17 Ağustos 1999 Marmara Depremi’nin 22’inci yıl dönümü vesilesiyle açıklamada bulunan Türkiye Hazır Beton Birliği Lideri Yavuz Işık, 2019 yılında yürürlüğe giren yeni Türkiye Sarsıntı Tehlike Haritası incelendiğinde nüfusumuzun yüzde 70’ten fazlasının sarsıntı tehlikesi yüksek bölgelerde yaşamakta olduğunun görüldüğünü ve Türkiye’de sarsıntıya dayanıksız olan 6,7 milyon konutun acil olarak yenilenmesi gerektiğini söyledi.
Türkiye’de standartlara uygun beton üretilmesi ve inşaatlarda yanlışsız beton uygulamalarının sağlanması için 1988 yılından bu yana çalışan Türkiye Hazır Beton Birliği (THBB), 17 Ağustos 1999’da yaşanan zelzele felaketinin 22’inci yıl dönümünde sarsıntı gerçeğini hatırlattı. Geçmişte yurdumuzda birçok yıkıcı zelzeleler olduğu üzere, gelecekte de oluşacak zelzelelere karşı tedbir alınmazsa büyük can ve mal kaybına uğrayacağımıza dikkat çeken Türkiye Hazır Beton Birliği İdare Heyeti Lideri Yavuz Işık, “2019 yılında yürürlüğe giren yeni Türkiye Zelzele Tehlike Haritası’nı incelediğimizde nüfusumuzun yüzde 70’ten fazlasının sarsıntı tehlikesi yüksek olan bölgelerde yaşamakta olduğunu görüyoruz. 2012 yılından bu yana Türkiye’de 1,5 milyon konutun dönüşümü sağlanmıştır. 2019 yılında T.C. Etraf ve Şehircilik Bakanlığı, kentsel dönüşümün gerekli olduğu 6,7 milyon konuttan acil, öncelikli denilen 1,5 milyon konutun da 5 yıl içerisinde kentsel dönüşüm kapsamında yenileneceğini açıklamıştır. Bugün, Türkiye’de sarsıntıya dayanıksız olan kelam konusu 6,7 milyon konutun tümünün yenilenmesi için gerekli adımlar atılmalı ve kentsel dönüşüm çalışmaları hızlandırılmalıdır.” dedi.
Özellikle 90’lı yıllardan evvel inşa edilen yapıların kesinlikle yenilenmesi gerekmektedir
2020 yılında yaşadığımız kimi sarsıntıların THBB’nin misyonunun kıymetini bir defa daha gözler önüne serdiğine dikkat çeken Yavuz Işık konuşmasını şöyle sürdürdü: “Elâzığ, Van ve İzmir vilayetlerimizde zelzeleler yaşanmıştır. Elâzığ ve İzmir’de hasar görmüş yapıları incelemek üzere, uzmanlarımızdan oluşan gruplar gönderdik. Yıkılmış yahut ağır hasar almış binaların detaylı incelenmesi ve alınan numunelerin deneye tabi tutulması sonucunda hazırladığımız raporlar, binalarda önemli mühendislik ve uygulama zafiyetleri ile birlikte ilkel yollarla elle üretilmiş düşük kalitede beton ve standartlara uymayan, yetersiz donatı çeliği kullanımının yıkımlara neden olduğunu ortaya koymaktadır. Bilhassa 90’lı yıllardan evvel inşa edilen yapılarda elle yahut kolay betonyerlerle karıştırılıp dökülen kalitesiz ve dayanım sınıfı düşük olan betonların kullanıldığını ve yıkılan binaların beton kalitesinin C6, C10 üzere çok düşük dayanımlı betonlar olduğunu tespit ettik. Bu kalitesiz betonlar çok boşluklu ve geçirimli olduğundan, birebir vakitte içindeki donatı çeliğini dış ortam tesirlerine karşı koruyamıyor ve korozyona da neden oluyor. Yani bu yapıların yıkılması için rastgele bir sarsıntıya gerek yok, bu binalar çevresel tesir faktörleriyle de kendi kendiliğine yıkılmaya aday binalardır. Bu yapıların kesinlikle yenilenmesi gerekmektedir.”
KGS dokümanlı kaliteli hazır beton muhtemel bir zelzelede birçok hayat kurtaracaktır
Kaliteli beton kullanımı ve kontrol ile zelzelesi az hasarla atlatmanın mümkün olduğunu vurgulayan Yavuz Işık: “Yapılan araştırmalarda sarsıntı yıkımlarının kıymetli nedenlerinden birinin standart dışı beton kullanılması, uygulama ve proje yanılgıları olduğu görülmektedir. Sarsıntıya sağlam yapılara gereksinim olan ülkemizde hazır beton dalının en kıymetli sorunu bir kısım üreticinin kontrol dışı, kalitesiz üretim yapmasıdır. THBB olarak önceliğimiz bu üreticilerle ilgili bütün kesitleri ve halkımızı bilgilendirmek, THBB Kalite Teminat Sisteminin (KGS) kıymetini anlatmak ve ülkemizde kullanılan betonun tamamının kaliteli üretilmesi için çalışmaktır. Hazır beton alanında kaliteyi garanti altına almayı hedefleyen Birliğimiz, Kalite Teminat Sistemi (KGS) ile tesislerin üretim kaidelerini, teknik ve laboratuvar altyapısını, işçi yeterliliğini denetleyerek kaliteli ve yüksek dayanım sınıflarında beton üretimi gerçekleşmesini sağlamaktadır. Beton üretim tesislerinin yerinde kontrolünün yanı sıra habersiz eser kontrolleri de gerçekleştiren KGS, tarafsızlığı ile kalite sürekliliğine sahip beton kullanımının yaygınlaşmasına katkı sağlamaktadır. Hazır betonun üretim sürecinin tamamını kapsayacak halde denetlenmesi, zelzele ve öbür dış tesirlere sağlam binalar üretmek için kaçınılmaz bir koşuldur. Kentsel dönüşümde de, kaliteli beton kullanımı ve yanlışsız beton uygulamalarının sağlanması gerekmektedir. Yeni yapıların inşasında ve kentsel dönüşüm çalışmalarında kullanılacak KGS evraklı kaliteli hazır beton, muhtemel bir zelzelede birçok hayat kurtaracaktır.” dedi.
İnşaat sürecindeki bütün kurallara eksiksiz uyulması gerekiyor
İnşaat üretim sürecinde dikkat edilmesi gereken kurallara değinen Yavuz Işık, yapıların sarsıntıya sağlam olması için inşaatların tasarım ve üretim zincirinde bulunan “zemin incelemesi”, “doğru projelendirme”, “kaliteli malzeme”, “doğru uygulama” ve “denetim” kurallarının hepsine eksiksiz uyulması gerektiğinin altını çizerek, ülkemizdeki Yapı Kontrol Sistemi’nin değerini vurguladı.
İnşaatlarda daha yüksek dayanım sınıfında betonlar kullanılmalı
Türkiye Bina Sarsıntı Yönetmeliğinin binalarda en az C25 dayanım sınıfı betonun kullanılmasını öngördüğünü söyleyen Yavuz Işık, “2019’da yürürlüğe giren bu Yönetmeliğe nazaran yapılarda kullanılacak beton dayanım sınıfının bir sınıf yükseltilmesi sevindiricidir fakat kâfi değildir. Bilhassa betonarme yapıların uzun yıllar boyunca sarsıntıya karşı sağlam olabilmesi için dış etraf tesirlerine de sağlam olacak biçimde boşluksuz ve geçirimsiz olması gerekir. Bu dayanıklılığın yani dürabilitenin sağlanması için, beton dayanım sınıflarının daha da yükseltilmesi çok değerlidir. Yüksek dayanım sınıflarında ve kalite evraklı betonlarla inşa edilen gerçek tasarlanmış ve denetlenmiş binaların sarsıntıda alacağı hasarın daha az olacağını öngörebiliyoruz.” dedi.
Deprem Performans Tahlili hizmetimize devam ediyoruz
İstanbul Kalkınma Ajansı (İSTKA) dayanağıyla kurdukları Türkiye Hazır Beton Birliği Beton Araştırma Geliştirme ve Müşavere Merkezi ile dala AR-GE ve teknoloji müracaat hizmeti vermeye devam ettiklerine dikkat çeken Yavuz Işık, “Beton ve beton bileşenleri ile ilgili bütün deneyleri yaptığımız ve kalibrasyon hizmeti verdiğimiz laboratuvarımız, genişleyen kapasitesiyle birlikte ülkemizdeki ve yurt dışındaki değerli projelere hizmet vermektedir. 2019 yılında başlattığımız Sarsıntı Performans Tahlili hizmetimize devam ediyoruz. Binalarının zelzeleye karşı dayanıklılığını merak etmekte olan; mülk sahipleri, bina yöneticileri, mühendislik ofisleri, belediyeler ve mahalli yönetimler, kamu kurumları için benzerlerinden ayırt edici özelliklere sahip ve detaylı Sarsıntı Performans Tahlili Raporu hazırlayabiliyoruz. Bu kapsamda mahallî idarelerle de iş birliği yapmaktayız.” dedi.
Kaynak: (BHA) – Beyaz Haber Ajansı
