Çocuklar artık Youtube üzere platformlarda çizgi sinema ve oyun görüntüleri izlemekle kalmayıp tanınan olan bireyleri takip ediyor, onları örnek alıp kendi içeriklerini oluşturmaya çalışıyor. Toplumsal medya beğenilerinin çocuğun muvaffakiyet hissini uydurma bir görünürlük ve beğeni üzerinden şişirebildiğine dikkat çeken uzmanlar, bunun sonucunda uydurma bir benlik algısı gelişebileceği ikazında bulunuyor. Uzmanlara nazaran bu durum, gerçek hayatta münasebetlerde karşısında çıkabilecek hayal kırıklıkları ya da gündelik ömrün olağan başarısızlıklarına tahammül edemeyen, hayal kırıklığı yaşayan çocukların ortaya çıkmasına yol açabiliyor. Sanal ortamların çocuklar için tehlikeli olabileceğini de vurgulayan uzmanlar, ailelere çocukların açtıkları kanalları daima olarak takip etmelerini tavsiye ediyor.
Üsküdar Üniversitesi NPİSTANBUL Beyin Hastanesi Çocuk Ergen Psikiyatri Uzmanı Doç. Dr. Çiğdem Yektaş, çocukların görüntü çekip toplumsal medya platformlarında yayınlayarak ilgi görme beklentilerini kıymetlendirdi ve ailelere kıymetli tavsiyelerde bulundu.
Sadece çizgi sinema ve oyun görüntüleri izlemiyorlar
Sosyal medyanın sunduğu geniş bağlantı ağının bilgi edinme kanalı olarak bizlere geniş öğrenme imkanları ve fırsatlar sunduğunu belirten Çocuk Ergen Psikiyatri Uzmanı Doç. Dr. Çiğdem Yektaş, “Günümüzde çocuklar youtube ağını izleyici olarak etkin halde kullanıyorlar. Bu ağda çizgi sinema ve oyun görüntüleri dışında son periyotta popülerleşerek youtuber olarak isimlendirilen bireylerin farklı mevzularda çektikleri görüntüler da çocuklar tarafından ağır halde takip ediliyor” sözlerini kullandı.
Aileler de yönlendirici etken olabiliyor
“Görünürlük ve popülaritenin ön planda olduğu içerik kanalları, misal sebeplerle çocuklar için bir motivasyon aracına dönüşmüş durumda” diyen Doç. Dr. Çiğdem Yektaş, kelamlarına şöyle devam etti:
“Bu kanalları kullanarak popülerliğini arttıran bireyler, çocuğun zihninde sevilme ve kabul görme ile muadil bir durum oluşturuyor. Bu nedenle beğenilme ve sevilme durumunu yansıtan izlenme sayıları, beğeniler ya da olumlu yorumlar çocuklarda görüntü çekme merakını arttıran değerli birer faktör. Aileler tarafından yapılan yönlendirmelerin de tesirli olan bir başka neden olduğunu söyleyebiliriz. Fizikî olarak hoş olan yahut irtibat hünerleri uygun olan çocuklar, yalnızca dikkat çekmekle kalmayıp bu mecradan para kazanılabileceğini de gördüklerinde ebeveynlerinin yönlendirmesi ya da destekleyici tavırlarıyla bu cins çekimlere daha fazla girişiyorlar. Maddi yarar dışında görünür olma ve kabul gayreti, çocuklardaki görüntü çekme merakının en önemli motivasyon oluşturan faktörleri diyebiliriz.”
Çocukta uydurma benlik algısı gelişebiliyor
7-12 yaş kümesindeki çocuklarda görüntü çekimleri ile ilgili algıların “Ben bir görüntü çekeceğim ve herkes beğenecek, youtube dan para kazanılabilir ve ilgi görebilirim” üzere daha somut seviyede olabildiğini tabir eden Doç. Dr. Çiğdem Yektaş, “Oysa bu çekimler için harcanan vakit çocuğun gündelik ömründe kurması gereken bağlantılardan, oynaması gereken oyunlardan çalıyor diyebiliriz. Bu da olağan gelişimsel süreçte kurulması gereken akran ilgilerini bozabiliyor. Çocuğun muvaffakiyet hissini uydurma bir görünürlük ve beğeni üzerinden şişirebiliyor, bunun sonucunda düzmece bir benlik algısı gelişmesine yol açabiliyor. Bu da gerçek ömürde bağlarda karşısında çıkabilecek hayal kırıklıkları ya da gündelik ömrün olağan başarısızlıklarına tahammül edemeyen, hayal kırıklığı yaşayan çocuklar demek. Çocuğun başta hüzün ve öfke olmak üzere olumsuz hisleri daha çok yaşamasına, dürtü denetim problemlerine ve depresyon, telaş, öfke denetim sorunu üzere psikiyatrik bozukluklar geliştirmesine neden olabiliyor” ihtarında bulundu.
Faydası ve ziyanı çocuğun gayesine nazaran değişiyor
Bu platformların içerik yayınlamayı maddi çıkar olarak görmeyip kendini teşhir etmeyeceği formda ilgi alanlarını online olarak paylaşmak isteyen çocuklar için şahsî gelişim, yaratıcılık, bilgi paylaşımı ve toplumsal bağlantı kurma boyutunda katkı sağlayabileceğini belirten Yektaş, “Ancak süreç emek ve vakit verilerek maddi yarara dönüştürülmüşse, çocuk vaktini ve dikkatinin değerli bir kısmını bu görüntüleri çekmeye, izlenme oranlarını takip etmeye harcıyorsa, gelen beğeni ya da tenkitlere çok hassas bir hale geldiyse burada sağlıklı gelişime bir katkıdan bahsedemeyiz” dedi.
Ebeveynler denetimi bırakmamalı
Okul çağı çocuklarında davranış denetiminin kâfi gelişim düzeyinde olmadığına dikkat çeken Yektaş, “Öte yandan internet üzere uçsuz bucaksız, tehlikeleri de barındıran bir mecrada gözetimsiz kalarak geçirdikleri vakit ve süpervizyonsuz kalmaları çocukları istismara açık bir hale de getiriyor. Ebeveynler 13 yaş öncesindeki çocuklara bu kanalları açarak ve sonra bu kanalları gereğince takip etmeyerek aslında çocuklarını değerli bir tehlikeye atmakta olduklarını unutmamalılar” tabirlerini kullandı.
Çocukların reaksiyonlarına dikkat edilmeli
Ailenin çocuğun sağlıklı gelişimine katkı sağlayacağını düşündüğü içerikler bile olsa paylaşımları hakkında bilgi sahibi olması gerektiğine dikkat çeken Yektaş, “Ayrıca çocuklarının bu süreçte ürettikleri görüntüler için gelen reaksiyonlara karşı geliştirdikleri ruhsal reaksiyonlara dikkat etmeleri gerek. Bir çocuk toplumsal hayatında yüz yüze bağlantıdan çok sanal ortamdaki içeriklere çok odaklanıp oradaki beğenileri dikkate alıyorsa, beğeni alamadığında büyük bir hayal kırıklığı ve öfke yaşıyorsa bu noktada kıymetli bir riskten bahsedebiliriz” dedi.
Ebeveynler çocuklarını istismar ediyor
Üsküdar Üniversitesi NPİSTANBUL Beyin Hastanesi Çocuk Ergen Psikiyatri Uzmanı Doç. Dr. Çiğdem Yektaş, son devirde kimi ebeveynlerin toplumsal medya üzerinden çocuklarını çok sık paylaştıkları görüntüler ürettiklerini söyledi ve kelamlarını şöyle tamamladı:
“Bu epey tehlikeli ve çocuğun olağan gelişimini sekteye uğratacak bir davranış. Çocuğu gündelik hayattan uzaklaştıran, vaktin kıymeti bir kısmını fizikî ya da zihinsel olarak görüntü içeriği üretmeye harcanan bir durum var. Aileler son periyotta bu üzere görüntüler üzerinden para kazanabildiklerini de gördükçe içerik üretimlerine dayanak olmaya ve hatta ön ayak olmaya başladılar. Kelamda çocuğun geleceğine yapılan bir yatırım olarak lisana gelen bu durumun bir tıp çocuk istismarı olduğunu unutmamak gerek. Öte yandan yapılan araştırmalar, çocukları meta haline getiren cinsel içerikli sitelerin en çok bu tip paylaşımlardan aldıkları çocuk fotoğrafları ve görüntüleri olduğu görülmüş. Bu durum da bu tip görüntülerin üretiminin çocuk gelişim açısından ne kadar sıhhatsiz ve bir o kadar tehlikeli olduğunu gösteriyor.”
Kaynak: (BHA) – Beyaz Haber Ajansı
