Görmenin sessiz hırsızı olarak bilinen glokom, pek çok ülkede kanser ve kalp krizinden sonra en çok korkulan sıhhat sorunu olarak biliniyor. Çoğunlukla belirti vermeyen glokom, erken teşhis edilemeyip tedaviye başlanmadığı vakit kalıcı görme kayıplarına neden oluyor. Bu nedenle rutin göz muayeneleri görme kaybının engellenmesi açısından büyük kıymet taşıyor. Memorial Şişli Hastanesi Göz Hastalıkları Bölümü’nden Prof. Dr. Abdullah Özkaya, “12 Mart Dünya Glokom Günü” nedeniyle görme kaybına neden olan bu hastalık hakkında bilgi verdi.
Glokom geri dönüşü olmayan görme kaybının en büyük nedenidir. 2040 yılında 111,8 milyon kişinin glokom hastası olacağı iddia edilmektedir. Bununla birlikte glokom hastası olanların yarısı hastalığının farkında değildir. Gelişmekte olan ülkelerde glokom hastalarının yüzde 90’ı hastalığın belirti vermemesinden ötürü fakat çok ileri safhalarda tespit edilebilmektedir. Halbuki erken teşhisle, uygun denetimler ve yanlışsız tedaviyle glokom kaynaklı görme kayıplarının önüne geçilebilmektedir. Glokom, ABD’de kanser ve kalp krizlerinden sonra en çok telaş edilen üçüncü sıhhat meselesidir. Rutin göz muayenelerini içeren bir farkındalıkla glokom korkulan bir sorun olmaktan çıkacaktır.
35 yaşından itibaren rutin göz muayenelerine kıymet verin
“Göz tansiyonu” olarak da bilinen glokom, göz içi basıncının yükselmesi ile oluşan göz sonu harabiyeti olarak tanımlanabilir. Şayet erken teşhis konulmayıp tedavi edilemezse kalıcı görme kaybı yaşanır. Glokom doğuştan olabilmekle birlikte en çok 35-40 yaş üzerindeki bireylerde görülmektedir. Bu nedenle bilhassa 35 yaş üstü bireylerin her yıl rutin göz muayenelerine kıymet vermesi gerekmektedir.
Ailesinde glokom olanlar 10 kat fazla risk altında
Glokomda göz travmaları, sistemik kimi hastalıklar, kimi ilaçların kullanımları tesirli olabilirken; sorun göz içi basıncının yükselmesi ile birlikte pek çok değişkene bağlı gelişebilir. Ailesinde glokom hikayesi bulunanların olağan popülasyona nazaran 10 kat daha fazla glokom riskine sahip olduğu bilinmektedir.
Glokomun genel manada risk faktörleri ise şöyle sıralanabilir:
- Ailede glokom öyküsü
- 35-40 yaş ortasında ya da 60 yaşın üstünde olmak
- Diyabet ya da hipertansiyon hastalığı
- Miyopi
- Afrika, Hispanik ırkları daha risklidir
Tipik bir belirtisi yok
Glokom tipik olarak belirti vermeyebilir. Hastalık lakin çok ileri evreye geldiğinde merkezi görme önemli halde etkilenir. Hastalar bir anda yanlarındaki objeleri göremediklerini fark edebilirler. Birtakım hastalar da görüşlerinin daha sisli olduğunu tabir edebilir. Çok ender olarak da kızarıklık, beğenilen ağrı, şiddetli baş ağrısı, ışıkların etrafında renkli hareler görülmesi üzere semptomlar görülebilir.
Glokomdan korunmanın yolları
Sigara kullanımından kaçınmak, yüksek kolesterol, hipertansiyon ve diyabetten korunmak glokom riskini düşürür. Tiroit bezi hastalıkları, damar iltihapları, nörolojik etkenler, denetimsiz kullanılan kimi ilaçlar da göz içi basıncını artırabilir, göz içi basıncının artması glokom riskini artırır. Kafeinli içeceklerin çok tüketilmesi, kısa mühletler içinde çok ölçüde sıvı almak da göz içi basıncını artırabildiğinden glokom riskini getirebilir.
Göz tansiyonunun artması her vakit glokoma işaret etmez
Göz basıncı 10-21 mmHg ortasında olağandır. Göz içi basıncı 21 mmHg üstünde olan herkes glokom olmayabilir. Fakat optik hudut hasarı varsa glokom teşhisi konulabilir. Yeniden görme alanı testi de teşhiste çok değerlidir. Göz içi basıncı arttıysa fakat optik hudut harabiyeti olmasa bile bunun da tedavisinin yapılması gerekmektedir.
Teşhis edilmezse geri dönüşü olmayabilir
Erken teşhis glokomun ilerlemesini yavaşlatmanın anahtarıdır ve çoğunlukla semptom vermeyen glokomu tespit etmenin tek yolu tertipli göz muayenesidir. Glokom şayet geç etapta yakalanırsa geri dönüşü olmayabilir. Erken teşhis edilen glokom ise göz damlaları ile denetim altında tutulabilir.
Eğer glokomunuz varsa…
Erken teşhis edilen glokom hastaları şanslı gruptadır. Bu şahısların sistemli olarak denetimlerine gitmeleri ve tedavilerini almaları görme yeteneğinin ömür uzunluğu korunmasını sağlamaktadır. Glokomu olanlar uygun tedaviyle ömür kalitelerini düşürmeden sağlıklı bir biçimde yaşayabilmektedir. Glokom hastaları hayatının geri kalanında göz tabibinin nezareti altında olması gerektiğini unutmamalıdır. Glokom ile ilgili devam eden çok sayıda araştırma bulunmakla birlikte, yakın gelecekte yeni tedaviler de gündeme gelecektir. Glokom hastaları refraktif cerrahi için uygun olup olmadıklarını merak edebilir. Şimdi bu hususta araştırmalar devam ederken, birçok görüş glokomlu hastaların kimi prosedürlerden kaçınması gerektiğini söz eder.
Glokom hastalarına hayati öneriler
Glokom teşhisi konulan hastaların göz sıhhatini korumak için kimi noktalara dikkat etmesi gerekmektedir. Bunlar şöyle sıralanabilir
- Sağlıklı beslenin: Çinko, bakır, selenyum üzere minerallerden, C, E ve A vitaminlerinden varlıklı besinler tüketilmelidir.
- Egzersiz kıymetli: Sistemli antrenman göz içi basıncını azaltabilir. Fakat uygun idman için göz tabibine danışmak gerçek olur.
- Kafeini sınırlayın: Kafein içeren içecekleri çok tüketmek göz içi basıncını artırabilir.
- Bol sıvı alın: Kâfi ölçüde su içmeye değer verin.
- Uyku kalitesine dikkat edin. Başınızı yaklaşık 20 derece üstte tutacak bir yastığı tercih edin.
- İlaçlara ihtimam gösterin: Göz hekiminin verdiği ilaçları yanlışsız biçimde kullanın
İleri glokomlular otomobil kullanmaktan kaçınmalı
Görme alanı kusuru olan glokom hastaları, motorlu araç kazaları açısından yüksek risk altındadır. Glokomu olanlar genelde göz kamaşması, zayıf gece görüşü, düşük kontrast hassaslığından şikayet edebilir. Aydınlıktan karanlığa geçerken görüş bazen çok zayıflayabilir. Orta-ileri derecede görme alanı kaybı olan hastaların bilhassa gece, sisli hava şartları üzere durumlarda otomobil kullanmaktan kaçınmaları gerekir.
Glokomlu anne adayları ilaçlara dikkat etmeli
Glokom için kullanılan göz içi damlalarının hamilelikte kullanımı merak edilmektedir. Araştırmalara nazaran kimi damlaların sirkülasyonla birlikte fetüsü etkileyebileceği bilinmektedir. Gebeliğin birinci üç ayında glokom ilaçlarının fetüs için risk oluşturabileceği tabir edilir. Glokomu bulunan ve çocuk planı yapan bayanların göz tabibine müracaatı çok değerlidir.
Kaynak: (BHA) – Beyaz Haber Ajansı
