Covid-19 pandemi süreciyle birlikte tüm çocukların tek hayat alanı neredeyse mesken olmuş durumda. Çocuklar son bir yıldır arkadaşlarıyla yan yana gelemiyor, birbirleriyle temas edemiyor, oyun oynayamıyorlar. Okul çağındaki çocuklar da eğitimlerine ve toplumsal münasebetlerine yalnızca ekran üzerinden devam etmek zorunda kalıyorlar. Arkadaşlar ve öğretmenlerle ekran aracılığıyla bağlantı kurulan; uzak, yabancı ve farklı bir düzen! Anne ve babalar da çeşitli rollere girerek bu açığı kapatma uğraşında kalıyorlar. Acıbadem Dr. Şinasi Can (Kadıköy) Hastanesi Uzm. Klinik Psikolog Mine Şahbaz duygusal bağ kurmanın çocukların ruhsal gelişimleri için çok kıymetli olduğuna dikkat çekerek, “Bu da temel olarak aile içi dayanakla sağlanabiliyor. Lakin bunun yanında göz gerisi etmememiz gereken bir gerçek var ki o da çocuğun akranlarıyla olan bağlantı muhtaçlığı. Bir çocuğun arkadaşlık bağlantısı olmazsa olmazdır. Yaşıtlarıyla kurulan münasebetteki keyif, paydaşlık, oyunlardaki göz teması, ses tonu, birebir ortamı yaşamak çocuk için değişik bir memnunluk kaynağıdır. Oyunlarla ne kadar desteklemeye çalışsalar da, akran gereksinimine dair olan açığı anne babaların kapatmalarını beklemek gerçekçi olmayacaktır.” diyor.
Peki, çocuğun arkadaşlarıyla kurduğu yüz yüze bağlantı gelişiminde nasıl bir rol oynuyor? Pandemide toplumsal izolasyon psikolojisini nasıl etkiliyor? Acıbadem Dr. Şinasi Can (Kadıköy) Hastanesi Uzm. Klinik Psikolog Mine Şahbaz çocuğun arkadaşlarıyla kurduğu yüz yüze irtibatın hem kendinin hem de öbür insanların hislerini fark etmesini sağladığını belirterek, “Çocuklar paylaşmayı, işbirliği yapmayı, hatta çekişmeler ve hüsranlarla baş etme hünerlerini en çok arkadaşlarıyla olan yüz yüze irtibatta deneyimler” diyor. Bu tecrübelerin eksikliğinin ise ileride pek çok sıkıntıya yol açabileceği ikazında bulunan Mine Şahbaz, kelamlarına şöyle devam ediyor: “Son zamanlardaki izole ömür çocuklarda tasa bozukluğu, mutsuzluk ve öfkeye yol açabiliyor. Toplumsal izolasyona maruz kalan çocuk ileride kişiselliğini ön planda tutan bir birey olabiliyor. Beklemeye, hayal kırıklığına ve kusur yapmaya olan tahammülü azalabiliyor. Akranlarıyla yaşadığı bir zorluk sonrasında çabucak yetişkin dayanağına gereksinim duyabiliyor, arkadaşlarına ‘hayır’ demekte zorlanabiliyor yahut istediğini alabilmek için hırçın davranışlar sergileyebiliyor.” Uzm. Klinik Psikolog Mine Şahbaz pandeminin çocuğun ruhsal gelişimini olumsuz etkilememesi için alınması gereken tedbirleri anlattı; değerli teklifler ve ihtarlarda bulundu!
Arkadaşlarıyla görüşmesini sağlayın
Çocuğunuzun arkadaşlarıyla mümkün olduğunca sık irtibat kurması için fırsatlar yaratın. Bilhassa hoş havalarda, açık ortamlarda bu görüşmeleri sağlayabilirsiniz. Dışarı çıkmadan evvel Covid-19 virüsünden hala korunması gerektiğini ve artık maske, toplumsal aralık ile dezenfektan kullanımı üzere korunma yollarını da bildiğini tabir edin. Aşikâr önlemler içerisinde sevdiklerimizle görüşmenin inançlı olabileceğini belirterek, telaşını masrafın.
Abartılı ihtarlarda bulunmayın
Evden çıkarken abartılı ihtarlarda bulunmadan, yalnızca gereken önlemlerin neler olduğunu hatırlatarak, çocuğunuzun maskeli olarak toplumsallaşmasına dayanak olun. ‘Aman sakın maskeni indirme, hasta olursun’, ‘Oraya dokunma, virüs bulaşır’, ‘Yere oturma, kirlenirsin’ üzere hem sözel, hem telaşlı bakışlarınız ve yüksek ses tonu üzere sözel olmayan uyarılarınızı azaltmanız, çocuğunuzun toplumsal etrafına ahenk sağlamasını kolaylaştıracaktır.
Oyun haline getirebilirsiniz
Covid-19’a karşı alınması gereken tedbirleri oyun haline getirmeniz, çocuğunuzun sizinle inatlaşması riskini azaltarak işbirliğine yatkınlığını artıracaktır. Çocuğunuz 3 yaş ve üzeri kümede ise önlemleri tahminen bir oyun haline getirebilirsiniz. Örneğin ‘Dezenfektan perisi orta ara gelip seni fıs fıslayacak, zira o seni çok seviyor’ üzere komik uyarlamalarla onu rahatlatabilirsiniz.
Sokağa çıkmaya teşvik edin
“Bazı çocuklar bu devirde dertlerinden ötürü içine kapanabiliyor, konuttan hiç çıkmak istemeyebiliyorlar. Bu durumda ufak tefek mazeretlerle çocuğunuzu açık alana çıkmaya teşvik etmelisiniz” diyen Psikolog Mine Şahbaz, şöyle devam ediyor: “Örneğin ‘kedilere, kuşlara yemek bırakalım’ üzere tekliflerle dış dünyayla tekrar bağ kurmasını sağlayabilirsiniz. Yürüyüş yapmak, ip atlamak ve top oynamak üzere aktiviteleri havaların da güzelleşmesini fırsat bilerek açık havada deneyimleyebilirsiniz. Ayrıyeten bahçeye bir bitki ekleyerek her gün ona bakım uygulamanız ve gelişimini izlemeniz de çocuğunuzun konuttan çıkması için güzel bir teklif olabilir.”
Uzman takviyesi alın
Tüm teşviklerinize karşın çocuğunuzdan olumsuz ve isteksiz geri dönüşler alıyorsanız, bir uzman dayanağını kesinlikle düşünmenizde yarar var.
Kaynak: (BHA) – Beyaz Haber Ajansı
