Türk Oftalmoloji Derneği, 7-13 Mart 2021 tarihleri ortasında Dünya Glokom Haftası kapsamında Türkiye’de düzenlediği etkinliklerle glokoma karşı toplumsal bilinçlenmeyi artırmayı hedefliyor.
Prof. Dr. Ilgaz Yalvaç belirtisiz ilerleyen glokom hastalığının erken teşhisinin hayati ehemmiyete sahip olduğunu belirterek, “Pandemi kısıtlamaları, konuta kapandığımız bu periyotta hastalığın erken teşhis edilmesine en büyük mani. 40 yaş üstü, ailede glokom hikayesi olan herkesin göz denetimlerini yaptırması gerekiyor” diye ikazda bulundu.
Halk ortasında ‘göz tansiyonu’ olarak bilinen glokom hastalığı, dünyada körlük nedenleri ortasında 2’nci sırada yer alıyor. Glokom, günümüzde dünya genelinde 6 milyonu tam kör olan yaklaşık 70 milyon kişiyi etkiliyor. Türk Oftalmoloji Derneği, 7-13 Mart 2021 tarihleri ortasında düzenlenen Dünya Glokom Haftası kapsamında Türkiye genelinde çeşitli etkinlikler gerçekleştirerek glokoma karşı toplumsal bilinçlenmeyi artırmayı hedefliyor.
Kısıtlamalar erken teşhis için en büyük engel
Türk Oftalmoloji Derneği Glokom Ünitesi Lideri Prof. Dr. Ilgaz Yalvaç, COVID-19 pandemisi sürecinde toplumdaki izolasyonun ve rutin muayenelerin azalması sebebiyle glokomun teşhisinde ve tedavinin yeterliliğinin değerlendirilmesinde önemli problemlere yol açtığına dikkat çekti. “Bu nedenle 40 yaş üstü, ailede glokom hikayesi olan herkesin geç kalmadan bir an evvel göz denetimlerini yaptırmaları yahut tedavi almış glokom hastalarının denetimlerini yaptırmaları gerekiyor” diyen Prof. Dr. Yalvaç, ayrıyeten COVID-19 ve glokom beraberliği tek bir olgu dışında şimdiye kadar saptanan bir olay olmadığını ve koronavirüsten korunurken maske kullanmak kadar gözleri korumak için de gözlüklerin de kullanılması gerektiğinin altını çizdi.
Türkiye’de 2 buçuk milyona yakın glokom hastası olduğu iddia edilirken sadece her 4 hastadan biri teşhis edilerek tedaviye geçilebiliyor. Geri dönüşümsüz görme kaybına yol açan önemli bir toplumsal sıhhat sorunu olan glokomun en değerli özelliği, hastaların büyük bir kısmında belirti göstermeden sinsi formda seyretmesi ve geç teşhis yer alıyor.
Türk Oftalmoloji Derneği’nden hafta boyunca etkinler
Türk Oftalmoloji Derneği Glokom Ünitesi, 7-13 Mart 2021 tarihleri ortasında “Dünya Glokom Haftası” nedeniyle her yıl olduğu üzere bu yıl da pandemi tedbirleri kapsamında çeşitli etkinlikler düzenleyecek. İstanbul’da çeşitli metro duraklarına, otobüslere; Ankara’da Esenboğa Havalimanı’na glokom konusunda farkındalığını artıran bilgilerin yer aldığı posterler asılacak ve görüntü gösterimleri yapılacak. Yeniden aile hekimliklerine, hastanelere glokom haftasıyla ilgili afişler asılacak ve TOD Glokom Ünitesi tarafından hazırlanan hasta bilgilendirme kitapçıkları dağıtılacak. Türkiye’de toplumsal bilinçlendirmeyi artırmak hedefiyle hazırlanan, sanatçılardan, oyunculardan, bilim insanlarından ve iş adamlarından oluşan tanınmış isimlerin iletilerinin yer aldığı görüntüler da toplumsal medyada kanallarında yer alacak.
Migren sanılan ağrı, göz tansiyonu olabilir
Dünya Glokom Haftası’nda konuşan Türk Oftalmoloji Derneği Glokom Ünitesi Lideri Prof. Dr. Ilgaz Yalvaç: “Açık açılı glokom olarak bilinen ve en sık rastlanılan glokom tipinde hastalık çoklukla bir farklı şikâyetten dolayı göz muayenesine gelen hastalarda tesadüfen tespit ediliyor. Birçok hasta ekseriyetle 40 yaşından sonra yakın görme bozukluğundan ötürü göz doktoruna başvurduğunda göz tansiyon hastası olduğunu öğreniyor. Dar açılı glokom olarak bilinen bir öbür glokom tipinde ise hastalar glokomun belirtilerini migren ataklarıyla karıştırıyor. Migren sanılan baş ağrıları aslında sinsice ilerleyen ve vakitle körlüğe yol açabilen göz tansiyon hastalığı çıkabilir. Glokomun hangi tipi olursa olsun erken teşhis ve tedaviyle hastalık denetim altına alınarak görme yetisinin korunması sağlanabiliyor” dedi.
Genetik yatkınlık glokomu 7 kat artırıyor
Prof. Dr. Yalvaç kelamlarına şöyle devam etti: “Glokomun en sık görülen tipi açık açılı ya da başka bir deyişle sinsi glokomdur. Bilhassa anne, baba ve kardeş üzere birinci dereceden yakın akrabaların glokomlu olması hastalığın aile üyelerinde görülme riskini 7 kat artırıyor. Daha ender olan dar açılı glokom ise bayanlarda ve yüksek hipermetrop kimselerde daha sık görülebiliyor. Diyabet, göze ilişkin nedenler yahut öteki sebeplerden uzun müddetli kortizon tedavisi glokom için öbür risk faktörlerini oluşturuyor” dedi. Prof.Dr. Yalvaç kelamlarına “Glokom genelde yüksek göz içi basıncının bir sonucu olarak ortaya çıkmakla birlikte kimi özel şartlarda olağan hatta düşük basınçlarda bile glokom oluşabiliyor. Olağan tansiyonlu glokom olarak isimlendirilen bu tip çoklukla damarsal sorunları, düşük kan basıncı, gece uykuda nefessiz kalma (uyku apnesi) meseleleri olanlarda görülebiliyor” diyerek devam etti.
Bebeklerdeki glokoma dikkat
Prof. Dr. Ilgaz Yalvaç bebeklerde de glokom olabileceğini hatırlatarak kelamlarına şöyle devam etti: “Göz sıvısını dışarı taşıyan göz içi kanalların anne karnında tam gelişmemesi durumunda gebelikte fetüste göz tansiyonu artabilir ve bebek birtakım belirtilerle dünyaya gelir. Doğumsal (konjenital) glokom dediğimiz bu tip erişkin glokomlarından çok farklıdır. 3 yaşına kadar bebeklerde gözün dış dokusu çok elastik olduğu için artan basınç gözü büyütür, bebek iri gözler ile doğabilir. Bu tek taraflı olursa daha kolay fark edilebilir fakat iki taraflı olduğunda gözden kaçabilir. Aile bilhassa tek taraflı büyük gözlü bebeklerde dikkatli olmalıdır. Bu bebeklerde çok sulanma, ışıktan rahatsızlık vardır ve göz rengi güzel seçilemez. Bu belirtiler varsa derhal bir göz tabibine başvurmalıdırlar”.
Prof. Dr. Ilgaz Yalvaç ayrıyeten oftalmolojik muayenenin ayrılmaz bir kesimi olan göz tansiyonu ölçümünün glokom teşhisinde birinci adım olarak çok kıymetli yeri olduğunu, fakat yalnızca basınç ölçümü ile teşhis ve tedavi planlamasının yapılmadığını, görme alanını ölçen ya da görme hududundaki erken kayıpları dahi yakalayabilen öbür ileri usullerle hastaları takip ettiklerini vurguladı. Dr. Yalvaç bilhassa miyop ameliyatı geçirmiş kimselerde kornea dokusunun inceldiğini, bu durumun yanlış olarak göz tansiyonunun olağan olarak ölçülmesine yol açabileceğini ve hastalığın atlanabileceğini belirterek bu hastaların daha dikkatli olmalarının altını çizdi.
Glokom nedir?
Glokomun en değerli nedeni göz içi basıncının yüksek olmasıdır. Olağan şartlarda göz içinde daima üretilerek kimi göz dokularımızı besleyen ve gözümüzün formunu koruyan ismine “aköz” dediğimiz göz içi sıvısı mevcuttur. Bu sıvının göz içinde yer alan özel kanallardan gözü terk ederek kan dolanımına karışması gereklidir.
Aköz sıvısının üretilmesi ve göz dışına çıkışı ortasındaki istikrar “normal göz tansiyonu” nu oluşturur. Bu ölçülebilir bir pahadır ve 10-21 mmHg olarak kabul edilmiştir. Bu istikrarın bozulması yani üretilen sıvının göz dışına çıkışının azalması sonucu göz tansiyonu yükselir. Göz içindeki yüksek basıncın uzun periyodik devam etmesi sonucunda da görme hududunda hasar yapar.
Göz içi basıncı artışı sırasında hastanın hiçbir şikâyeti olmayabilir, lakin vakitle evvel çevresel alan görmesi daralır sonra tam körlük oluşur. Görme hududu kendini yenileyemeyen bir yapıda olduğu için tedavi ile kayıplar geri getirilemez lakin hastalığın durdurulması ya da berbatlaşması önlenebilir. Bu nedenle belirti vermeksizin seyreden bu hastalığın erken teşhisi çok kıymetlidir.
Kaynak: (BHA) – Beyaz Haber Ajansı
