Gerçek veriler açıklansa Covid ölümlerinde Dünya 4’üncüsüyüz

Yüzbinlerce insanın TÜİK bilgilerine nazaran kayıp göründüğüne işaret ederek açıklanan dataların gerçeği yansıtmadığını lisana getiren Escort Kartal Sıhhat İktisadı Uzmanı Prof Dr Onur Başer Türkiye Meksika Peru ve Macaristan dan sonra en yüksek vaka ölüm oranı olan ülkedir dedi

Meksika nın vefat sayılarını revize etmesiyle birlikte dünya Kartal Escort Bayan koronavirüs vefat sıralaması değişirken gözler Türkiye nin datalarına çevrildi Sıhhat iktisadı uzmanı olarak Columbia ve Michigan Üniversiteleri’nde araştırmalarını sürdüren ve MEF Üniversitesi’nde İktisat Kısım Lideri olan Prof Dr Onur Başer Kartal Escort açıklanan vefat oranlarının gerçeğin çok azını gösterdiğini söyledi Başer’in salgın mühletince meydana gelen vefatları tahlil ettiği araştırmasına nazaran Türkiye de birinci vefatın açıklandığı 17 Mart 2020 tarihinden itibaren bir yıl içinde Covid 19 kaynaklı gerçek mevt sayısı 89 bin 315’e ulaştı. Başer, “Belediyelerden alınan resmi datalar üzerinden Türkiye geneline ulaştığımızda, vaka-ölüm oranlarının yüzde 3.02 civarında olduğu sonucuna ulaştık. Türkiye, Meksika, Peru ve Macaristan’dan sonra en yüksek vaka-ölüm oranı olan ülkedir” diye konuştu.

Prof Başer tarafından yapılan çalışma kapsamında daha evvel Health Policy Dergisi nde yayınladığı akademik makalesinde kullandığı metotlar kullanılarak vefat bilgilerine ulaşılamayan vilayetlerdeki yaş cinsiyet eğitim seviyesi üzere datalar başka vilayetler ile eşleştirildi ve kestirimi fazla mevt oranları hesaplandı Tahlile nazaran toplam 9 kentte İstanbul Kahramanmaraş Konya Bursa Kocaeli Bursa Sakarya Denizli Malatya ve Tekirdağ 17 Mart 2020 16 Mart 2021 tarihleri ortasında gerçekleşen vefat sayısı 36 bin 267 oldu. Evvelki yıllar ile kıyaslandığında ise bu süreçte Türkiye’deki fazla vefat sayısı 133 bin 972 olarak belirlendi. İtibarlı bir akademik yayın olan Jama’da geçen hafta yayınlanan tahlile nazaran tüm dünyada ölümlerin üçte ikisinin direkt Covid 19 ile ilgili, öbür üçte birinin ise Covid nedeniyle hastaneye gitmeyen yahut tedavisini erteleyen insanların mevti olarak nitelendirildiğini belirten Başer, “Bu hesaplama formülü baz alındığında koronavirüs sebebiyle Türkiye’de bir yılda 89 bin 315 kişinin hayatını kaybettiği sonucuna ulaştık” dedi.

Açıklanan sayılar gerçeğin çok azını gösteriyor

Meksika nın koronavirüsün neden olduğu Covid 19 kaynaklı ölümlerin sayısını revize etmesiyle dünyada ABD’den sonra en çok Covid mevtin görüldüğü ikinci ülke olduğunu lisana getiren Başer ülkenin Covid ölümlerinin daha evvel açıklanandan yüzde 60 fazla olduğunu duyurduğunu kaydetti ABD’de Covid 19 hastalığı sonucu 549 bin Brezilya da ise 310 bin kişinin hayatını kaybettiğini aktaran Başer şunları söyledi Sadece İstanbul da Covid 19 başladığı günden beri 17 bin 232 vefatın önlenmesi mümkündü 16 Mart 2021 tarihinde 29 bin 623 kişinin vefat ettiği açıklanmıştı Maalesef ki açıklanan mevt oranları gerçeğin çok azını gösteriyor Vaka ölüm oranlarına bakıldığında 16 Mart ta açıklanan sayılar Türkiye deki 2 milyon 911 bin 642 hadisenin yaklaşık yüzde 1 i seviyesinde ve Türkiye başka ülkelere nazaran en düşük oranda olarak raporlanıyor Halbuki belediyelerden alınan resmi datalar üzerinden Türkiye geneline ulaştığımızda vaka ölüm oranlarının yüzde 3 02 civarında olduğu sonucuna ulaştık Bu da şu manası taşıyor Türkiye Meksika Peru ve Macaristan dan sonra en yüksek vaka ölüm oranı olan ülkedir

Ölüm datalarında de düzeltme yapılmalı

Türkiye nin geçen yaz olay sayısında düzeltme yaptığını fakat mevt sayılarında şimdi düzeltme yapılmadığını lisana getiren Başer Bu da Türkiye bilgilerine olan inancı sarsiyor Bu virüs tüm dünyaya yayıldığı için diğer ülkeler ile kıyaslamalar yaparak vaka ölüm oranlarını çıkartabiliyoruz Birebirini Dünya Sıhhat Örgütü de yapıyor Türkiye nin bilgilerinde büyük bir tutarsızlık var bu da uygulanacak siyasetlerde eksik yahut yanlış kararlar vermemize sebep oluyor diye konuştu

Yüzbinlerce insanımız kayıp görünüyor

Aynı tutarsızlığın TÜİK nüfus bilgilerinde de görüldüğüne dikkat çeken Başer Türkiye de son 30 yılda en az nüfus artışının yüzde 1 25 olarak belirlendiğini 2019 2020 ortasında nüfus artış oranının ise yalnızca yüzde 0 55 olduğunu söyledi Başer kelamlarına şöyle devam etti Doğan bebek sayılarında ise bir değişiklik yok bu süreçte ülkeden yüksek ölçüde göç de olmadı nüfus sayma sistemimizi değiştirmedik ve Covid 19 dışında ülke genelinde vefat sayısını artıracak rastgele bir doğal afet de yaşamadık Yüzbinlerce insanımız TÜİK datalarına nazaran kayıp görünüyor Bütün bunlar koronavirüs mevt sayılarındaki tutarsızlığı gözler önüne seriyor Belediyeden alınan bilgiler ile uyumsuzluklar öbür ülkelerdeki vaka ölüm oranları ortasındaki uyumsuzluk ve nüfus artışımızdaki uyumsuzluk bizi bu araştırmaya yönlendirdi

Sağlık Bakanlığı nın 4 Nisan 2021 datalarına nazaran ise Türkiye de koronavirüsten hayatını kaybedenlerin sayısı 32 bin 263 e dayandı Prof Başer yaptığı araştırmada direkt ve dolaylı olarak 2020 2021 periyodundaki fazladan vefat sayılarını hesapladı Covid 19 un sıhhat sistemine getirdiği yükün insan vefatlarına tesirini göstermek maksadıyla yapılan çalışmada 2017 2018 2019 yıllarındaki ölümlerin ortalaması alındı

Şehirlere nazaran fazla mevt sayıları aşağıdaki haritada görülebilir

Prof Dr Onur Başer kimdir

1994 yılında ODTÜ İktisat Bölümü nden mezun olan ve tıpkı üniversitede İktisat Yüksek Lisansı nı tamamlayan Onur Başer daha sonra ABD Michigan Üniversitesi nde Ekonometri ve İstatistik Master ı yaptı Doktorasını ekonometrinin sıhhat dataları hakkında hazırlayan Başer sıhhat iktisadı alanında uzmanlaştı Harvard Üniversitesi nde kamu sıhhati programıyla akciğer kanserinin devlete yıllık maliyetlerinin hesaplanmasıyla ilgili ekonometri modelleri geliştirdi IBM ın sıhhat araştırmaları kısmında 5 yıl boyunca baş ekonomist olarak misyon yapan Başer bugün ABD de sıhhat sisteminde kullanılan Hastane Kalite Endeksi ni hazırlayanlar ortasında yer aldı 2007 yılında ABD de ilaç firmalarına danışmanlık veren StatinMed i kuran Başer ilaç maliyet hesapları bedele bağlı fiyatlandırma üzere bahislerde sektörel araştırmalar yürüttü İki yıl evvel StatinMed i ABD li bir yatırım fonuna satan Başer New York ta Michigan ve Columbia Üniversitelerinde konuk profesör olarak araştırma ve projelerine devam ediyor Tıpkı vakitte MEF Üniversitesi İktisat Kısım Lideri olan Başer New York merkezli Columbia Veri Analytics in Analitik Kısım Başkanlığı nı yapıyor Prof Başer yaptığı 500 den fazla milletlerarası yayın ve sunumunun yanı sıra istatistik alanında yazılmış birçok kitaba da katkıda bulundu

Kaynak BHA Beyaz Haber Ajansı