Farklı yaş kümelerinde görülen Alzheimer’ın ileri yaşlarda görülme sıklığı giderek artıyor. Daha fazla zihinsel aktiviteyle meşgul şahısların bu hastalığa daha az yakalandığının araştırmalarda görüldüğünü belirten uzmanlar, emekli hayatının bu hastalığa yer hazırladığına dikkat çekiyor. Erken teşhisin değerine işaret eden uzmanlar, bilhassa ileri yaştaki bireylerde ortaya çıkan unutkanlıkların ihmal edilmemesini tavsiye ediyor.
Üsküdar Üniversitesi NPİSTANBUL Beyin Hastanesi Nöroloji Uzmanı Prof. Dr. Barış Metin, Alzheimer hastalığının teşhis ve tedavi usulleri ile ilgili bilgiler ve tavsiyeler paylaştı.
Basit unutkanlıklar Alzheimer işareti sayılmamalı
Alzheimer hastalığını beyinde dejenerasyon ve hücre mevti olması sonucunda beyin dokusunun küçülmesi devamında işlevlerini kaybetmesi sonucunda oluşan bir hastalık olarak tanımlayan Prof. Dr. Barış Metin, kelamlarına şöyle devam etti:
“Alzheimer değişik yaş kümelerinde görülebilir ama ileri yaşlara hakikat geldikçe hastalığın görülme sıklığı giderek artıyor. En çok görüldüğü yaş kümesi en ileri yaş kümesi oluyor. Belirtileri genelde hasta yakınları fark ediyor. Birinci fark edilen de unutkanlık oluyor. Kimi hastalar kendilerinde gördükleri ufak unutkanlıklarla ‘Acaba Alzheimer mı oldum?’ diye bize geliyorlar ama genelde bu unutkanlık kolay bir unutkanlık olmuyor. Kişinin hayatındaki kıymetli olayları unutması ve tıpkı soruları tekrar tekrar sorması halinde kendini gösteriyor. Bir telefon numarası unutmak ve alışverişe gidildiğinde alınacak bir şeyi unutmak üzere davranışların Alzheimer belirtileri olmadığını söyleyebiliriz. Unutkanlığın daha önemli düzeyde olması gerekiyor.”
Tıpkı soru birçok kere soruluyorsa dikkat!
Alzheimer’a daha çok kişinin günlük hayatını bozan unutkanlıkların işaret ettiğini belirten Prof. Dr. Barış Metin, “Örneğin hasta yakınlarından ‘Bir sorduğunu on kez daha soruyor, dışarı çıkıldığında nereye gidileceğini tekrar tekrar soruyor, yemek yiyoruz fakat on dakika sonra yemek yemeyecek miyiz? diye soruyor’ üzere bildirimler alıyoruz. Bu üzere önemli boyutlar Alzheimer belirtisidir. Gündelik hayatta herkeste görülebilen küçük unutkanlıklar bu hastalığın belirtisi değildir. Bunama, Demans ve Alzheimer halk ortasında ekseriyetle birbiriyle karıştırılıyor. Aslında bunama ve Demans tıpkı manaya geliyor. Demans yabancı lisandan gelmiş bir sözcük, bunama ise bu sözün Türkçe’deki karşılığı. Bunamanın tipleri vardır ve Alzheimer de bunamanın en çok görülen tipidir.” dedi.
Günlük hayatı bozan unutkanlıklar tespit ediliyor
Alzheimer hastalığı tanısı için öncelikle kişiyi dinlediklerini tabir eden Prof. Dr. Barış Metin, “Günlük hayatını bozan bir unutkanlık olup olmadığını tespit ediyoruz. Kişinin işlevlerini bozan bir unutkanlık varsa ikinci adımda tomografi ya da MR ile beyinde hastalığın belirtisi olan küçülmenin olup olmadığına bakıyoruz. Tanıyı desteklemek için beynin işlevsel aktivitesini ölçen bir test var lakin kimi hastalarımıza uygulayabiliyoruz. Zira burada hastalığı düşündüren özgül bulgular çıkıyor, test teşhisin yanlışsız olup olmadığını bize gösteriyor. Bazen teşhisten kuşkuya düşüren hastalarda detaylı nöropsikolojik test dediğimiz birçok zihinsel yeteneğin ölçüldüğü psikometrik testler isteyebiliyoruz.” diye konuştu.
Erken evre teşhisi önemli
Alzheimer’ın sinsi bir hastalık olduğunu vurgulayan Prof. Dr. Barış Metin, “Hasta yakınları hastayı getirdikleri vakit genelde hastalık başlangıç evresini geçmiş, orta evre hatta bazen ileri evreye kadar ilerlemiş oluyor. Bu bizim tercih ettiğimiz bir durum değil zira ilaçlı tedaviler erken evrede daha çok yarar sağlıyor. Yaşlılarda unutkanlık biraz ihmal ediliyor, yaşına bağlı olarak unutmanın olağan olduğu söyleniyor ancak bu türlü durumlarda aslında ihmal etmemek gerekiyor. Alzheimer genetik geçişi çok düşük bir hastalıktır fakat bazen gelen ailelerde neredeyse herkesin Alzheimer olduğunu görüyoruz ve çok önemli bir genetik hastalık kelam konusu oluyor. Bu türlü durumlar olduğunda genetik testler de yaptırabiliyoruz. Bu testlerin sonucunda inceleyip Alzheimer teşhisi koyuyoruz.” sözlerini kullandı.
Belirgin cinsiyet baskınlığı bulunmuyor
Prof. Dr. Barış Metin, Alzheimer’da bariz bir cinsiyet baskınlığı olmadığını söyledi ve kelamlarına şöyle devam etti:
“Her iki cinsiyette de bu hastalık görülebiliyor. Bayanlar, erkeklere nazaran daha uzun yaşıyor, bunun nedeni erkeklerde kalp damar hastalıklarının daha ağır olmasıdır. Alzheimer hastalığının toplam datalarına bakıldığında bayanlar tahminen daha yüksek çıkar. Onun nedeni de bayanların daha uzun yaşayıp daha çok Alzheimer hastalığına maruz kalmasıdır. Yaşı değerlendirmeye almazsak misal oranlarda bu hastalığa yakalanıldığını görürüz. Ayrıyeten hastalığın kronik depresyonu olan, mutsuz insanlarda daha çok görüldüğü ile ilgili doğruluk hissesi da var. Depresyon kişiyi uyarandan yoksun bırakıyor ve içine kapanık hale getiriyor, sonuç olarak uyaran eksikliği de bu hastalığa yol açabiliyor. Bilhassa yaşlılarda depresyona çok dikkat etmek ve çabucak tedavi etmek gerekiyor.”
Emekli hayatı Alzheimer’a taban hazırlıyor
Alzheimer’dan büsbütün korunmanın ve riski sıfıra indirmenin mümkün olmadığını vurgulayan Prof. Dr. Barış Metin, “Ancak hayat usulü açısından dikkat edilebilecek noktalar olduğunu söyleyebiliriz. En kıymetlisi beslenmeye dikkat edilmesi, obezite ve şeker hastalığından korunmak gerekiyor. Fizikî aktiviteler de hayli kıymetli. Emekli hayatı Alzheimer hastalığına önemli ölçüde taban hazırlıyor. O yüzden emekli hayatından kaçınmak gerekiyor. Araştırmalarda daha fazla zihinsel aktiviteyle meşgul olan insanların bu hastalığa daha az yakalandığı gösterilmiş. Ama bazen hastaların kendilerinden dinlediğimiz yakınmalar gösteriyor ki etraflarındaki şahıslar Alzheimer hastasına bulmaca çözdürmeye çalışıyorlar, yapamıyor ve hüzün durumu ortaya çıkıyor. Alzheimer olmayanlar bol bol çözebilir lakin Alzheimer olmuş bir insan artık bulmaca çözemeyecektir. Bu hususta onu zorlamanın bir yararı bulunmuyor.” dedi.
Kaynak: (BHA) – Beyaz Haber Ajansı
