Türkiye’nin en esaslı sivil toplum örgütlerinden Türkiye Müteahhitler Birliği, Nisan 2021 İnşaat Dalı Analizi’ni yayımladı. İnşaat dalındaki girdi maliyetlerinin arttığına dikkat çekilen raporda, “İnşaat bölümünde önemli finansal ve operasyonel problemler yaşanmaktadır. Bu meseleler devamında dalın çok sayıda alt dalla münasebeti kapsamında iktisadın genelinde nakit gereksinimini artırarak kısa vadede kıymetli nakit akışı sıkıntılarına sebep olmaktadır” denildi.
Türkiye’nin en esaslı sivil toplum örgütlerinden Türkiye Müteahhitler Birliği (TMB), iktisat etrafları ve kesim tarafından ilgiyle takip edilen Nisan 2021 İnşaat Dalı Tahlili Raporu’nu yayınladı. “Salgında Ortak Telaş; Ekonomi” başlıklı tahlilde, global ve ulusal iktisat ile inşaat bölümüne ait bilgiler kapsamlı biçimde değerlendirildi.
Emtia fiyatları ve döviz kurlarında yaşanan yükseliş ile birlikte dalda girdi maliyetlerinde görülen yüksek artışların önemli sorun olmayı sürdürdüğüne değinilen raporda, TÜİK İnşaat Maliyet Endeksi’nin yıllık bazda Ocak’ta 27,8 ve Şubat’ta da 27,6 arttığına dikkat çekildi. İnşaat dalında piyasa koşullarındaki süratli değişim, kurdaki dalgalanmalar, salgın ve salgın önlemleri nedeniyle çalışma şartlarının değişmesi, iş programlarındaki aksamalar nedeniyle önemli finansal ve operasyonel sıkıntılar yaşandığı anlatılan raporda, “Bu problemler devamında dalın çok sayıda alt bölümle ilgisi kapsamında iktisadın genelinde nakit muhtaçlığını artırarak kısa vadede kıymetli nakit akışı problemlerine sebep olmaktadır” denildi.
Fiyat farkı ödemesi muhtaçlığı artarak devam ediyor
Mevcut tabloda, kamu projelerindeki maliyet artışlarının karşılanabilmesini teminen firmalara fiyat farkı ödemesi yahut kaideye bağlı olmayan fesih hakkının tanınmasını içeren bir düzenleme muhtaçlığının artarak devam ettiği vurgulanırken, “Ayrıca son olarak, bölümün üzerindeki finansman yükünün hafifletilmesi konusunda bir gelişme beklenirken stopaj ve KDV tevkifat oranlarında yapılan artışlar firmalar üzerindeki baskıyı artırmıştır. Bu kapsamda dal üzerindeki vergi yükünün azaltılması büyük değer taşımaktadır. Kelam konusu problemler paralelinde finansman/nakit akışı ezası içerisinde kalan kesimde borçluluk oranlarında artış da sürmektedir. Ekim 2019’da başlayan ve büyük şirketlerin bankalara kredi borçlarının tekrar yapılandırılmasını içeren süreçte, yapılandırma 2020 yılında 25 milyar TL büyüklüğüne ulaşmıştır. Mevcut tabloda inşaat kesiminin sıkıntılı kredilerde başı çektiği izlenmektedir. Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) datalarına nazaran; Ocak 2021 prestijiyle inşaat dalında kullanılan nakdi kredi toplamı bir yılda 20’den fazla artarak 300 milyar TL’ye ulaşmış, tıpkı periyotta tahsili gecikmiş kredi oranı ise 9 olarak kaydedilmiştir” tabirlerine yer verildi.
Maliyetlerdeki artış, konut fiyatlarını da artırıyor
Raporda, geçen yıl konut fiyatlarında başlayan artışın, inşaat maliyetlerinde izlenen yükseliş paralelinde devam ettiği vurgulandı. Merkez Bankası tarafından kalite tesirinden arındırılmış fiyat değişimlerini izlemek gayesiyle hesaplanan Konut Fiyat Endeksi’nin (KFE) Ocak ayında aylık bazda 1,8, yıllık bazda da nominal olarak 30,4 artış kaydettiği hatırlatılan raporda, şöyle devam edildi: “2011 yılı başından bu yana açıklanan endeks data setinde böylelikle en süratli yıllık yükseliş yaşanmıştır. KFE gerçek olarak Ocak’ta 13,5 ve son olarak Şubat’ta 13,1 oranında artmıştır. Global emlak ajansı Knight Frank’in Küresel Konut Fiyat Endeksi’ne nazaran; Türkiye, konut fiyatlarında yıllık nominal artışta 56 ülke ortasında birinci sırada yer almıştır. “Markalı konut” olarak da isimlendirilenler için açıklanan REIDIN-GYODER Yeni Konut Fiyat Endeksi’nde konut fiyatları Şubat ayında aylık 0,2 ve yıllık 6,2 artış kaydetmiştir.”
Türkiye Müteahhitler Birliği’nin 2021 yılının birinci çeyreğini değerlendirdiği raporda genel iktisat ve bölüme ait özetle şu tespitlere yer verildi:
KONUT İÇİN KREDİ KAMPANYALARI DÜZENLENMESİ KIYMETLİ: Konut satışlarında Mart ayı dataları aylık artışla birlikte yıllık bazda da kısmi artışı (111 bin 241 konut ile 2,4 artış) ortaya koymuştur. Bununla birlikte yılın birinci çeyreğinde geçen yılın birebir periyoduna kıyasla satışlarda 22,9 düşüş görülmüştür. Yabancılara yapılan konut satışları ise Mart’ta 4 bin 248’e yükselmiştir. Birinci el konut satışlarının toplamdan aldığı hisse 30-31 bandına kadar düşmüş, 2020 yılı yaz devri 60’a yaklaşan ipotekli satış oranı da 15-20 aralığına gerilemiştir. Bu çerçevede bilhassa birinci el konut satışlarına yönelik düşük faizli tüketici kredisi kampanyalarının hayata geçirilmesinin dalın desteklenmesi açısından değerli olduğu belirtilmektedir. Daha uzun soluklu olarak ise konut segmentindeki canlanmanın pek çok dalda canlandırıcı tesiri dikkate alınarak alternatif gayrimenkul finansman modelleri geliştirilmesi ve bilhassa dar gelirliler için konut hesabı uygulamasının aktif hale getirilmesi önerilmektedir. Ulaşılabilir konut arzının önünde yüksek olan arsa fiyatlarının da mahzur teşkil ettiği bedellendirilmektedir.
YURTDIŞINDA ÜÇ AYDA 3,1 MİLYAR DOLARLIK PROJE ÜSTLENİLDİ: Ticaret Bakanlığı bilgilerine nazaran; 2021 yılı Ocak-Mart devrinde dal, yurtdışında 3,1 milyar ABD Doları meblağında 52 proje üstlenmiştir. Böylece yurtdışı müteahhitlik hizmetlerinde bugüne kadar üstlenilen proje meblağı 424,5 milyar ABD Doları’na ve proje sayısı da 10 bin 725 ’e yükselmiştir. 2020 yılının birebir periyodunda 2 milyar ABD Doları meblağında 50 proje üstlenen Türk müteahhitlerinin bu yıla katma kıymeti daha yüksek işlerle başladığı da dikkat çekmiştir. Geçen yıl birinci üç ayda projelerde 41,7 milyon ABD Doları olan ortalama bedel, bu yılın birebir periyodunda 59,7 milyon ABD Doları’na yükselmiştir.
FİNANSMAN İÇİN İŞBİRLİKLERİ YAPILIYOR: Global pazarda artan muhtaçlık kapsamında finansman temini hedefiyle TMB olarak, Türk Eximbank, bankacılık kesimi, milletlerarası kurum ve kuruluşlarla yakın işbirliği içinde bulunulmaktadır. Ayrıyeten Afrika Kalkınma Bankası (AfKB), Avrupa İmar ve Kalkınma Bankası (EBRD), Asya Kalkınma Bankası ve İslam Kalkınma Bankası üzere çok taraflı kalkınma bankaları ve ihracat kredi kuruluşları ile bağlantıları geliştirmek üzere çalışılmaktadır. Üçüncü ülkelerde işbirliğine yönelik olarak da bilhassa Japonya ve Güney Kore firmaları ile temaslar sürdürülmektedir.
YENİ PROJELER TÜRK MÜTEAHHİTLERİN RADARINDA: Yurtdışı müteahhitlik hizmetleri kapsamında bir taraftan Avrasya ve Orta Doğu’da faal olunan klâsik pazarlar, öbür taraftan da başta Sahra-altı Afrika olmak üzere Afrika, Uzak Doğu ve Latin Amerika ülkeleri yakından takip edilmektedir. Önümüzdeki devirde Ortadoğu ve Afrika bölgelerinde 5,4 trilyon ABD Doları büyüklüğünde yeni projenin hayata geçirilmesi beklentisi bölümün güçlü olduğu bu coğrafyada izlenecek hassas ve proaktif yaklaşımları daha da kıymetli hale getirmiştir.
YURTDIŞINDA TÜRK İŞGÜCÜNÜ ARTIRMAK İÇİN ÇALIŞMA BAŞLATILDI: Kesimin yurtdışı projelerinde istihdam edilen ve sayısı yaklaşık 35 bin olarak söz edilen Türk işgücü sayısının salgının akabinde yaklaşık 100 bine çıkarılması öncelikli gayelerden biri olarak belirlenmiştir. Türk işgücü istihdamını teşvik maksadıyla, yurtdışı müteahhitlik projelerinde istihdam edilen Türk vatandaşlarının yurtdışında elde ettikleri fiyat gelirlerinin vergiden istisna tutulması önerisi kapsamında TMB ile Gelir Yönetimi Başkanlığı bünyesinde çalışma başlatılmıştır. İşçi-işveren uyuşmazlıkları konusunda yaşanan problemlere tahlil getirmek üzere bir yasal düzenlemeye de gereksinim bulunmaktadır.
Kaynak: (BHA) – Beyaz Haber Ajansı
