Çocuğun sağlıklı ruhsal gelişimi için en az anne kadar baba da merkezi bir role sahip. Pekala, birçok baba çocuğu ile vakit geçirmek, onu tanımak, duygusal paylaşımlarda bulunmak için son bir buçuk yılda pandemi sürecini fırsata çevirmeyi başardı. Acıbadem Maslak Hastanesi’nden Uzman Klinik Psikolog Neil Serem Yılmaz “Pandemi periyodu ile birlikte birçok baba meskende çalıştıkları devirde çocukları ile daha fazla vakit geçirme fırsatı buldu. Üstelik bu süreci fırsata çevirmeyi başararak hem kendileri ‘baba’ kimliğini nitekim hissettiler ve bu memnunluğu tattılar hem de çocuklarına babalarının ilgisinin ve birlikte paylaşımlarının memnunluğunu tattırdılar. Daima konutta daima birlikte kalmak bir ekip zorluklar getirse de babalar için çocuklarını daha fazla tanımak ve onlarla daha sağlıklı ve daha yakın bir ilgi kurmak için değerli bir fırsat oldu” diyor. Anne ve babanın birbirini bütünleyen rolleri olduğunu vurgulayan Uzman Klinik Psikolog Neil Serem Yılmaz, 20 Haziran Babalar Günü kapsamında yaptığı açıklamada, babanın çocuğuna yaklaşımına nazaran üç sınıfta değerlendirilebileceğini belirterek, her bir davranış modelinin çocuğa tesirlerini anlattı, kıymetli ikazlar ve tekliflerde bulundu.
İLGİSİZ BABANIN ÇOCUKTA YOL AÇABİLECEĞİ SORUNLAR
- Baba varlığını ve takviyesini çocuğa hissettirmediğinde çocuğun bir ayağı boşta kalır, eksik, bedelsiz ve yetersiz hisseder.
- Çocuk için baba gücü temsil eder. Babanın gücünü görmek çocuk için bir takviye ve destek vazifesi görür. Çocuklar kimi vakit dışarıdan özgüvenli ve güçlü görünebilirler. Meğer büyüyebilmek kendi içinde yaslanabileceği bir güç oluşturmak için babanın gücünü görmeleri ve ona yaslanmaları gerekmektedir. Fakat bu gücü gördükçe ve ona yaslandıkça daha güçlü hissedebilirler. Kendi içlerinde zorluklara, eksikliklere dayanabilecekleri, onları büyüten bir güç oluşturabileceklerdir. Bu olmadığında, ötekine bağımlı, daima bir diğerinden takviye isteyen, kendine güvenmeyen ve zorluklar karşısında çabuk pes eden bir yapı oluşturmaları kaçınılmaz olabilir.
- Baba çocuk için toplumsal dünyaya açılan kapıdır. Baba, anne- çocuk bağlantısına dahil olmadığında çocuk ve anne ayrışamaz. Çocuk dış dünyaya açılamaz, toplumsal bağlantılar kurmakta zorlanır. Çocuğun toplumsal alakalar kurabilmesi için evvel anne ile bağımlı münasebetten uzaklaşabilmesi gerekir bu da lakin çocuğun babanın varlığını hissetmesi ile olur. Annenin her an onunla olmadığını görerek, anneyi babayla da paylaştığını fark etmesi ile mümkün olur.
- Baba çocuk için fren fonksiyonu sağladığından hislerini rahatça tabir etme alanı sağlar. Çocuk yanlış bir şey yaptığında ya da tehlikede olduğunda babanın orada olduğunu bilir ve bu sayede özgür hisseder. Halbuki baba orada olmadığında çocuk kendini frensiz bir otomobilde hissettiğinden harekete geçmekten, hislerini tabir etmekten çekinebilir. Yanlış yapma ve yanlış yaptığında durdurulmayacağı derdi ile hiç harekete geçemeyebilir. Duygusal ve akademik alanda bir kitlenme yaşayabilir, harekete geçip etkin hareketlerde bulunmaz.
- Erkek çocuk erkek olmayı, cinsel kimliğini babası aracılığı ile kazanır. Babanın nasıl özellikleri olduğu, annesine nasıl davrandığını izler ve çocuğun gelecekte nasıl bir erkek olacağı üzerinde bu tecrübeleri hayli belirleyicidir. Şayet baba çocuğa ilgisiz davranıyorsa çocuk kendini kıymetsiz görecektir. Şayet öfkeli ve tahammülsüz bir baba ile karşılaşıyorsa o da gelecekte öfkesini denetim etmekte zorlanacaktır. Babanın varlığı ve erkek çocuğa olan tutumu, çocuğun gelecekte nasıl bir erkek ve baba olacağı üzerinde son derece tesirlidir.
- Kız çocuğun karşı cins ile kuracağı bağlantının niteliği babanın bu süreçteki rolüne bağlıdır. Şayet baba çocuğu görmezden gelirse çok sert, kıymetsiz ve değersiz hissettirdiğinde karşı cinsle münasebetlerinde de emsal bir dinamik gerçekleşecektir.
AŞIRI İLGİLİ BABANIN YOL AÇABİLECEĞİ SORUNLAR
- Çocuklar her şeyi bildiklerini, her şeye güçlerinin yettiğini düşünmek isterler ve çocuk olmanın yetersiz taraflarına katlanmakta zorlanabilirler. Fakat çocukların engellenmeye ve negatif durumlarla dayanabilmeye toleranslarının gelişebilmesi, hayal kırıklıklarına dayanabilmesi için öncelikle konutta bir grup yasaklar ve yoksunluklarla müsabakaları gerekir. Üzülmesin ya da ağlamasın diye her istediği yapılan çocuk bekleyemez, erteleyemez ve büyüyemez. Bu kapasitesinin gelişebilmesi için babaların yapılandırıcı yasaklar koyması, bekleyebilmeyi öğrenmesi için her istediğini çabucak yapmaması, kimi şeylere ulaşamayacağını öğretmesi gerekir. Kurallar otomobilin freni üzeredir, çocuğun kendini durdurmayı öğrenmesi için evvel baba tarafından bu frenin çocuğa sağlanması gerekir.
- Çocuklar için bir oyunda kaybeden olmak ya da istediğine ulaşamamak dayanması güç bir durum olsa da sağlıklı ruhsal gelişim için çocuğun deneyimlemesi için gerekli bir durumdur. Kimi vakit babalar çocukları üzülmesin, kendilerini berbat hissetmesin ya da öfkelenmesin diye çocuk karşısında güçsüz bir pozisyona geçebilmektedirler. Bilerek oyunda çocuğa yenilmek, birtakım şeyleri yapamıyormuş üzere davranmak ya da çocukların kendilerinden daha güçlü olduklarını söyleyebilmektedirler. Durum bu türlü olduğunda öncelikle çocuk babayı kendinin akranı zannetmekte ve koyduğu kurallara uymamaktadır. Daha da değerlisi erkek çocuk baba ile rekabete girer, babadan daha güçlü olduğunu görmek ister lakin daha sonra babanın gücünü fark edip kabul eder böylelikle hem ruhsal olgunlaşma gerçekleşirken hem de ebeveynin koyduğu kurallar kabul edilir. Lakin baba burada bahsedilen güçlü pozisyonu almadığında çocuk kendini meskenin hakimi zanneder.
- Baba gerekli durumlarda çocuğa fren fonksiyonu sağlamadığında çocuk duygusal bir boşluk içinde hisseder, riskli aksiyonlarda ve davranışlarda bulunur, hudutları kendini tehlikeye atarcasına zorlayabilir. Çocukluk çağında sıklıkla; davranış bozukluğu ve dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu haline dönüşebilir.
- Babası tarafından meskende yasaklarla ve kurallarla karşılaşmayan çocuk, okulda ve toplumsal bağlarda de çeşitli zorluklar yaşar. Arkadaşlık bağlarında; her şey kendi istediği üzere olsun ister. Daima merkezde ve kazanan olmak ister, herkesi yönetmek ve her şeye hakim olmak ister. Paylaşmak ve beklemek epey zordur. İstedikleri dışında bir şey olduğunda öteki çocuklar üzerinde zorbalığa başvurma ya da öfke krizleri yaşayabilirler.
- Diğer bir zorluk alanı da okulda görülür. İsteklerini erteleyemeyen, bekleyemeyen çocuk okulda da sırasını bekleyemez, derslerde dikkatini toparlayamaz, ödevlerini yapmakta zorlanır. Konutta her istediğini yapan ve babanın koyduğu hudutlar ile karşılaşmayan çocuk, okulda da okulun kurallarına, öğretmenin yönergelerine uymakta zorlanır çoğunlukla sınıf nizamını bozucu hareketlerde bulunur.
İLGİLİ BABANIN OLUMLU TESİRLERİ
- İlgili bir baba sayesinde; erkek çocuk erkeksiliği ve cinsel gelişimi babayı model alarak, baba ile ilgisi aracılığı ile öğrenir. Erkek çocuk 3 yaş periyodunda anneye hayran olduğu ve babanın yerini almak istediği bir devirden geçer. Baba ile rekabete girer, babadan daha güçlü olduğunu zanneder. Babaların burada çocuğun özgüvenini kıracak ve kıymetsiz hissettirecek tutumlardan uzak kalabilmesi son derece değerlidir. ‘Sen ne anlarsın’, ‘yapamazsın’ yerine büyümek konusunda motive eden ‘şimdi küçüksün ancak büyüdüğünde sen de yapabileceksin’ üzere hem destekleyici hem de çocuksu pozisyonunu hatırlatan, babanın kendi yerini de koruduğu bir lisan çocuğa gelecekte de değerli kazanımlar sağlar.
- Kız çocuğun gelişiminde ise; çocuğun karşılaştığı birinci erkek figür babadır. 3 yaşları civarında kız çocuk anne ile rekabete girer, annenin yerini almak ve babanın gözdesi olmak ister. Babanın ortadaki dengeyi kurabilmesi son derece değerlidir. Bu süreçte hem çocuğa bedelli ve kıymetli hissettiren hem de çocuğun gözünde annenin yerini ve bedelini koruyan baba kızını geleceğe sağlıklı halde hazırlar. Anne hakkında çocuğun yanında tenkitte bulunmayan baba sayesinde çocuk; annenin yerine geçemeyeceğini lakin büyüyüp annesi üzere bir bayan olduğunda babası üzere biri tarafından sevilebileceğini fark ederek bu devirden sağlıklı bir formda büyüme ve olgunlaşma motivasyonu ile çıkar.
- Babanın varlığı ve ‘prenses kızım’ , ‘güzel kızım’ , ‘akıllı kızım’ üzere hoş kelamları ile çocuk kıymetli ve sevilmeye kıymet bulur kendini. Baba tarafından sevilen kız çocuk gelecekte lakin sevilen ve pahalı bulunan bir bayan olabilir. Aksi halde hırpalandığı ve makûs muamele gördüğü bağlar kurabilmektedir.
- Çocuklarıyla vakit geçiren, onların problemleriyle ilgilenen, iştirakçi bir baba birebir vakitte anne ile de sorumlulukları paylaşacağından annenin çocuklarına karşı daha tahammüllü ve anlayışlı davranabilmesini sağlar. Anne-çocuk ortasındaki çatışmaları azaltır.
Kaynak: (BHA) – Beyaz Haber Ajansı
