Elektrik tüketiminde YEK-G Yönetmeliği’nin de 1 Haziran itibariyle devreye girmesiyle “Yeşil Tarife” periyodu gerçek manada başladı. Tüketilen elektriğin yenilenebilir kaynaklardan üretildiğini gösteren Yeşil Tarife (YETA), kullanıcıların etraf şuurlarının yükselmesi ve bilhassa de elektrik piyasalarının rekabete açılmasıyla birlikte, dünyada her geçen gün popülerliğini artırıyor. Yeşil güç tarifelerinin artık ülkemizde de tüketicilerin tercihlerine sunulduğunu söyleyen elektrik tarifeleri karşılaştırma ve tedarikçi değiştirme sitesi encazip.com’un kurucusu Çağada Kırım, Yeşil Tarife’ye kadar tüketicilerin yenilenebilir güç teşvikine dolaylı yoldan ve fark etmeden takviye olduklarını, artık ise direkt talepleri ile birlikte takviye verebileceklerini lisana getirdi.
Tüketicilerin etraf şuurlarının artması ve elektrik piyasasının özgürleşmesiyle birlikte dünyada daha fazla tercih edilmeye başlayan Yeşil Tarife (YETA), Güç Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK) tarafından daha evvel tüketicilerin kullanımına sunulmuştu. Fakat 1 Haziran itibariyle yenilenebilir kaynaklardan elektrik üretiminin sertifikasyonunu sağlayan “Elektrik Piyasasında Yenilenebilir Güç Kaynak Garanti Dokümanı (YEK-G) Yönetmeliği’nin” yürürlüğe girmesiyle birlikte gerçek manada uygulanmaya başlandı. Tüketilen elektriğin yenilenebilir kaynaklardan üretildiğini gösteren Yeşil Tarife ve YEK-G uygulamasıyla tüketicilerin, yenilenebilir güç kaynaklarından üretilen enerjiyi kullanması amaçlanıyor. Böylelikle hem Yenilenebilir Güç Kaynakları Destekleme Sisteminde (YEKDEM) oluşan yüksek ve öngörülemez maliyetlerin önüne geçilecek hem de yenilenebilir güç kaynaklarından üretim yapan şirketlere takviye olunacak.
Gerçek Yeşil Tarife 1 Haziran’da başladı
İnsanların etraf hassasiyetlerinin her geçen gün arttığını ve buna paralel olarak yeşil gücün her geçen gün daha popülerleştiğini söz eden elektrik tarifeleri karşılaştırma ve tedarikçi değiştirme sitesi encazip.com’un kurucusu Çağada Kırım, “Yeşil Tarife uygulaması aslında daha evvel başlamıştı lakin kaynak garanti dokümanı sisteminin olmaması bunun gerçek manada bir Yeşil Tarife olduğu konusunda karışıklıklar yaratıyordu. Artık ise YEK-G yönetmeliğinin yürürlüğe girmesiyle birlikte tam manasıyla Yeşil Tarife periyodu başlamış oldu.” dedi.
Yerli ve ulusal yenilenebilir kaynaklar dışa bağımlılığı azaltıyor
Yenilenebilir güç kaynaklarına tüketici tarafındaki talebin artmasının değerine de değinen Kırım, kelamlarına şu biçimde devam etti: “Örneğin İngiltere’de tüketicilerin yüzde 76’sı, elektrik tedarikçisi seçme basamağında, kullanacakları elektriğin yenilenebilir güç kaynaklarından üretilmesinin kararlarında değerli olduğunu söylüyor. Yeşil güç tarifeleri artık ülkemizde de tüketicilerin tercihlerine sunuluyor. Türkiye’de doğayı ve gelecek kuşakları korumak ismine Yeşil Tarife’ye geçilmesi, enerjide dışa bağımlılığın ve cari açığın azalması manasına da geliyor.”
Yeşil Tarife’ye geçiş, tedarikçi değiştirmek kadar kolay
Elektrik tüketicileri, Yeşil Tarife’ye geçmek için bölgelerindeki vazifeli tedarik şirketine talepte bulunabiliyor. Tarife değişikliğindeki süreç, tedarikçi değişikliğine çok misal olarak gerçekleşiyor. Tüketiciler müracaatın akabinde son faturasını olağan tarifeden ödüyor ve devam eden periyotlarda tedarik, Yeşil Tarife üzerinden gerçekleştiriliyor. Yeşil Tarife’ye geçme talebi bir yıl içinde en fazla 2 defa yapılabiliyor.
Mesken, ticarethane yahut sanayi aboneleri, tedarikçilerine başvurarak Yeşil Tarife’ye geçiş yapabiliyor. Lakin Yeşil Tarife şu anda standart elektrik kullanımından daha yüksek fiyata mal oluyor. Bu tarifeye geçen tüketicilerin elektrik faturalarında, temin ettikleri gücün yenilenebilir güç kaynaklarından üretildiğini gösteren bir yeşil işaret bulunuyor. Tüketiciler birebir vakitte tedarikçilerinden yeşil güç sertifikası da talep edebiliyor ve gerçek manada Yeşil Tarife kullanımı bu sertifika sistemi ile geçerli oluyor.
Kullanılan elektriğin yeşil güç olduğu garanti altına alınıyor
Yeşil Tarife, tüketicinin satın aldığı elektriğin bir kısmının yahut tamamının yenilenebilir kaynaklardan üretildiğinin taahhüdü manasına geliyor. Elektrik sistemi bir havuz üzere işlediği ve tüm kaynaklardan üretilen elektrik birbirine karıştığı için fiziki olarak bir tüketicinin elektrik gücünün, direkt yenilenebilir kaynaklardan sağlanması mümkün değil. Bunu sağlamak için eşitleme prosedürü ismi verilen bir sistem devreye giriyor. Örneğin, 100 ünite elektrik tüketen bir tüketici için yenilenebilir güç santrallerinden 100 ünite kadar elektrik sisteme veriliyor. Giren ve çıkan elektrik sayaçlarla kayıt altına alınıyor ve sertifikasyon süreci ile birlikte tüketicilerin kullandığı elektriğin yenilenebilir kaynaklardan üretildiği teyit edilebiliyor. Tüketiciler elektrik kaynağını, tedarikçilerinin sağlamakla yükümlü olduğu Yenilenebilir Güç Kaynak Garanti Evrakı (YEK-G Belgesi) ile denetim edebiliyor.
Sadece yenilenebilir güç kaynaklarından üretilen elektrik için geçerli olacak
Yenilenebilir güç kaynaklarından üretilen Yeşil Güç, rüzgar çiftlikleri ve hidroelektrik santralleri üzere çeşitli yenilenebilir güç kaynaklarından üretiliyor. Kimi ülkelerde yeşil güç tarifeleri, karbon salınımı olmaması nedeniyle nükleer güç santrallerinden üretilen elektriği de kapsarken birden fazla ülkede büsbütün yenilenebilir güç santrallerinden sağlanıyor. Ülkemizdeki mevzuat uyarınca bir mühlet sonra devreye girecek olan nükleer güç santralinden üretilen elektrik gücü, Yeşil Tarife kategorisine dahil edilmeyecek ve Yeşil Tarife yalnızca yenilenebilir güç kaynaklarından üretilen elektrik için geçerli olacak.
Yeşil Tarife, alım garantilerinden daha sürdürülebilir
Devlet tarafından yenilenebilir güç santrallerine yatırımın artırılması emeliyle geçmişten günümüze kadar pek çok teşvik sistemi uygulanıyor. Tüketiciler tarafından direkt olarak fark edilmese de bu teşvik sistemi için belli bir bedel elektrik faturalarına maliyet tarafında yansıtılıyor.
Nisan ayında, yalnızca yenilenebilir güç santrallerine verilen alım garantisi teşviklerinin karşılığı olarak tüm tüketicilerin elektrik bedellerine tüketilen her bir kWh için 0,17127 TL yansıtıldı. Bir öteki taraftan alım garantileri için, hidroelektrik santrallerine kWh başına 0,62 TL, rüzgar güç santrallerine 0,62 TL, güneş güç santrallerine 1,13 TL, jeotermal güç santrallerine ise 0,89 TL ödeniyor. Tüm bu bedeller direkt olarak tüketici faturalarına tesir ettiğinden bu bedeller aslında tüketiciler tarafından ödeniyor. Bu durumda tavan fiyat olarak fonksiyon gören Yeşil Tarife, ulusal tarife fiyatının YEKDEM alım garantilerinden daha düşük olması, sistemin nitekim güzel işlemesi ve tüketiciler için orta vadede çok daha ucuz elektrik kullanımı manasına gelirken elektrik piyasası ve ülkemiz için çok daha sürdürülebilir bir düzenek işlemiş oluyor.
Uygulama ile ihracatçılarımızın Avrupa’daki aktifliği artacak
Yeşil Tarife’nin Avrupa Birliği’yle ticari alakalar açısından, Türkiye sanayicisinin işini kolaylaştıran bir uygulama olduğunu aktaran Çağada Kırım, “Zira bilhassa Türkiye’de üretim yaptıran Avrupalı şirketlerin sürdürülebilirlik konusundaki hassasiyetleri hayli yüksek. Avrupalı müşteriler halihazırda sürdürülebilirlik konusunda Türk sanayicisine pek çok kural getirmiş durumda ve çok yakında üretimde kullanılan elektriğin de sürdürülebilir kaynaklardan sağlanmasını ön koşul olarak getirebilecekler. Yeşil Tarife mevzuatı yapılmamış olsaydı; ihracat pazarımızı Romanya, Bulgaristan ya da Polonya üzere ülkelere kaptırma riski ortaya çıkabilecekti.” diye konuştu.
Bilinçli tüketiciler, yeşil güç kullananları tercih edecek
Yeşil Tarife’ye kadar yenilenebilir güç teşvikinin yalnızca devlet tarafından yapıldığını ve tüketicilerin dolaylı olarak takviye olduklarını aktaran Çağada Kırım, “Ancak bu tarife ile tüketiciler de yenilenebilir enerjiyi direkt desteklemiş olacak. Etraf hassasiyeti olan konutlar de bu tarifeye istek edecek. Birebir vakitte restoranlar, oteller ve kafeler de Yeşil Tarife’yi tercih ederek müşterilerine etraf hassasiyetlerini gösterecek. Şuurlu tüketiciler, yeşil güç kullanan restoranları yahut kafeleri tercih etmeye başlayacak.” biçiminde konuştu.
Amerika, Avrupa ve Türkiye’de Yeşil Tarife misal biçimde uygulanıyor
Dünyadaki ve Avrupa’daki örneklerine bakıldığında Yeşil Tarife, Türkiye’de uygulamaya geçen sisteme epeyce emsal bir yapıda. Lakin piyasası daha gelişmiş olan ülkelerde karbon piyasaları üzere farklı usuller de öne çıkıyor. Tüketicilerin de etraf şuurunun görece daha yüksek olduğu bu ülkelerde tüketiciler yeşil tarifelere, başka tarifelere göre çok daha fazla ilgi gösteriyor. Yatırımcılar ise tüketici talebine nazaran yatırımlarını yenilenebilir güce yaparak daha çok tüketiciye hizmet vermeyi amaçlıyor. Böylelikle düzgün yapıda bir yenilenebilir güç piyasası oluşmuş oluyor. Misyonlu tedarik şirketlerine ek olarak hür tedarikçilerin de bu ayrımı kullanıcılarına sunmasıyla birlikte ülkemizde de tıpkı gelişmenin kaydedilmesi bekleniyor.
Kaynak: (BHA) – Beyaz Haber Ajansı
