Milyonlarca çalışanın gözü kulağı taban fiyat görüşmelerine çevrildi. Pekala minimum fiyatta artırımında hangi formüller üzerinde duruluyor.
Yeminli Mali Müşavir ve Ekonomist Muhammet Bayram, milliyet.com.tr’ye yaptığı açıklamada husus ile ilgili şunları söyledi:
“Merkez Bankası’nın Piyasa İştirakçileri Anketi’nde sene sonu enflasyonu yüzde 68 olarak kestirim ediliyor. Lakin Merkez Bankası zati enflasyon varsayımını OVP’den sonra yükseltmiş, yüzde 65 düzeylerine getirmişti. Sene sonu enflasyonun yüzde 70’ler civarında olacağını kestirim ediyoruz.
MEMURA NEDEN DAHA FAZLA ARTIŞ YAPILACAK?
Çalışma ve Toplumsal Güvenlik Bakanı Vedat Işıkhan, SGK ve Bağ-Kur emeklileri ve memur ile memur emeklilerine yönelik ne kadar artış olacağına yönelik bir açıklama yaptı. SGK ve Bağ-Kur emeklilerinde yalnızca enflasyon farkı dikkate alınıyor. Memur emeklilerinde ise toplu kontrat artırımı da dikkate alınarak bir artırım yapılıyor. O nedenle memur emeklisinin burada artışı daha fazla oluyor.
‘9 PUAN REFAH HİSSESİ FARKI VAR’
Devlet memur ve memur emeklisini korumak ismine bir müspet ayrımcılık yapmış oluyor. O yüzden ‘enflasyon hiç artmasa dahi sana vereceğim toplu kontrat artırımı var’ diyor. Bu da geçtiğimiz Haziran’da yüzde 6 düzeyindeydi. 2024 yılı Ocak ayında toplu mukavele artırımı yüzde 15 düzeyinde gerçekleşti. Burada yüzde 9’luk refah hissesi artışı var.
‘REFAH HİSSESİ İLE BİRLİKTE ARTIRIM YAPILACAK’
O yüzden emekliler yüzde 38 bandında artırım alacakken, memur emeklilerine ise yüzde 49-50 civarında artırım yapılacağının açıklanmasının nedeni bu. Sene sonu varsayımlar de yapılıyor. Tabi SGK ve Bağ-Kur emeklilerine artırım farkını devletimiz karar verecek. SGK, Bağ-Kur emeklilerine daha az, memur ve memur emeklilerine daha fazla artırım yapılacağını düşünmüyorum. Tekrar refah hissesi artışı ile birlikte bir artırım yapılacaktır. Memur, memur emeklisinin yüzde 50 artırım almasının neden refah hissesidir.
Memur, memur emeklilerine yüzde 50 artış olacağı için minimum ücretliler de kendilerine bu minvalde bir artış bekliyor. Burada piyasanın istikrarları de değerli. Patron dolar bazında maliyet konusunda zati problemde. Kimi üretimler yurt dışına kaymaya başladı. Taban fiyat sayısının personellik maliyetleri açısından değerli bir yeri var.
BÖLGESEL TABAN FİYAT ÖNERİSİ
Bu en düşük fiyattır. Türkiye’nin en ücra köşesinde çalışanın da büyükşehirde çalışanın da birebir minimum fiyat üzerinden değerlendirildiğini belirtmek gerekiyor. Lakin büyükşehirlerde minimum fiyat sayısı her vakit için farklı olmuştur. Resmiyette minimum fiyat sayısı olsa da bunun üzerinde bir sayıyla birlikte çalışanlar çalıştırılmıştır.
Asgari fiyat konuşmalarında bölgesel minimum fiyatın kıymetlendirilmesi gerekiyor. Şayet bu olursa büyükşehirlerdeki adaletsizlik ortadan kalkmış olur.
ASGARİ FİYATTA MASADAKİ ÜÇ RAKAM
Özetle şu anda bir minimum ücretlinin maaşı 11 bin 402 TL düzeyinde. Taban fiyata yüzde 40 oranında artış olursa 15 bin 963 TL, yüzde 45 artırım olursa 16 bin 533 TL, yüzde 50 oranında artış olursa 17 bin 103 TL düzeyine gelecek.
GÖRÜŞMELER NE VAKİT BAŞLAR, MASADA HANGİ MEVZULAR GÜNDEME GELECEK?
Aralık ayı başı prestijiyle başlayacağını düşünüyoruz. Çalışanın vergi üzerindeki yükünün azaltılması konusunda büyük bir ıslahat yapıldı. Artık ücretlinin taban fiyat kısmı kadarından vergi alınmıyor. Ancak burada istisnanın yanlış uygulanmasından ötürü ücretliler daha erken vergi dilimine girmek durumunda kaldılar. Bunun düzeltilmesi gerekiyor.
Biz OECD ülkeleri ortasında fiyatlar üzerindeki vergi yükü en yüksek 6’ncı ülke durumundayız. Ücretlilerin enflasyonist ortamdan ötürü yaşadığı mağduriyetler var. Bir etikete artırım geldiğinde fiyatlı gelip de işverenine ‘ben artırım istiyorum’ diyemiyor. 6 ayda bir artırım farkı alabiliyorlar. Ücretlilerin vergi yükü sabitlenmeli, ücretlilerin market alışverişlerinden kaynaklı burada vergilendirme var. Dolaylı vergilerin hissesi direkt vergilerin hissesine nazaran daha yüksek. Burada çok kazanandan daha çok, az kazanandan daha az vergilendirmeyi göreceğiz. 12. Kalkınma Planı’nda buna ait işaretler mevcut. Bunlar yapılana kadar ücretliler üzerindeki vergi yükünün azaltılması gerekiyor.
Bir başka konu ise ücretlilerin vergi beyannamesi vermesidir. Ücretliler şu anda vergi beyannamesi vermiyor. Bir ticaret erbabı iş ile ilgili konularda gelir elde ediyor, birtakım şeyleri de giderleştirebiliyor. Bir patron müşterilerini yemeğe çıkarıp o faturaya ait masraf yazabiliyor. Lakin gerçek bir kişi fiyatlı olsa, işi alakalı bir yemek yese buna ait beyanname vermediği için vergi yükü üzerine kalıyor.
‘1 MİLYON 900 BİN TL FİYATI OLAN BEYANNAME VERİYOR’
Şu anda 1 milyon 900 bin üzerinde yıllık fiyat geliri olan beyanname verebiliyor. Kendisi ismine kesilmiş stopajdan kaynaklı vergi iadesi alabiliyor. Ücretlilere kendileri ismine bir stopaj kesintisi yapılıyor. Beyanname vermek suretiyle ödemiş olunan vergi daha fazla ise iade alabiliyor.
‘ÜCRETLİLER BEYANNAME VERMELİ’
O yüzden fiyatların beyanname vermesinin yolu açılırsa, yapmış oldukları sarfiyatlar, eğitim, sıhhat harcamaları üzere beyanname verilirse ücretlilerin üzerindeki enflasyonist baskı azaltılır ve gelir dağılımı adaleti sağlanır diye düşünüyorum.
Ben Taban Fiyat Tespit Komisyonu’nun bu ana başlıklar üzerinden görüşme yapacağını düşünüyorum. Asıl konuşulacak husus açlık sonu üzerinde bir taban fiyat ve alım gücünü koruyan bir taban fiyattır. Ben görüşmelerin aralık ayı prestijiyle başlayacağını düşünüyorum.”
