Dünyanın dört bir yanında Covid-19 hastalığıyla çaba sürerken, bayanların cinsel sıhhat ve üreme sıhhati hakları daha da kırılgan hale geldi. Cinsel Sıhhat ve Üreme Sıhhati Hakları (CİSÜ) Platformu, Memleketler arası Anne Sıhhati ve Hakları Günü kapsamında, pandemiyle gayretin, annenin gebelik devri ve doğum sonrasındaki muhtaçlıklarını da kapsayacak halde yürütülmesi davetinde bulundu.
Birleşmiş Milletler’e bağlı Dünya Sıhhat Örgütü (DSÖ), önlenebilir anne ölümlerinin sıfıra indirilmesi için global ölçekte kampanya yürüten bayan hakları örgütlerinin ağır uğraşları sonucunda, 2018 yılında 11 Nisan’ı Anne Sıhhati ve Hakları Günü ilan etti. 2000 yılından bu yana çocuk vefatları çabucak hemen yarı yarıya, anne vefatları ise yaklaşık üçte bir oranında azalsa da, bu vefatlar hala yakıcı boyutlarda. DSÖ’nün 2020’de açıkladığı datalara nazaran, her yıl gebelik ve doğum sırasındaki komplikasyonlar yüzünden 295 bin anne hayatını yitiriyor. Bu ölümlerin yüzde 86’sı gelişmekte olan ülkelerde meydana geliyor.
Kadınların sıhhat hizmetlerine, doğum denetim ve kürtaj imkanlarına erişimiyle önlenebilir olduğu belirtilen bu ölümlerin, dünyanın bir yılı aşkın müddettir çaba ettiği pandemi şartlarında daha da artmasından tasa ediliyor. CİSÜ Platformu sekretaryasını yürüten TAP Vakfı Genel Koordinatörü Nurcan Müftüoğlu, Milletlerarası Anne Sıhhati ve Hakları Günü kapsamında yaptığı açıklamada, yaşanan bu sıhhat krizinin bayan sıhhati üzerindeki tesirlerine dikkat çekti.
“Pandemi süreci, üreme sıhhati ve haklarına erişimi olumsuz etkilemektedir. Daha fazla sayıda bayan; inançlı annelik, doğurganlığın düzenlenmesi ve gebelik sonlandırma hizmetlerine erişememe riskiyle karşı karşıya” sözlerini kullanan Müftüoğlu, şunları kaydetti: “Pandemiyle uğraşın ana gündem hususuna dönüşmesi olağan lakin bu uğraşın, cinsel sıhhat ve üreme sıhhati hizmetlerinde bu devirde daha da aciliyet kazanan gereksinimleri kapsayacak biçimde yürütülmesi gerek.”
Doğum sırasında anne ve bebek vefatları üç katına çıktı
İngiltere merkezli Lancet mecmuasında Mart 2021’de yayımlanan, ortalarında Türkiye’nin de bulunduğu 17 ülkede yapılan araştırma, gebelerin sıhhat hizmetlerine erişiminin bu devirde kısıtlandığını, doğum sırasında anne ve bebek ölümlerinin üç katına çıktığını ortaya koydu. Londra St. George Hastanesi tarafından yürütülen araştırmaya nazaran, bunda hem sıhhat merkezlerindeki doluluk hem de gebe bayanların koronavirüs kapma dehşetiyle hastanelere gitmemeyi tercih etmesi tesirli oldu. Öte yandan, sağlıklı doğumlar sonrası meydana gelen doğum sonrası yani lohusalık depresyonu, anneliğe bağlı telaş bozuklukları ve annelerin ruh sıhhatinde bozulma da büyük oranda arttı.
Kaynak: (BHA) – Beyaz Haber Ajansı
