Çağımız gereği teknolojiyle olan münasebetimiz her geçen gün artıyor. Telefonla dakikalarca görüşme yapıyor, hiç gitmediğimiz bir adresi telefondaki programla kolaylıkla bulabiliyor, toplumsal medyadan okul yıllarındaki arkadaşlarımızla ilgili bilgi sahibi olabiliyor hatta öğretmene ihtiyaç duymadan bir uygulamayla yabancı lisan öğrenebiliyoruz. Dijital dünya günlük ömrü kolaylaştırıyor ve insanları memnun ediyor fakat dijital bağımlılık da gerilim ve depresyona yol açabiliyor.
Maltepe Üniversitesi Hastanesi Psikiyatri Anabilim Kısmı ve AMATEM Ünitesi Dr. Öğretim Üyesi Hidayet Ece Çelik, insanların dijital aygıtlarda geçirdiği mühlet artarken, farkında olmadan iş, arkadaş ve ailelerine daha az vakit ayırdıklarını söylüyor. Bir müddet sonra bu dijital aygıtlarından kısa mühlet uzaklaşılsa bile kasvet hissi, gerginlik, sonluluk üzere birçok ruhsal ve fizikî belirti yaşanabildiğini belirten ve dijital bağımlılığa dikkat çeken Çelik, şöyle devam ediyor:
“Kişinin interneti ya da dijital aygıtları kullanmaktan kendini alıkoyamaması, bununla ilgili denetimini kaybetmesi, bu nedenle iş, okul, mesken üzere çeşitli alanlarda sorumluluklarını aksatması, bu durumun toplumsal ya da şahıslar ortası sıkıntılara neden olması, teknolojik aygıtlardan uzak kaldığında dert hissi, gerginlik, sonluluk üzere çeşitli mahrumluk belirtileri yaşaması, bu aygıtları kullanmaya yönelik ağır bir istek duyması, aygıt başında ya da internette planladığından çok daha uzun vakit geçirmesi, uzak kalmak için çok gayret harcaması durumu dijital bağımlılıktır.”
GERÇEKLİKTEN UZAKLAŞMA, UYKU BOZUKLUĞU
Teknoloji bağımlılığı olan bir kişinin toplumsal medyada büsbütün sanal kimliğiyle var olan bir kişinin gerçeklikten uzaklaşabileceğini belirten Çelik, günün kıymetli kısmını internette ya da dijital aygıtlarla geçirme eğilimi olan birtakım bireylerin ise uyku bozukluğu, beden ağrıları, anksiyete, depresif belirtiler üzere çeşitli ruhsal ve fizikî belirtiler yaşayabildiğini vurguluyor. Toplumsal etrafına yahut işine yeteri kadar vakit ayıramadığından beşerler ortası ilgilerde problemler ya da iş kayıpları görülebildiğini belirten Çelik, teknolojik aletlerin yararlarının yanı sıra bireyde bedensel ve ruhsal olarak aksiliklere da neden olduğunu da söylüyor. Dr. Çelik, insanları dijital bağımlılığa götüren süreci şöyle anlatıyor:
“Vücudumuzda gerilim hormonu olan kortizolün artması başta kardiyovasküler hastalıklar olmak üzere birçok hastalığın tetikleyicisi olabilir. Mavi ışık nedeniyle hormonlarımızın salınımı bozulabiliyor. Bu da uyku bozukluğu, halsizlik, yorgunluk, dikkat dağınıklığı üzere belirtilerin ortaya çıkmasına sebep oluyor. Toplumsal medyada oluşturulan geçersiz kimlikler bir müddet sonra anksiyete, depresif belirtiler üzere çeşitli psikiyatrik meselelere yol açabiliyor. Bilhassa çocuk ve ergenlerde olumsuz kimlik gelişimi, yalnızlaşma, yabancılaşma, davranış meseleleri ve çeşitli toplumsal olaylara duyarsızlaşma üzere belirtilere sebep olabiliyor.”
DİJİTAL ARINMAYA GEREKSİNİM VAR
Teknolojik aygıtlardan büsbütün uzaklaşmak ve kullanmamanın mümkün olmadığını söyleyen Çelik, dijital detoksun teknoloji ile kurulan münasebetin farkına varıp, bu ilgideki rolümüzü etkin olarak yine belirlememiz manasına geldiğini belirterek, dijital detoksla, teknolojik aletlerle bağı tam olarak kesmeden, hayattaki tesirlerinin en aza indirilmesinin hedeflendiğine dikkat çekiyor. Çelik, böylelikle şahısların kendilerine ve etrafındakilere ayırdıkları vaktin arttığını, dikkatlerini daha uygun topladıklarını, uykularının daha tertipli olduğunu, özsaygılarının arttığını vurguluyor.
DİJİTAL DETOKSTA NELER YAPILABİLİR?
Dr. Çelik, kişinin muhtaçlığı ve isteklerine nazaran değişebilen dijital detoksun nasıl yapılacağı konusunda şu tekliflerde bulunuyor:
– Tek bir toplumsal medya platformundan ayrılmak yahut bu alana muhakkak müddetler ayırmak formunda olabildiği üzere, tüm teknolojik aygıtlardan uzaklaşma biçiminde de uygulanabilir.
– Toplumsal medya uygulamalarının bildirimleri kapatılabilir, bu platformlarda geçirilen mühlet, çeşitli uygulamalarla denetim edilebilir.
– Kişinin daha çok ne vakit teknolojik aygıtları kullandığını gözlemlemesiyle, gereksiz olduğunu düşündüğü vakitlerde aygıtlar kapatılabilir ya da uzaklaştırılabilir.
– Bu uygulamalar sonucunda ortaya çıkan boş vakitler çeşitli aktivitelerle doldurulabilir.
– Teknoloji bağımlılığının altında yatan süreçler farmakoterapi ya da psikoterapi gerektiren süreçler de olabilir. Bu nedenle bir ruh sıhhati uzmanından da dayanak almak çoğunlukla gereklidir.
Kaynak: (BHA) – Beyaz Haber Ajansı
