ÇEVKO (Çevre Muhafaza ve Ambalaj Atıklarını Değerlendirme) Vakfı, öncülüğünü yaptığı sürdürülebilir geri dönüşüm sisteminin gelişimi ve ambalaj atıklarını kaynağında farklı toplamanın artırılması amacıyla yaptığı çalışmaları 30 yıldır artan bir ivmeyle sürdürüyor. Uzman sanayi inisiyatifi ve aktif sivil toplum kuruluşu kimliklerini bünyesinde bir ortaya getiren ÇEVKO Vakfı, sahip olduğu bilgi birikimi, yurt içi ve yurt dışı bağlantıları, tecrübeli insan kaynağı, özel bölüm – kamu ve lokal idareler – akademik kurumlar ve toplumsal iş birliklerinin sinerjisiyle, İklim Değişikliği ve Döngüsel İktisat bahislerinde da düşünsel önderlik yapan kuruluşlar ortasında yer alıyor.
ÇEVKO Vakfı’nın 30’uncu, Türkiye Bilişim Derneği (TBD)’nin 50’inci yılı kapsamında düzenlenen “Dijitalleşen Dünyada Etraf ve Doğal Kaynaklar: Belediye, Tüketici ve Sanayi Perspektifinden Sıfır Atık Yönetimi” çalıştayı, mahallî idare, özel bölüm ve STK yetkililerini bir ortaya getirdi.
Online ortamda gerçekleşen çalıştayın açılış konuşmasını yapan ÇEVKO Vakfı Genel Sekreteri Mete İmer, kelamlarına “Gelecek jenerasyonlar, tahminen de, Sanayi Devrimi’nden sonraki vakti “Antroposen Çağı”, içinde bulunduğumuz 1990’dan sonraki vakti da “Bilişim Dönemi” olarak adlandıracaklardır. Nitekim de bugün 8 milyara yaklaşan insan nüfusu, üzerinde yaşadığı dünyayı ve etrafını yapmakta olduğu ziraî, endüstriyel ve başka etkinliklerle etkilemiş, bir yandan temel ihtiyaçlarını karşılamaya, gelişmeye ve refahını arttırmaya çalışırken başka yandan iklim değişikliğine, biyo-çeşitliliğin azalmasına, kısıtlı kaynakların tükenmeye yüz tutmasına yol açmıştır. İşte, insanın tabiat karşısında bu kadar tesirli ve güçlü hale geldiği bu çağa, bu nedenle, günümüzün düşünürleri Antroposen Çağı ismini veriyorlar. İnsan, tabiat karşısındaki bu gücünü bilim ve teknoloji sayesinde elde etti. Bilim ve teknolojinin insanlara sağladığı kolaylıklar saymakla bitmez. Son otuz yıldır ömrümüzde şahit olduğumuz değerli ve büyük gelişmeler bilgi teknolojilerinin ürünüdür” diyerek başladı ve “Bu şuurla baktığımızda, bilgi teknolojileri Antroposen Çağı’nda etrafımıza verdiğimiz ziyanların önlenmesinde ve sürdürülebilir kalkınma gayelerine ulaşmamızda anahtar rol oynamaktadır” dedi.
Mete İmer, kelamlarını şöyle sürdürdü: ““Sürdürülebilir kalkınma; çevresel, ekonomik ve toplumsal boyutları dikkate alarak gelişmemizi sürdürmek manasını taşımaktadır. Sürdürülebilir kalkınmayı sağlamanın yolu, günümüzde, döngüsel iktisattan geçmektedir. Yeni bir ekonomik model olan döngüsel iktisat “sürdürülebilir üretim”, “sürdürülebilir tüketim” ve geri dönüşümün ileri bir uygulaması olan “üst dönüşüm” süreçlerini içermektedir. Atıkları kaynak olarak gören bu ekonomik model, değerlendirilemeyen atıkları en aza indirmeyi hedeflemektedir.”
ÇEVKO Vakfı’nun 30 yıldır, ülkemizde ambalaj atıklarının kıymetlendirilmesi, geri dönüşümün geliştirilmesi ve yaygınlaştırılması maksadıyla çalıştığını vurgulayan Mete İmer, “Genişletilmiş üretici sorumluluğu unsuruyla sanayi kuruluşlarının, belediyeler ve tüketicilerle birlikte ambalaj atıklarının kaynağında başka toplanması ve geri dönüştürülmesine katkı sağladık. Son 15 yılda 5.000’i aşan ekonomik işletmenin yükümlülüğünü üstlenerek, 30 vilayette, 160’a yaklaşan belediyede yaşayan 30 milyon yurttaşı kapsayan uygulamamızla 7 milyon 400 bin ton ambalaj atığının geri dönüşüme sevk edildiğini belgeledik. Dünyada BM Paris Anlaşması’nın imzalandığı 2015 yılından itibaren, katkı verdiğimiz geri dönüşüm çalışmalarının iklim değişikliğine neden olan yaklaşık 2 milyon ton karbon dioksit eş kıymetinde sera gazı salımının önlenmesini sağladığını hesapladık” dedi.
Mete İmer, devamla şunları söyledi: “Vakfımız son yıllarda iklim değişikliği ile uğraşa ve döngüsel iktisada geçişe odaklanmış bulunmaktadır. Döngüsel iktisadın doğal bir sonucu olan “sıfır atık” mefkuresine bağlıyız ve ülkemizde sıfır atık idaresini desteklemek için sanayi, belediye ve bireylerin içinde olacağı bilgi teknolojilerinin kullanıldığı sistemleri yaşama geçiriyoruz. İşte bu çalıştayda ÇEVKO Vakfı olarak, belediye sıfır atık idaresi, bireylerin belediye atık toplama sistemine iştirakinin sağlanması ve sanayi kuruluşlarında sıfır atık idaresine ulaşılması için hazırladığımız yazılımları, ve belediye ve sanayi kuruluşu yetkililerinin bu uygulamalarla ilgili görüşlerini sizlerle paylaşıyoruz.”
Çalıştayda kelam alan ÇEVKO Vakfı Bilgi Teknolojileri Müdürü Kaan Akyolcular, etraf ve bilişim teknolojisi ortasındaki bağlantıyı anlattı ve ÇEVKO Vakfı tarafından ambalaj atıkları idaresi için kurulan ve daha sonra bakanlıkla entegre olan ulusal Ambalaj Bilgi Sistemi hakkında bilgiler aktardı. Akyolcular ayrıyeten atıkların ayrılması, biriktirilmesi ve geri dönüşüme sevk edilmeleri evrelerinde kullanılmaya başlayan bilgi teknolojileri hakkında da bilgi verdi.
ÇEVKO’nun hazırladığı endüstride sıfır atık yazılımı hakkında bilgi veren ÇEVKO Vakfı Kamu İdaresi, Dış Bağlantılar ve Projeler Müdürü Alphan Eröztürk de sıfır atık kavramı üzerinde durdu. Yazılımı sıfır atıkla ilgili yasal düzenlemeler çerçevesinde kıymetlendirdi. Sanayi kuruluşlarının yasal zorunluluklar, kurumsal gayeleri ve maliyet avantajı münasebetleriyle sıfır atık idaresine geçmekte olduklarını belirten Eröztürk, ÇEVKO Vakfı’nın endüstrinin ihtiyaçlarını dikkate alarak bir yazılım oluşturduğunu tabir etti ve bu yazılımın aslen bunun bir kaynak idaresi yazılımı niteliği taşıdığını olduğunu belirtti. Yazılımın, dijital atık haritası ile durum tahlili, mevzuata ahenk, tek platformdan çoklu alan idaresi, verimlilik takibi, kurumsal ve resmi sistemlerle entegrasyon, esnek raporlama, maliyet tahlili ve ekonomik faydanın hesaplanması hususlarını içerdiği bilgisini verdi.
Çalıştaydaki konuşmasında, endüstrinin ihtiyaçlarını ele alan Ball İçecek Paketleme Fabrika Müdürü Berk Günseber Sürdürülebilirliğin, ölçmenin ve bilgi idaresinin değerini vurguladı. Kendi kurumlarında test edilmeye başlanan ÇEVKO Vakfı yazılımının endüstriyi destekleyeceğini belirtti ve ÇEVKO Vakfı’na teşekkür etti.
ÇEVKO Vakfı Atık İdaresi Uzmanı İsmail Uzunosmanoğlu ise, belediye sıfır atık yazılımı Nereye Atayım Saha Bilgi İdare Sistemi hakkında bilgi verdi. Yazılımın toplama operasyonlarının dijital harita üzerinde izlenmesi, toplanan atıkların konteynerler üzerine konulan kare kodlar yoluyla kayıt altına alınması, araç yakıt ve işçi maliyetlerinin takibi ve azaltımı hususlarını içerdiğini anlattı; yazılımın ayrıyeten belediyenin Sıfır Atık evrakı alması için gerekenlerin pek birçoklarını sağladığını kelamlarına ekledi.
Sıfır atık konusunda pilot olarak seçildikten sonra Nereye Atayım yazılımını kullandıklarını belirten Burdur Bucak Belediyesi Paklık İşleri Müdürü Hasan Çevik, daha evvel ölçemedikleri için yönetemediklerini söz etti ve belediye bünyesindeki ekipmanların belirlenmesinin, etiketlenmesinin, harita üzerine kaydedilmesinin, araçlara araç takip sistemi konulmasının, yol tanımı, araçların gittikleri rotanın izlenmesinin, yurttaşların şikayetlerine karşılık verilmesinin bu yazılım sayesinde gerçekleştiğini anlattı. 2018-2020 yılları ortasında yaklaşık yüzde 19’luk, enflasyon dikkate alındığına yaklaşık yüzde 35’lik tasarruf elde ettiklerini vurguladı. Yazılımın belediyede Paklık İşleri ile Etraf Muhafaza kısımları ortasında eşgüdüm sağlanmasına katkıda bulunduğunu bildirdi.
Kocaeli’nin Gölcük Belediyesi Paklık İşleri Müdürü Serkan Aksöz de Nereye Atayım programını yeni kullanmaya başladıklarını; birinci kademede, belediye konteynerleri, lokasyonların belirlenmesi ve kayıt altına alınmasına, ambalaj atıkları idaresine odaklandıklarını tabir etti. İlerleyen vakitte evsel atıkları da bu sürece dahil etmek istediklerini bildirdi.
İlker Teknik’ten Ergin Erdinç, Nereye Atayım taşınabilir uygulamaları hakkında bilgi verdi. Bir taşınabilir uygulamanın atıkların toplanması ile ilgili olduğu, bu uygulamanın Android yahut iOS sisteminin kullanıldığı cep telefonlara indirilebildiğini belirtti. Atık toplama işçisine yönelik olarak hazırlanan bu uygulamanın konum-durum, araçlar, operasyonlar, bina ve yerleşkeler ve ekspertiz kısımlarından oluştuğunu anlattı. Hazırlanan öbür taşınabilir uygulamanın tüketicilerin kullanımına yönelik olduğunu söyledi. Birinci defa Bucak Belediyesi’nde yaşayanlar için yaptırılan bu uygulamanın biriktirme ekipmanlarına giden yol tanımı üzere özellikler içerdiğini kaydetti.
Kaynak: (BHA) – Beyaz Haber Ajansı
