Adet devrinin bitmesi olarak tanımlanan menopoz yumurtalıkların aktivitesini kaybetmesi sonucu östrojen hormonu salgısının azalması ve doğurganlığın sona ermesi periyodudur. Bir yıl adet olamama durumunda menopoz tanısı konulduğunu söyleyen Liv Hospital Bayan Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Op. Dr. Gamze Baykan “Menopoz bayan için asla yaşlılık demek değildir. Gerekli tedavi ve takviyeyle bu şiddetli süreçten keyif alarak bile çıkabilirsiniz. Tedaviye kişinin ihtiyaçlarına ve genel sıhhat durumuna nazaran karar verilir. Tedaviler kesinlikle tabip denetiminde olmalıdır” diyor.
Menopoza kaç yaşında girilir?
Ortalama 45-55 aralığı olan menopoz, bazen daha erken yahut geç yaşlarda da görülebilir. Adetten tam kesilmeden evvelki periyoda premenopoz denir. Bu devirde de adet olunur ancak uzun yahut sık aralıklı kanamalar ile geçen bir periyottur. Yumurtalıklarda az da olsa yumurtlama işlevi vardır. Bu yüzdengelişen östrojen hormon eksikliği ile sistemsiz adet devri yaşanır. Bu periyot birkaç aydan birkaç yıla kadar farklılık gösterir.
Vücuttaki östrojen düzeyinin azaldığına ait belirtiler nelerdir?
Öncelikle adet periyodunda düzensizlikler, kanama ölçüsündeki değişiklikler dikkat caziptir. Huzursuzluk, uykusuzluk, nöbetler halinde tanım edilen sıcaklık hissi, terleme, kilo alımı en sık yaşanan şikayetlerdir. Menopoz müddetinin ilerlemesiyle geçen vakitte kemik erimesi (Osteoporoz), genital bölgede kuruluk, kaşıntı, idrarda yanma, idrar kaçırma, cinsel bağlantıda zorlanma tanım edilen şikayetler ortasındadır. Azalan östrojen düzeyleri sıcaklık hissi, apansız gelen terleme, yüzde kızarıklık hali üzere kişiyi huzursuz, mutsuz eden duygusal gerilim hali yaratır. Yaşadığı ortamın sıcaklığını azaltmak, duruma uygun giyinmek, medikal tedaviye uygun menopozun birinci yılarında olan bayanlara östrojen replasman tedavisi yapmak rahatlatabilir.
Menopoz kemik sıhhatini nasıl tesirler?
Östrojen hormonu cilt, kemik, mesane, rahim, kalp damar yapısını da içine alan sistemler de olumlu tesirler sağlar. Eksikliği ile bir arada kemik yoğunluğunda azalma, incelme, kırıklar, uzunluk kısalığı, bel ağrıları yaşanabilir. İstatistiksel olarak bayanlarda kalp damar hastalıklarına rastlanma oranı menopozdan evvel erkelerden daha azdır. Bu devir östrojen düzeyinin azalması ile menopoz devrinde bayanlar aleyhine artış gösterir.
Kimler hormon replasman tedavisi almalı?
Menopoz devrinin getirdiği öncelikle ruhsal şikayetler nedeniyle hayat konforu bozulduysa ve nispeten erken yaşta menopoz tanısı konulduysa hormon replasman tedavisi düşünülmelidir. Östrojenin ağızdan yahut lokal kullanımları mevcuttur. Bu tedavi sıcak basması, terleme, uykusuzluk, genital kuruluk, idrar yaparken ve cinsel bağlantıda zorlanma, kemik erimesi üzere sıkıntıları azaltır. Tedaviye bireye nazaran karar verilir. Göğüs kanseri, rahim kanseri, şiddetli hipertansiyon, kan pıhtılaşma meseleleri, tromboz, emboli kıssası olanlarda tercih edilmez.
Menopozla başa çıkabilmek için hormon dışı seçenekler var mı?
Yaşam üslubunu değiştirmek, sigara içmemek, kilo vermek, idman yapmak, hobiler edinmek, aile ve arkadaşlık bağlantılarını geliştirmek bireyde ruhsal meşakkatleri geri plana atmakta, hafifletmekte epeyce tesirli olacaktır. Fitoöstrojen olarak isimlendirilen doğal östrojen kullanımları kelam bahsidir. Bunlar içinde isoflavinol, soya, blackcohosh bitki ekstreleri en sık bilinenlerdir, ayrıyeten kalsiyum, d vitamini, e vitamini, kolojen, ginseng kullanımları da tercih edilir.
Menopozda tehlikeli olabilecek şikayetler nelerdir?
Menopoz periyodunda vajinal kanama görülmesi, yumurtalıklarda görülen kistler, büyüyen myomlar, göğüste ele gelen kitle, bacak, bel ağrıları, varisler değerlendirilmelidir. Şikayet olmasa da senede bir sefer denetim gerekir. Bu denetimlerde pap smear, ultrasonografi, göğüs ultrason ve/veya mamografi yapılır, kemik dansitometri aralığı bireye nazaran karar verilir.
Kaynak: (BHA) – Beyaz Haber Ajansı
