Pandeminin gölgesinde geçirdiğimiz yaz mevsiminde beslenmeden tatil planlarına dek birçok bahse her zamankinden fazla ihtimam göstermek gerekiyor. Acıbadem Kozyatağı Hastanesi İç Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Tevfik Rıfkı Evrenkaya “Yaz mevsimi tatil planlarının yapıldığı, toplumsal aralığın kısaldığı ve dikkatin daha çok dağıldığı bir devir. Toplumsal aşılanma oranının artışıyla birlikte Covid-19 önlemleri konusunda biraz daha rahatız, daha hür hareket ediyoruz. Lakin, Covid-19 salgını hala bir risk ve aslında bu rahatlığa, toplumsal uzaklıkların kısalmasına da müsaade vermiyor! Bir yandan Covid-19’un bulaşma riski devam ederken bir yandan da, yaza mahsus enfeksiyon hastalıkları hayatımızı zorlaştırıyor, kısıtlıyor. Yaz enfeksiyonlarından korunmak için birtakım kurallara kesinlikle dikkat edilmesi gerekiyor” diyor. Prof. Dr. Tevfik Rıfkı Evrenkaya; yazın en sık görülen bakteriyel, viral, paraziter ve mantar enfeksiyonlarından korunmanın yollarını anlattı, değerli ihtarlar ve tekliflerde bulundu.
Dizanteri
Dışkıyla, düzgün yıkanmamış ellerle ve besinler aracılığıyla bulaşır. Yüksek ateş, kusma, kanlı ishal, iştah kaybı ve kırgınlık vardır. Korunmak için el ve tuvalet hijyenine ihtimam gösterilmeli, meyve ve sebzeler bol sirkeli suyla yıkanmalıdır. Tedavisinde kesinlikle bir tabibin düzenlediği antimikrobiyal ilaçlar kullanılmalıdır. Bazen hastanede tedavi gerekebilir.
Besin zehirlenmesi
Çoğunlukla stafilokok ismindeki bakterilerin toksinleriyle oluşur. Nadiren E.coli ve salmonella da neden olabilir. Stafilokok toksinleri en çok çiğ/pişmiş et, krema, dondurma ve açıkta tutulan yiyeceklerde bulunur. Bulaşık besini yedikten 6-8 saat sonra kusma, ishal, kırıklık başlar. Bu süreç gürültülü olsa da, yaklaşık 12 saat içinde bizatihi tamamlanır. Antibiyotik tedavisine gereksinim yoktur. Kaybedilen sıvı ve elektrolitler ağız yolu ile ya da damardan destek edilir.
Rota virüsü
Rota virüsü bilhassa 5 yaş altındaki çocuklarda bağırsak iltihabına yol açan bir virüstür. Hastalık şiddetli ateş, ishal ve kusma ile kendini gösterir, dışkı ile bulaşır, her mevsimde görülür. Çok şiddetli sıvı kaybıyla mevte neden olabilir. Özgül bir ilacı yoktur, korunmak için aşı geliştirilmiştir.
Turist diyaresi
Seyahat, tatil, iş gezisi üzere nedenlerle gezen bireylerde görülür. E.coli ya da giardia isimli mikroplar ile hastalık oluşur. Çoklukla az gelişmiş coğrafyalara yapılan seyahatlerde daha sık görülmektedir. Tedavisinde antimikrobial ilaçlar kullanılır. Temel neden el, tuvalet hijyeni eksikliğidir.
Salmonella enfeksiyonları
En tipik örneği tifo ve paratifodur. Yüksek ateş, kırgınlık, ishal, eklem ağrıları, karın ağrıları sık görülür. Dışkı aracılığı ile bulaşır. Aracıları eller ve besinlerdir. Ekseriyetle hastanede yatırılarak, antibiyotik takviyesiyle tedavi gerekir.
El-ayak-ağız hastalığı
En sık çocuklarda görülen, yakın temas ile bulaşan ve en sık coxakie ile enterovirüslerin neden olduğu bir hastalıktır. İsminden da anlaşılacağı üzere ağızda çok ağrılı yaralar, el ve ayak içlerinde ağrılı şişlikler ile karakterizedir. Özgül bir tedavisi yoktur. Tedavide ağrı kesiciler kullanılır.
Konjonktivit
Göz akını döşeyen konjonktivanın iltihabıdır. Çok ağrılıdır. Ekseriyetle ekovirüsler, enterovirüsler neden olur. Havuzlar, ortak kullanılan havlular, kirli eller ile bulaşır. Üzerine çoklukla bakteriyel enfeksiyon eklendiği için, antibiyotikli göz damlaları ile tedavi yapılır.
Suçiçeği
Varisella zoster virüsü etkendir, çok bulaşıcı bir hastalıktır. Temas ya da hava yolu ile bulaşır. Özgül bir tedavisi yoktur. 1995 yılından bu yana aktif olarak aşılama yapılmaktadır.
Kırım Kongo Kanamalı Ateşi (KKKA)
Viral bir hastalıktır, bilhassa Tokat-Kastamonu vilayetlerinde yaşayan kenelerin aracılık ettiği ölümcül bir viral hastalıktır. Özgül bir tedavisi yoktur. Isıran keneyi yüzeysel çıkartmamak ve kesinlikle bir sıhhat kuruluşuna başvurmak gerekir.
Lyme hastalığı
Çok geniş bir belirti kümesi vardır, her sistemi meblağ. Borrelia ismi verilen bir mikroorganizma ile bulaşır. Antibiyotik tedavisi ile başarılı sonuçlar alınmaktadır.
Dış kulak yolu hastalıkları
“Eksternal otit ya da “yüzücü kulağı” ismi ile bilinirler. Yaz mevsiminde çok sık görülürler. Bakteri ya da mantar enfeksiyonlarıdır. Çok ağrılıdır ve işitme kaybına neden olurlar. Yüzme, suya dalma, kulağı yabancı cisimle karıştırma sonucunda oluşurlar. Ağrı kesici ve antimikrobiyal kulak damlaları ile tedavi edilirler. Yüzerken kulak tıkacı kullanmak, kulak çöplerini dış kulak yoluna sokmaktan kaçınmak gerekir.
İdrar yolu enfeksiyonları
Yaz mevsiminde, bilhassa bayanlarda çok sık görülür. Bayanların idrar yollarının kısa olması, onları bu enfeksiyonlara karşı müdafaasız hale getirir. Havuz/sauna kullanımı ve cinsel ilgi sonrasında sık rastlanır. Alt üriner sistem enfeksiyonları mesane ile sonludur ve “sistit” ismini alır. Üst üriner sistem enfeksiyonlarında böbrek iltihabı (pyelonefrit) oluşur. Sistitler daha kolay ve kısa müddette tedavi edilirler. Prof. Dr. Tevfik Rıfkı Evrenkaya “Kişisel hijyene itina göstermek, temizliğinden emin olunan havuz ve tuvalet üzere yerlerden yararlanmak enfeksiyon mümkünlüğünü azaltır. Bayanlarda önden geriye gerçek temizlenme vurgulanmalıdır, böylelikle kendi kendine bulaştırma engellenir. Enfeksiyonlar hangi mevsimde görülürse görülsün, engellemenin yolu şahsî ve çevresel hijyenden geçmektedir. Elleri bol sabunla yıkamakla, bu enfeksiyonları kıymetli ölçüde azaltmak mümkündür” diyor.
Kaynak: (BHA) – Beyaz Haber Ajansı
