Gençlik ve Spor Bakanlığı tarafından desteklenen Gençlik Projeleri Dayanak Programı kapsamında Üsküdar Üniversitesi, Üsküdar İlçe Ulusal Eğitim Müdürlüğü, Haydi Tut Elimi Rehabilitasyon Eğitim ve Yardım Derneği tarafından gerçekleştirilen ‘Okuyan Üniversite-Okuyan Lise Projesi’ nin açılışı, çevrimiçi bir merasimle yapıldı. Üsküdar Üniversitesi Kurucu Rektörü, Psikiyatrist Prof. Dr. Nevzat Tarhan, ezberle-anlat yolunun kişiyi analitik niyetten uzaklaştırdığını belirterek, “Çocuklara bunu öğretmek gerekiyor lakin en büyük pürüz imtihan sistemi. Sistem, çocuğu ‘test çocuğu’ olarak yetiştiriyor. Test sistemi bizi zehirliyor. Türkiye’deki kitap okuma alışkanlığını körelten en değerli şey test sisteminin tek ölçü olması gerçeğidir. Böylelikle okuduğunu manaya, uzun metin okuma, derin düşünme ve yorum yapma marifetini kullanmayan gençler yetişiyor” dedi. Tarhan, Üsküdar Üniversitesi olarak Üsküdar’da kitap ve kütüphanesi olmayan okullara da kitap bağışlayacaklarını söyledi.
Pandemi şartları kapsamında çevrimiçi düzenlenen merasimde ‘Okuyan Üniversite-Okuyan Lise Projesi’nin açılışı gerçekleştirildi. Bir yıl sürecek projeyle Üsküdar Ahmet Yüksel Özemre Bilim ve Sanat Merkezi öncülüğünde liselerde eğitim gören 40 genç ve Üsküdar Üniversitesi’nde farklı kısımlarda eğitim gören 40 genç olmak üzere 80 gençle gerçekleştirilecek. Projeyle gençlerin okuma alışkanlıklarının artırılması, kitap okuma ve kütüphane kültürünün yaygınlaşmasına katkı sağlanması, gençlerin kültürel, ferdî ve toplumsal gelişimlerinin desteklenmesi, ortak bir emel etrafında birlikte ve uyumlu çalışma kapasitelerinin geliştirilmesi ve gönüllülük faaliyetlerine iştiraklerinin teşvik edilmesi hedefleniyor.
Üsküdar İlçe Ulusal Eğitim Müdürü Sinan Aydın: “Kitap ve kütüphanesi olmayan okulları belirledik”
Üsküdar İlçe Ulusal Eğitim Müdürü Sinan Aydın, projede yer almaktan duydukları memnuniyeti lisana getirerek kitap okuma alışkanlıklarına ait yapılan araştırma sonuçlarından örnekler verdi. Sinan Aydın, “Konuyla ilgili yapılan araştırmalara ve elde edilen datalara dayanarak öğrencilerde kitap okuma alışkanlıklarının oluşmasında tesirli olan kimi faktörler tespit edilmiş. Meskenlerde kütüphane bulunmaması ve meskenlerde gereğince kitap okunmaması, okullarda gerektiği üzere kitap okunmaması, okullarda kütüphanelerin fonksiyonel olmaması, öğretmenlerin kitap okuma konusunda öğrencilere rol model olmamaları, teknolojik araç gereçlerin çocukların ilgisini daha çok çekmesi, öğrencilerin okumanın kıymetine ait kâfi farkındalık seviyesine sahip olmamaları bu nedenlerden bazılarıdır.
Okullarda kütüphane olmaması ve kütüphanenin donanımının kâfi olmaması konusu ile ilgili olarak Vilayet Ulusal Eğitim Müdürlüğü başkanlığında okullarımızın tümünü taradık ve kütüphanesi olmayan okullarımızı tespit ettik. Bu okulların acilen kütüphanelerinin olmasını sağlamaya çaba eden bir çalışma içerisindeyiz. Hali hazırda var olan kütüphanelerimizdeki kitapların sayısını artırmanın çabası içerisindeyiz” dedi.
Öğretmenlerin kitap okuma konusunda rol model olmaları için yaptıkları çalışmalara da değinen Sinan Aydın, “2015 yılında ‘Üsküdar Eğitim Okumaları’ ismi altında başlattığımız bir proje var. Bu vakte kadar okul müdürlerimiz ile toplam 49 kitap okuduk ve kendilerine teslim ettik. Okul müdürlerimiz ile her ay bir kitap okuyoruz ve onları kitabın müellifi hayatta ise kitabın müellifiyle buluşturuyoruz. Bu proje kapsamında Prof. Dr. Nevzat Tarhan ile okul müdürlerimizi bir ortaya getirmiştik. Nihayetinde bütün bu çabalar, hoş projeler okuma oranımızı artırıyor. Böylelikle bakışımız, kıymetlendirmemiz elbette ki değişiyor” dedi. Sinan Aydın, bu manalı proje için de Üsküdar Üniversitesi’ne teşekkür etti.
Prof. Dr. Nevzat Tarhan: “Medeniyet kuran toplum okumada geri kalıyor”
Üsküdar Üniversitesi Kurucu Rektörü, Psikiyatrist Prof. Dr. Nevzat Tarhan, merasimde yaptığı konuşmasında projenin çok yararlı olacağına inandığını belirtetek “‘Neden okumak lazım?’ ve ‘Okuma alışkanlığı nasıl kazanılır’ soruları çok değerli. Bununla ilgili kesinlikle bir kök neden tahlili yapılması gerekiyor. Bizim Türk toplumu kitap okuma ile ilgili neden istatistiklerde aşağılarda kalıyor? İnternette ve toplumsal medyada konuşmayı çok seviyoruz fakat okumuyoruz. Halbuki biz medeniyet kurmuşuz, medeniyeti tarihimizde yerleştirmişiz. Tarihimizde fevkalade eserler çıkarmışız. Neden böyleyiz şu anda? Gerçek Türk milleti bu değil. Yolunda gitmeyen ve düzeltilmesi gerekenler var” dedi.
Prof. Dr. Nevzat Tarhan: “Ruslar kitapla büyüyor”
Rusya’yı düzgün tanıyan bir araştırmacı-akademisyenle geçmişte yaptığı bir sohbete değinen Prof. Dr. Nevzat Tarhan, “Sohbet ‘kitap okuma alışkanlığı nasıl kazanılır’ konusuna geldi. Hocamız şöyle dedi: Tolstoylar, Dostoyevskiler ünlü muharrirler da Rusya’dan çıktığı için Ruslar’a sormuş ‘Siz çocuklara ve insanlara nasıl okuma alışkanlığı kazandırıyorsunuz?’ diye sorunca oradaki Rus edebiyatçı şaşırarak ‘Bizim okuma alışkanlığı kazandırmak üzere bir sistemimiz yok ki, aslında çocuklar kitabın içine doğuyor’ diye karşılık vermiş. Rusya’da çocuk evdeyken herkesin elinde bir kitap, bir yere gidiyor yeniden herkesin elinde kitap görüyor” dedi.
Prof. Dr. Nevzat Tarhan: “Kültürümüzde kırılmalar yaşandı”
Bizim kültürümüzün temelinde de okuma alışkanlıkları olduğunu fakat birtakım kırılmalar yaşandığını kaydedenProf. Dr. Nevzat Tarhan, “Bizde aslında kıraathane, okuma meskeni demek. Evvelce öyleymiş fakat bir biçimde kültürümüzde kırılmalar yaşanmış ve kıraathaneler kahvehane olmuş. Şimdilerde bilim konutları yapılıyor, araştırmaya teşvik ediliyor lakin bir an tembelleşmişiz. Kültürümüzde kırılmalar var. Kesinlikle münasebetleri ile birlikte bu okuma konusuna kıymet vermemiz gerekiyor” dedi.
Prof. Dr. Nevzat Tarhan: “Kişinin okuduğundan ne anladığı önemli”
“Okumak neden değerli?” diye soran Prof. Dr. Nevzat Tarhan, “Bir insan için duyduğunu anlamak ve okuduğunu anlamak başka ayrı zihinsel becerilerdir. Anadolu’da ‘Duyduğuna inanma, gördüğünün de yarısına inan’ diye bir kelam vardır. Beşere en çok yanılgı yaptıran şey, yanlış yorumlar ve yanlış algılardır. Mevlana’nın ‘Bir beşere ne söylediğin değil onun ne anladığı önemlidir’ diye bir kelamı var. Okuduğu vakit ve dinlediği vakit ne anladığı önemli” diye konuştu.
Prof. Dr. Nevzat Tarhan: “Derin niyet ve tahlil alışkanlığımız yok”
Okuduğunu manaya hünerinin, insanı insan yapan en kıymetli marifet olduğunu vurgulayan Prof. Dr. Nevzat Tarhan, “Bir metin okuduğunda onu anlayacak ve onu tabir edecek. Mesela birbirimize ‘Annen nasıl bir insan?’ diye sorduğumuzda ‘İyidir’ diye kısa karşılık veririz. Fakat İngiltere üzere çok okuyan toplumlara birebir soruyu sorduğunuzda en az 3-5 dakika özelliklerini anlatırlar. Biz yeterlidir deyip kestirip atıyoruz. Demek ki derin fikir ve derin tahlil alışkanlığımız yok. Bu da deneyimleyerek faal öğrenme prosedürü ile oluyor. Eğitim sistemimiz kendini yenilemeye çalışıyor. Ezberle anlat metodu ile derin niyet, nedensellik tahlili, kök – neden tahlili üzere tahliller yapılamıyor. Ezberle anlat tekniği beşere analitik niyet yaptırmıyor. Bir bilgiyi öğren aktar formunda yapılıyor. Halbuki onu anlayıp, yorumlayıp ve tahlil edip o denli aktarılması gerekir. Kendisi tez – antitez – sentez yapacak. Bunu yapmayı öğretmek gerekiyor. Türkiye’deki kitap okuma alışkanlığını körelten en kıymetli şey test sisteminin tek ölçü olması gerçeğidir. Böylelikle okuduğunu manaya, uzun metin okuma, derin düşünme ve yorum yapma marifetini kullanmayan gençler yetişiyor. ” diye konuştu.
Prof. Dr. Nevzat Tarhan: “Çocuklar ‘test çocukları’ olarak yetişiyor”
“Burada en değerli değiştirilmesi gereken sistem bizim imtihan sistemimizdir” diyen Prof. Dr. Nevzat Tarhan, “ Bana nazaran en büyük mahzur, imtihan sistemi. Mecburen herkes imtihanlara girip çıkıyor. Bu durumda anneye, babaya da kızamıyoruz. Üniversiteye girmesi için mecburum diyor ve çocuğu ‘test çocuğu’ olarak yetişiyor. Test sistemi bizi zehirliyor. Amerika’nın SAT eğitim sistemi var. Bu sistemde 3 ayda bir imtihan oluyor, birtakım eyaletlerde ayda bir imtihan yapılıyor. Çocuk devamlı imtihana giriyor, o imtihandan aldığı not ana notu oluşturuyor ve çocuk onunla üniversiteye giriyor. Ancak tek bir imtihan değil 3 ayda bir, ayda bir imtihan oluyor. Biz nedense bunu yapamadık. O denli olursa çocuk ondan sonra okusun, okuduğunu anlatsın, öğretmen de çocuğun kendini tabir edip edemediğine, okuduğunu anlayıp anlayamadığına bakar. O hünerler testlerde anlaşılmaz. Mesela okullarda bir komite kurulur, ‘Okuduğunu anlıyor mu, anlatıyor mu?’ diye bakılarak puanlar verilir. Bu türlü olursa düşünen, sorgulayan beşerler çıkar” dedi.
Prof. Dr. Nevzat Tarhan: “Sınav sistemi bizi zehirliyor”
“Şu andaki imtihan sistemi bizi yarış atı üzere yapmış” diyen Prof. Dr. Nevzat Tarhan, “Hep yalnızca sonuç odaklı bir durum içindeyiz. Bu imtihan sistemi bizi zehirliyor, geri kalmamıza sebep oluyor. 21’nci yüzyıl marifetlerini gençlere öğretelim diyoruz lakin karşımıza imtihan çıkıyor. Sayın bakanım da çok çabalı, çok çalışıyor lakin bu sistemi değiştiremedi. Nasıl bir sistemse yani değiştiremedi. İnşallah değişir artık, koşullar zorluyor” dedi.
Prof. Dr. Nevzat Tarhan: “Üsküdar’da kitap ve kütüphanesi olmayan okullara kitap bağışlayacağız”
Üsküdar İlçe Ulusal Eğitim Müdürü Sinan Aydın’ın konuşmasında birtakım okullarda kitap ve kütüphane olmadığını belirttiğine dikkat çeken Prof. Dr. Nevzat Tarhan, “Bizim vakıf desteğimizle, Üsküdar’daki bütün okullar ve kütüphanelerinin, şu an hiç kütüphanesi olmayanlardan başlayarak, isim listesini verirseniz hocam, biz üniversite yayınlarındaki, benim şahsi yayınlardan hepsini, fiyatsız veririz. Bütün okullara veririz yani bizim kitaplarımızı, hem de bu İDER Vakfı’nın bu projeye bir bağışı da olur. Hoş bir proje, sahiden bu okuma konusunu sonuç raporunda da geçirelim. Pisa’da, okuduğunu anlayamama notunun sebeplerinin, biz imtihan sistemi olduğu ile ilgili kanaatimizi de rapora yazalım” diye konuştu.
Prof. Dr. Nazife Güngör: “Yazılı kültürün gelişmesi açısından değerli bir proje”
Üsküdar Üniversitesi İrtibat Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Nazife Güngör, Okuyan Üniversite-Okuyan Lise Projesi’nin İrtibat Fakültesi’nin resmi manada koordinatörlük yaptığı birinci projesi olması nedeniyle kendileri açısından başka bir değeri olduğunu söyledi. Prof. Dr. Nazife Güngör, “Bu açıdan gururluyuz. İkinci bir boyutu üniversiteler bilim üniversiteler bilim üreten kurumlardır ancak bu bilim üretimi yalnızca eğitim-öğretimi pekiştirmek güçlendirmek ve yalnızca bilim için bilim değil, birebir vakitte bu bilim üretiminin ne kadar çok toplumsal sorumluluk ve kamu hizmeti ekseninde yaparlarsa o kadar bedelli olur.
Bu açıdan bu projeye kıymetli bir bedel atfetmek gerekiyor zira projenin bir ayağı büsbütün toplum ve burada çok kıymetli bir sorunsal da var. Proje bu sorunsala vurgu yaparak başlamış ve gaye de çok hakikat konulmuş. Üçüncü bir boyutu Nebiye Hocamızın vurguladığı bilgilerden hareketle konuşmak gerekirse biz toplum olarak Doğu toplumları içerisinde konuşlanan bir toplumuz. Bu nedenle sahip olduğumuz değerli bir özellik biz şimdi yazılı kültürün tam da içerisinde yer almış değiliz. Yazılı kültüre gitmenin yolu da okumaktan geçer. Ne kadar okursak o kadar yazıyla tanışırız ve yazıyla düşünmeye başlarız. Yazıyla düşünme alışkanlığı kazanırız. Toplumuzda yazılı kültürün gelişmesi, oturması, yazı temelinde entelektüel ilerleme açısından da çok değerli bir proje” dedi.
Dr. Öğretim Üyesi Nebiye Yaşar: “Kitap okumaya yalnızca 1 dakika vakit ayırıyoruz”
Proje Danışmanı, Üsküdar Üniversitesi Genç Beyinler Akademisi Yöneticisi, Haydi Tut Elimi Rehabilitasyon Eğitim ve Yardım Derneği Lider Yardımcısı Dr. Öğretim Üyesi Nebiye Yaşar, açılış konuşmasında bilginin süratli bir halde güncellendiği ve bilgi akışının süreklilik arz ettiği günümüzde gençlerin potansiyellerini daha güzele taşıyarak değişimin suratına ayak uydurmalarına, yeni bilgi ve niyetleri takip ederek kendilerini tanımalarına ve ferdî gelişmelerine katkı sağlamak istiyoruz. Teknolojinin gelişmesi ile birlikte bilgi basitçe elde edilebilir hale geldi. Araştırmaya ve kendini geliştirmeye ayrılan vakit ise büsbütün televizyon internet üzere çok vakit isteyen alanlara kanalize edildi. Türkiye İstatistik Kurumu TÜİK’in yayınladığı kitap okuma alışkanlıklarını da ortaya koyan aktüel bilgilere nazaran kitap okumak Türk beşerinin gereksinim listesinde 235’inci sırada yer alırken 100 bireyden yalnızca 4 kişi kitap okuyor. Günde 3 saat televizyon izleyen 7 saat internet kullanan ülkemiz beşerinin kitap okumaya ayırdığı vakit yalnızca bir dakika. Büyümenin ve gelişmenin çocuklarımızın daha çok okumasına bağlı olduğu ülkemizde TÜİK’in açıkladığı datalar nitekim son derece üzücü” dedi. Yaşar, başlatılan proje ile gençlerin kitap okuma alışkanlıklarını geliştirilmesinin hedeflendiğini söyledi.
Dr. Öğretim Üyesi Hale Yaylalı, projeyle ilgili bilgi verdi
Proje Koordinatörü Üsküdar Üniversitesi İrtibat Fakültesi’nden Dr. Öğretim Üyesi Hale Yaylalı da projeye ait bilgiler verdi. Proje kapsamında kitap okumanın yanı sıra konferans ve şahsî gelişim ve muvaffakiyet konusunda eğitimler, seminerler, yaratıcı drama, gönüllülük ve doğal ömür aktiviteleri yapılacağını belirten Dr. Öğretim Üyesi Hale Yaylalı, bu çalışmalar kapsamında müspet psikoloji seminerleri, kendi hislerini tanıma ve farkındalık, memnunluk stratejileri, alaka idaresi üzere çok sayıda eğitimin de verileceğini kaydetti.
Kaynak: (BHA) – Beyaz Haber Ajansı
