Dünya tarihinin en vahim salgını olarak görülen ve yayılmaya devam eden Covid-19 pandemisinde uygulanmaya başlayan aşılar hepimizi umutlandırsa da bir müddet daha bu tehditle birlikte yaşamak zorundayız. Bu süreçte tasa yaratan ve tüm dikkatlerin üzerine çekildiği teneffüs sisteminin yanı sıra virüsün, erkek üreme sistemi üzerinde de önemli tesirlerinin olduğu tartışılıyor.
Covid-19’un hayati organlar üzerindeki olumsuz tesirlerinin bilindiğini, üremeye tesiri olup olmadığına ait de dünyada birçok araştırma yapıldığını söz eden Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Doç Dr. Emre Pabuçcu, Covid-19 enfeksiyonunun erkek üreme sistemi üzerindeki tesirleriyle ilgili tezleri kıymetlendirdi.
Sperm üretimi üzerinde olumsuz tesir yaratıyor
Koronavirüsün bedendeki maksatlarından biri ACE2 molekülüdür. Erkeklerde testislerde bulunan hücrelerin ACE2 özelliğinin çok yüksek oranda bulunmasını yapılan araştırmalar gösteriyor. Olağan kurallar altında, kan ile testis ortasında bilhassa mikroplara ve ilaçlara bariyer misyonu gören bir katman var. Bu katman bizleri birçok olumsuz durumdan koruyor. Lakin birtakım virüsler (ör: ZİKA, hepatit virüsleri, HIV) bu bariyeri aşabiliyor. Sonuç olarak da SARS-COV2 mikrobu da dahil birtakım viral hastalıklar testislerde izlenebiliyor. Münasebetiyle bu virüsün testisi gaye doku olarak seçip, birtakım yıkımlara sebebiyet verdiği ve genito-üriner sistem üzerinde olumsuz tesirlere neden olduğunu gösteren çalışmalar var.
Genç erkeklerin etkilenme ihtimali daha fazla
ACE2 özelliği, erkek testislerinde farklı yaşlarda, farklı ölçülerde görüldüğü ortaya çıkmıştır. 30 yaşın üzerindeki erkeklerde bu özellik daha yüksekken, 60 yaşın üzerinde testislerde ACE2 özelliğinin düştüğü görülmektedir. Bu nedenle genç hastaların testislerinin bu hastalıktan etkilenme ihtimali ileri yaştaki erkeklere nazaran daha fazladır. Bu virüs, bilhassa orşit ismi verilen testis iltihaplanmasını tetikleyebiliyor.
Cinsel isteği, libidoyu da etkileyebilir
Testiste yalnızca sperm üretimi yapılmıyor; bu organda tıpkı vakitte erkeklik hormonu olan testosteron da üretiliyor. Testosteron üretiminin, virüse yakalananlarda yakalanmayanlara kıyasla önemli derecede azalma olduğunu araştırmalar gösteriyor. Çalışmalarda testosteron/LH oranı dediğimiz ve testis hücrelerinin hassaslığını gösteren birtakım erkeklik hormonlarında Covid-19 hastalarında azalma olduğu bulundu. Bu durum bize, erkekte cinsel isteği, libidoyu da olumsuz etkileyebileceğini gösteriyor. İlerleyen periyotlarda ve beraberinde de cinsel işlev bozukluklarında sebebiyet verebileceği akla gelebiliyor. Hatta bu viral hastalık yaygın pıhtılaşma ile seyrettiği için, testis damarlarında tromboz ismi verilen tıkanıklık durumlarına da sebep olabiliyor.
Gebelik ihtimaline olan etkileri
Elimizdeki bilgiler Covid-19 taşıyan erkeklerin az bir kısmında virüsün meniyle atılarak cinsel yolla bulaş olabileceği kuşkusu uyandırıyor. Lakin bilhassa PCR testi ile yapılan çalışmalarda, etkin hasta olan yahut hastalıktan güzelleşmiş bireylerde semen örneklerinde besbelli olarak virüse rastlanılmamıştır. Lakin tekrar de, tüp bebek yapılırken bu istikamette önlemlerin alınması önerilmekte. Yapılan bilimsel çalışmalarda, SARS-COV2 mikrobunun erkeklerde sperm özelliklerinde (örn: sayı-hareket) olumsuz durumlara yol açabileceği, bilhassa de genetik hasar meydana getirebileceği belirtilmiştir.
SARS-COV2 Aşıları Sperm Özelliklerini Olumsuz Tesirler mi?
Elimizdeki mevcut bilimsel datalara bakarak bu yorumu yapmak mümkün değil. Epeyce yeni bir çalışmaya nazaran, aşı sonrasında sperm özellikleri değişmemiş. Fakat uzun periyot tesirler için vakte gereksinim var.
Sonuç olarak, Covid-19 enfeksiyonunun üreme işlevlerini bozabileceği kuşkusu devam ediyor. Lakin bunun ne oranda kısırlığa yol açacağını şimdi bilmiyoruz. Bu hastalık dünya için hala kıymetli bir tehlike olarak devam ediyor. Daha detaylı ve geniş çalışmalar ilerleyen periyotlarda ortaya çıkacaktır. Bugün için erkek üreme sıhhati açısından hastalıktan korunmak ve hastalık bulguları ortaya çıktığında sıhhat kuruluşlarına başvurmak alınacak en değerli önlemlerdendir.
Kaynak: (BHA) – Beyaz Haber Ajansı
