir tepki kelam konusu değilse, ilkyardım tedavisi böcek ısırmasına karşı çoklukla kâfi geliyor. Böcek ısırığına daha fazla maruz kalmamak için böcek ilacı ve jel kullanmayı ihmal etmeyin. Böcek ısırığının olduğu bölgeyi su ve sabunla yıkayın. Bu bölgeye yapacağınız buz uygulamasıyla ağrı ile kaşıntının azalmasını sağlayabilirsiniz.
KENE ISIRIKLARI
İlkbahar ve yaz aylarında daha yaygın görülen keneler bedene bulaştıklarında; koltuk altlarına, kulak artlarına, bacakların ortasına, dizlerin gerilerine, kasıklara yahut saçlı bölgelere yerleşiyorlar. Kan emerek beslenen başka haşere cinslerinin bilakis, konaklarını ısırdıktan sonra 10 güne kadar cilde bağlı kalıyorlar. Zehirsiz kene ısırıkları ekseriyetle zararsız oluyor ve semptoma yol açmayabiliyor. Kene kaynaklı hastalıklar çoğunlukla kene ısırmasından sonraki birkaç gün ile birkaç hafta içinde gelişiyor ve çeşitli semptomlara neden olabiliyorlar. Kenenin olağan kaideler altında taşıdığı hastalıkla kişiyi enfekte etmesi için tipik olarak 24 saat beslenmesi gerekiyor. Bu sebeple kene ne kadar çabuk tanımlanıp çıkartılabilirse tedaviden o kadar olumlu sonuç alınıyor. Acil Tıp Uzmanı Dr. Veysel Balcı kenelerden insan konaklarına geçen hastalıkların önemli problemlere yol açabileceği ihtarında bulunarak, “Bu nedenle rastgele bir yakınma olmasa bile kene ısırığında hiçbir müdahalede bulunmadan, mümkün olan en kısa müddette doktora başvurulması gerekiyor” diyor.
Belirtileri neler?
- Isırık alanında kırmızı bir nokta yahut döküntü
- Ateş
- Baş ağrısı
- Boyun sertliği
- Tüm bedende döküntü
- Halsizlik
- Kas yahut eklem ağrıları
- Mide bulantısı
- Şişmiş lenf düğümleri
- Titreme ve havale nöbetleri
———————-kutu bilgisi———————–
Nasıl tedbir almalı?
- Kenelerin yaygın olduğu açık topraklarda, ormanlarda ya da besi hayvanlarının bulunduğu alanlarda yürürken uzun kollu gömlek ve pantolon tercih edin.
- Yolun merkezinden yürümek keneler ile teması azaltabiliyor.
- Açık toprakta dolaşırken evvelce kene kovucu kullanmanız tesirli olacaktır.
- Duş almanız ve banyo yapmanız da değer taşıyor.
———————-kutu bilgisi———————–
Ne yapmalı?
Dr. Veysel Balcı, kene tespit edildiğinde yapılması gereken en kıymetli şeyin keneyi bedenden çıkartmak olduğunu belirterek, “Keneleri bir kene temizleme aracıyla yahut bir cımbız setiyle çıkartmak mümkün olabiliyor. Akabinde ısırık bölgesi su ve sabunla temizleniyor. Bu sürecin uzmanlar tarafından yapılması büyük kıymet taşıyor, aksi halde kenenin bir kısmı cilt altında kalabiliyor” diyor.
ARI SOKMASI
Arı sokmalarının tedavi prosedürü şiddetine bağlı olarak değişiyor. “Ağrıyı hafifletmek için tedavinin konutta yapılması birden fazla kişi için mümkünken, rastgele bir arı alerjisi varsa yahut birden fazla arı sokulmasına maruz kalındığında, acil tedavi gerektiren önemli sonuçlar gelişebiliyor” ihtarında bulunan Dr. Veysel Balcı, bu nedenle arı sokmasında sıhhat kuruluşuna başvurmanız ve muayeneden geçmeniz gerektiğini söylüyor.
Belirtiler neler?
Arı sokmasında ortaya çıkan tepkiler bireyden bireye farklılık gösteriyor. Kimi şahıslarda arıların “venom” denilen zehrine karşı alerji gelişebiliyor. Çok sayıda arı birebir anda sokarsa, o vakit toksik tepki görülebiliyor.
- Hafif tepkiler; ani gelişen yanma, ağrı, kızarıklık, şişme.
- Orta derecedeki tepkiler; birkaç gün artarak devam edebilen çok kızarıklık ve kademeli artan şişlikler.
- Şiddetli alerjik tepkiler; kaşıntı, kızarıklık, kurdeşen, ciltte soğukluk, nefes darlığı, boğazda ve lisanda şişme, mide bulantısı, kusma, nabız değişiklikleri, ishal, baş dönmesi, bayılma, şuur bulanıklığı ve şuur kaybı. Bu tepkilere maruz kalan bireylere acil tıbbi uğraş yapılması yaşamsal ehemmiyet taşıyor.
Ne yapmalı?
Acil Tıp Uzmanı Dr. Veysel Balcıalerjik olmayan durumlarda, arı sokmasında yapılması gerekenleri şöyle anlatıyor:
- İlk olarak arının iğnesini süratli bir halde çıkartın. Dikkat! İğnenin cildi sıkarak çıkartılması keseyi patlatıp, daha çok zehrin bedene temas etmesine neden olabiliyor. O yüzden ihtimamlı ve süratli hareket etmelisiniz. Çabucak çıkartılması sayesinde, iğneden salınan zehrin önü kesileceği için gelişecek olan tepkilerin şiddetlenmesi önleniyor.
- Arının soktuğu yeri soğuk su ve sabunla yıkayın. Soğuk su rahatlatırken, sabun da kalan kiri ya da zehri bölgeden temizlemeye yardım ediyor. Şişlik ve kaşıntının olduğu yeri kaşımamaya dikkat edin.
- Hassas bölgeye buz kompresi yapmanız, zehrin beden tarafından emilimini azaltmada ve şişliğin inmesinde çok tesirli oluyor. Lakin dikkat! Buzu direkt deriye koymanız yanmaya yol açabiliyor. Bu yüzden bir havluya sarıp, ısırılan bölgede 20 dakika bekletmeniz tesirli olacaktır. Gerektiğinde kompresi tekrar tekrar uygulayabilirsiniz. Kızarıklıktaki büyüme çok artarsa doktor takviyesi almanızda yarar var.
- Sokulan bölge kolunuz ya da bacağınız ise yükseğe koymanız ağrı ve şişliğin azalmasında dayanak sağlar.
SİVRİSİNEK ISIRMASI
Hem çıkardığı ses hem kan emme özelliği nedeniyle bir oldukça rahatsız edici olan sivrisineklerin az da olsa virüs taşıma ve hastalık bulaştırma riskleri mevcut. En yaygın yol açtığı hastalıklar ortasında ise sarı humma ve sıtma yer alıyor.
Belirtileri neler?
Kaşıntı ve hafif bir kızarıklık gelişebiliyor. Lakin hassas cilde sahip olan bireylerde bu kızarıklık daha koyu olabiliyor, kimi bireylerde ısırılan yer şişebiliyor.
Sivrisinek ısırığına karşı alerjisi olan bireylerde ateşle birlikte şiddetli mide bulantısı, baş ağrısı ve kusma oluşabiliyor.
Ne yapmalı?
Sivrisinek ısırığının yol açtığı kaşıntıyı ve kızarıklığı gidermek için meskende soğuk kompres uygulayabilirsiniz. “Kızaran bölge şişerse, şişen yer kaşınmamalı” diyen Dr. Veysel Balcı, cildi kaşımanın enfeksiyona neden olabileceğini söylüyor.
———————Kutu bilgisi——————
Nasıl tedbir almalı?
Yaşam ve çalışma alanlarını sık sık havalandırın.
Lavanta ve karanfil çiçeği sivrisinekleri uzak tutmakta yararlı olabilir.
Yazın sivrisinekler çok daha süratli üredikleri için mutfak pencerelerini ve balkon camlarını sineklik ile kapatabilirsiniz.
Kaynak: (BHA) – Beyaz Haber Ajansı
