Türkiye’nin Orta Asya’ya açılan Sarp Hudut Kapısında nakliyecilerin Kazakistan’ın çıkardığı zorluklar karşısında dayanak davetine CHP’den karşılık geldi. Artvin’e giden CHP İktisat Masası üyeleri Uşak Milletvekili Özkan Yalım ve Hatay Milletvekili Mehmet Güzelmansur, nakliyecilerle görüştü. Bir nakliyeci, “Duruyor otomobilim 11-12. gün. Bak üstüme başıma bak, bir de yabancı TIR’ların haline bakın. Ne hale düştük? Büyük devletmişik? Buyur abi aha büyük devlet” dedi.
Yalım ve Güzelmansur; evvel CHP İlçe Başkanlığı’nda hususla ilgili açıklama yaptı akabinde sorunu yerinde görmek için Sarp Hudut Kapısı yakınındaki TIR parkına gitti. Özkan Yalım, sorunun; Kazakistan Hükümeti’nin vermiş olduğu “dozvola” yani geçiş evrakının tükenmesinden kaynaklığına dikkat çekti ve şunları söyledi:
“Hopa’dayız. Sarp Hudut Kapısındayız. Bir TIR parkındayız. Burada meslektaşlarımız ülkenin ürettiği, fabrikalarımızın endüstrimizin ürettiği malları, Türki cumhuriyetlerine götürmek için emek veren, direksiyon sallayan bedelli kaptan arkadaşlarımızla, TIR parkındayız.
Birçok arkadaşımız günlerdir burada yatıyor. Hakikaten çok güç kaideler altındalar; duş yok, banyo yok, tuvalet bile çok uzakta var. Yani sonuçta hakikaten sıkıntı durumdalar. Pekala neden bu zorluğu çekiyorlar? Neden bu ülkenin ürettiği malları, Türki cumhuriyetlerine çok geç müddette ulaştırmak için burada bekliyorlar?
“DOĞRU DÜZGÜN BİR MUTABAKAT YOK”
İşte sorun Kazakistan geçiş dokümanı yani bunun ismi ‘dozvola.’ Maalesef, Ulaştırma Bakanlığı’nın, Ticaret Bakanlığı’nın ve de Dışişleri Bakanlığı’nın vazifelerini tam olarak yerine getirmediğinden, Kazakistan hükümetiyle gerçek düzgün bir mutabakat yapmadığından yıllık ortalama 36 bin, aylık 3 bin civarında ‘dozvola’, yani direkt geçiş dokümanı, bunun yanında bir de gemiye irtibatlı ikili geçiş transit evrakı, buna ‘dozvola’ deniyor; bu ikinci evrak. Maalesef bu evrak ile götürmek istiyorlar. Pekala bu evrak ne yapıyor? Türkiye Cumhuriyeti’ndeki tescilli olan Türk plakalı araçlar, gemiye kontaklı gönderildiğinde gönderici firmadan yaklaşık 2 bin 500 dolar daha fazla maliyet çıkması gerekiyor. Bu sebepten ötürü da bir sefer yükünü yükletiyor tıpkı firma, Türk plakalı aracımıza Türki cumhuriyetlerine giderken; Kazakistan’ın yapmış olduğu bu mecburi dayatmadan ötürü 2 bin 500 dolar daha fazlayı bir sefer ödüyor. İkinci seferinde maalesef o üretici firma, o endüstrici Türk plakalı araca değil bu sefer yabancı plakalı araçları tercih ediyor. Zira bu sefer bu geçiş tek taraflı geçiş evrakı kullanılacağından ötürü yabancı plakaları tercih ediyor.
İşte Türkiye plakalı, Türkiye Cumhuriyeti’nin yaklaşık 4 buçuk milyon ağır vasıtasına yapılan bu zulmüne Sayın Ulaştırma Bakanı’ndan Sayın Ticaret Bakanı’ndan bilhassa de Dışişleri Bakanı’ndan Kazakistan hükümetiyle yanlışsız bir halde kalıcı bir tahlil getirip aylık 3 bin transit evrakı, tek taraflı yani gemiye bağlı değil, yalnızca kara yolunda gidip gelebilecek formda ‘dozvola’nın alınması ve de yapılacak olan ihracatımıza ket vurulmamasıyla alakalı. Ülkenin iktisadına ve de ülkenin iktisadına katkı sağlarken bizim kaptan arkadaşlarımızın emeğine, üreten, fabrikadan üreten bütün çıkan malların gerçek halde Türkiye Cumhuriyetlerine ulaşması ismine ‘dozvola’ sorununun Kazakistan hükümetiyle bir an evvel çok sağlam kriterlerle muahede sağlanıp önümüzdeki süreç içerisinde işte ‘2 bin ‘dozvola’ verildi, bir ay gitti, 3 bin ‘dozvola’ verildi bir ay gitti’ deyip burada günlerce, haftalarca 20 kilometreyi bulan kuyrukları görmek istemiyoruz.”
“ÇİLEDEN BIKMIŞ DURUMDALAR”
Bizim nakliyeci arkadaşlarımız ihracat yapmak istiyor, ülke iktisadına katkı sağlamak istiyorlar. Lakin bunun yanında da Kazakistan hükümetinin vermiş olduğu zahmetten de önemli manada bıkmış durumdalar. Onun için tekrar bu üç bakanlığı misyona davet ediyoruz.
İkinci bir sorun daha var; bu şu an Azerbaycan Meclisinde bekliyor. Azerbaycan Devleti’ne girişte geçiş fiyatının, giriş fiyatının kaldırılmasıyla alakalı bir kanun teklifi var, tasarısı var. Azerbaycan Meclisinde bunun da bir an evvel sayın Ulaştırma Bakanı, sayın Dışişleri Bakanı, sayın Ticaret Bakanı ve sayın Cumhurbaşkanı’nı misyona davet ediyorum, sayın Cumhurbaşkanı bir telefonla bunu çözebilecek biçimdedir. Şayet Azerbaycan hükümeti, Sayın Aliyev’le gerekli görüşme yaparsa bizim nakliyatçılarımızın oraya giriş fiyatları kaldırılır ve de Türkiye’den giden araçlarımız, en sağlam bir formda gidecek oldukları adrese eserlerini götürebilirler.”
GÜZELMANSUR: NAKLİYECİLERE ZULÜM ÇEKTİRİLİYOR
Hatay Milletvekili Mehmet Güzelmansur da “Buraya baktığım vakit plakalara bakıyorum; 34 plaka İstanbul, 31 plaka Hatay, 06 Ankara, 47 Plaka Mardin, 33 Plaka Mersin. Türkiye’nin her tarafında burada tırlar ve bu tırlar şu an kuyrukta” diyerek şu açıklamayı yaptı:
“Nedeni az evvel sayın vekilimin dediği üzere bu Kazakistan hükümetinin uyguladığı bu yanlış ‘dozlova’ siyasetinden ötürü. Ben burada yetkililere sesleniyorum; ‘ihracat yapalım’ diyorsunuz, ‘ihracatı artıralım’ diyorsunuz, ‘fabrikalara bir sürü teşvik verelim’ diyorsunuz. Bu yaptığımız ihracatın nakliyesini yapmak için buradaki sürücülerimize zulüm çektiriyorsunuz. Bunun bir an evvel çözülmesi gerekiyor. Şayet bu nakliye kesimi bir tahlile ulaşmazsa siz ne kadar teşvik verirseniz verin, siz ne kadar bu ihracatın arttırılması için gayret sarf edin hepsi boşu boşuna. Neden? Zira az evvel sayın vekilimin dediği üzere burada geçiş evrak sorunu çözülmediği sürece bu kasvetler çözülmeyecektir. Biz burada yetkililere sesleniyoruz, Sayın Dışişleri Bakanım Sayın, Ulaştırma Bakanım, Sayın Gümrük Başmüdürlüğü hepiniz lütfen bu bahse hassas olun. Buradaki sürücü arkadaşlarımızı bakın görün tırları görün bunların lütfen sesine kulak verin. Lütfen lakin lütfen buradaki beşerler artık son noktaya gelmiştir. Bu yalnızca yalnız Hopa’da değil bugün Samsun’a gittiğimiz vakit birebir meşakkat. Kapıkule’ye gittiğimiz vakit birebir zahmet. Güya Türkiye ötekileştirilmiş bir ülke halini almış oldu. Diyoruz ya Türkiye Cumhuriyetleri bunlar bizim kardeşlerimiz. Şayet bizim kardeşlerimiz bizim problemlerimizi çözmeyecekse kim çözecek problemimizi?”
NAKLİYECİNİN İSYANI: “BÜYÜK DEVLETMİŞİK(!)”
Nakliyecilerden İrfan Dalkan, şöyle anlattı:
“Azeri kardeşlerimiz yabancı otomobillerden bu paraları talep etse, ben derim ki mesela ‘ondan da alıyor benden de’ başım gözüm üstüne. ‘37 tonu geçtin’ ver 87 dolar. Demiri şey etsen ‘yanıcı’ diyor. ‘Yanıcı 350 dolar’ diyor adam, ne yapabilirsiniz? Şamar oğlanı oldum. Türkmenistan, yıllardır çalıştık ‘Beş gün var abi çıkacaksın’, daha düne kadar Gürcistan dedi ki ‘Sana 48 saat ülkeyi terk edeceksin. Ya bizim ülkemiz akıl mı oldu? Bizim ülkemiz akıl mı oldu akıl?
Bana diyor ki ‘Yol açık neden gitmiyorsun’ diyor. ‘Nasıl yol açık’ dedim ya? ‘Hazar üzerinden gemiyle gideceksin’ dedi. Ben dedim ‘Onun maliyeti 3 bin dolar, bin dolar versene’ dedim, ‘Sen benimle dalga mı geçiyorsun’ dedim.
Özbek’in tüccarına ‘Yüz dolar fazla ver’ de hele verecek mi? Sana ihracatımız var, Özbek’in tüccarı senden yüz dolar eksiğine bir yerden mal bulsun vallahi sana istikametini dönmez.
Tamam, ihracatımız gitsin, başım üstüne. O vakit biz ölek abi, ölek. Aha duruyor otomobilim 11-12. gün. Bin 600 SSK var, 7 buçuk milyar kaskom var, 7 buçuk milyar trafik sigortam var. Allah isteği için 750 milyon verin yahu. Bak üstüme başıma bak, bir de yabancı TIR’ların haline bakın. Ne hale düştük? Büyük devletmişik. Buyur abi aha büyük devlet, kimse artık gidiyorlar, takır takır çalışıyorlar abi.”
“ÜLKE TARAFINDAN EZİLİYORUZ”
Mehmet Ali Balinan da öbür ülkelerdeki uygulamalardan örnek vererek şunları söyledi:
“Rusya’da olsun yahut Belarus’ta olsun yani otoban fiyatları dahil ülkelerde biz, otoban fiyatını ödemediğimiz vakit, otobanda adam bizi durduruyor dört misli ceza kesiyor. Gürcistan’da transit kartı var. Arkadaşların hepsi bunun farkında transit kartını almadan siz çıkış gümrüğüne girseniz adam hiç lam cim etmiyor yani o fiyatı almıyor, beş katı 480 dolar senden para alıyor ve bunu ödemek zorunda kalıyorsun. Ülkemizi Kırgızlar, Kazaklar, Bulgarlar bütün yabancı otomobillerin yüzde 80’i kaçak kullanıyor, ödeme yapmıyor. Hiçbiri otobanı ödemiyor. Şu anda ben size bir şey söyleyeyim ülkemiz, ülkemizde biz transportçular olsun, ihracatçılar olsun, firmalar olsun ülke tarafından eziliyoruz. Niçin eziliyoruz? Şu anda ben otobanı üç kez kaçak kullanayım, meskenime haciz geliyor. Faizi ile benden alıyorlar ancak yabancı otomobil ülkeyi uzunluktan boya geçiyor, hiçbir ödeme yapmıyor. Köprüler hariç, kimileri özel oldu ya onları peşin ödüyor, onun haricinde hiçbir ödeme yapmıyor ülkeyi elini kolunu sallaya sallaya çıkıyor. “
“Rusya’da olsun yahut Belarus’ta olsun yani otoban fiyatları dahil ülkelerde biz, otoban fiyatını ödemediğimiz vakit, otobanda adam bizi durduruyor dört misli ceza kesiyor. Gürcistan’da transit kartı var. Arkadaşların hepsi bunun farkında transit kartını almadan siz çıkış gümrüğüne girseniz adam hiç lam cim etmiyor yani o fiyatı almıyor, beş katı 480 dolar senden para alıyor ve bunu ödemek zorunda kalıyorsun. Ülkemizi Kırgızlar, Kazaklar, Bulgarlar bütün yabancı otomobillerin yüzde 80’i kaçak kullanıyor, ödeme yapmıyor. Hiçbiri otobanı ödemiyor. Şu anda ben size bir şey söyleyeyim ülkemiz, ülkemizde biz transportçular olsun, ihracatçılar olsun, firmalar olsun ülke tarafından eziliyoruz. Niçin eziliyoruz? Şu anda ben otobanı üç kez kaçak kullanayım, meskenime haciz geliyor. Faizi ile benden alıyorlar ancak yabancı otomobil ülkeyi uzunluktan boya geçiyor, hiçbir ödeme yapmıyor. Köprüler hariç, kimileri özel oldu ya onları peşin ödüyor, onun haricinde hiçbir ödeme yapmıyor ülkeyi elini kolunu sallaya sallaya çıkıyor. “
İbrahim Çelik de yaşadıkları zahmetleri anlatabilmek için TIR parkındaki şelalenin altında duş aldı.
Kaynak BHA Beyaz Haber Ajansı