Bahçeşehir Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dekan Yardımcısı ve Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Kısmı Kısım Lideri ve “1 Yeni İletiniz Var” kitabının müellifi, Doç. Dr. Yavuz Samur, ebeveynlerin çocuklarının toplumsal medyayı şuurlu kullanmalarını, toplumsal medyadan olumsuz etkilenmemelerini, gelişimleri için toplumsal medyadan faydalanmasını sağlayabilmeleri; yani dijital ebeveynlik için teklifler paylaştı.
TikTok, Twitter, WhatsApp, Instagram, Pinterest ve Snapchat üzere toplumsal medya uygulamalarının, günümüzde gençler ve çocuklar ortasında popülerliği giderek artıyor. Toplumsal medya, çağdaş dünyada günlük hayatın olağan bir dinamiği ve ayrılmaz kesimi haline gelmiş durumda. Günümüzde çocuklar için doğal bir ömür ortamı halini alan toplumsal medya konusunda ebeveynlere düşen en kıymetli misyon, bu ortamın çocukların ruhsal, toplumsal ve şahsî gelişimine yararlı olmasını sağlamak.
Sosyal medyanın gerçek kullanımla çocukların toplumsallaşma ve yaratıcılık gelişiminin kıymetli bir modülü olabileceğini vurgulayanBahçeşehir Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dekan Yardımcısı ve Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Kısmı Kısım Lideri Doç. Dr. Yavuz Samur, “Internet, akıllı telefonlar, tabletler ve toplumsal medya uygulamaları, bugünün ebeveynleri olan bizler için gelişimine şahit olduğumuz teknolojik yenilikler; lakin 13 -18 yaş ortası çocuklar ve gençler için bunlar yenilik değil, hayatlarının normali ve doğal ortamı. Bilhassa 2005 ve sonrasında dünyaya gelen çocuklar, bu çağın içerisine doğdular. Genel bir anlatımla televizyon, hatta renkli ve çok kanallı televizyon olmayan bir dünya bizler için ne kadar uzaksa, toplumsal medyanın hayatın kesimi olmadığı dünya da çocuklar için o kadar uzak geliyor” dedi.
Doç. Dr. Yavuz Samur, TikTok’tan Örnekler Vererek Anlattı
Çocukların toplumsal medya kullanımı hakkında TikTok uygulamasından örnek veren Doç. Dr. Yavuz Samur, “TikTok milyarlarca indirme sayısı olan, milyonlarca insanın kullandığı ve içerisinde kısa görüntülerin yer aldığı bir toplumsal medya platformu. Instagram’dan sonra en çok kullanılan uygulamaların başında geliyor. TikTok’un tahminen de en değerli özelliği kullanıcıların müzik ve görüntüyü birleştirebiliyor olması. Hali hazırda müzikle ilgilenenler için ve görüntülerine müzik eklemek isteyenler için bu çok kıymetli bir fırsat. O nedenle birçok kullanıcı bilgilendirici görüntüler, nasıl yapılır görüntüleri, dans görüntüleri, eğlenceli görüntüler, kutu açma görüntüleri, aksiyon görüntüleri üzere birçok çeşitte görüntülere müzik ekleyip paylaşımda bulunabiliyor. Bunlara ek olarak gündemde ve toplumsal medyada tanınan olan cümleler de art plan sesi olarak yüklenip kullanıcılar tarafından seslendirilebiliyor, bu nedenle de beşerler bilgilendirici, komik ve eğlenceli görüntüler çekmek için TikTok’un bu özelliğinden de sıkça faydalanıyor” dedi.
Yavuz Samur kelamlarını şöyle sürdürdü: “TikTok, benzeri ilgi ve beğeni alanlarında topluluklar kurulup, birlikte toplumsallaşma, birlikte konuşma platformu sağlaması ile öbür toplumsal medya platformlarından ayrılıyor. TikTok’un bir başka özelliği, kullanıcıların içeriklerde her şeyi harika gösterme gayreti yerine doğallığa ve yaratıcılığa odaklanması. TikTok, herkesin görüntü içerik hazırlayabildiği, harikalık dayatmayan, estetik ve muhakkak normlara sokmayan doğal bir platform olarak ayrışıyor.”
Sosyal medya çocuğun gelişiminin bir parçası
Çocuğun hayatın içerisinde karşısına çıkan her ortam üzere toplumsal medyanın da onun gelişiminin bir modülü olduğunu söyleyen Doç. Dr. Yavuz Samur, “Günümüzde TikTok üzere toplumsal medya uygulamaları, çocuğun hayatında okul, arkadaş ve oyun ortamlarından, okunan kitaplardan, izlenen sinema ve TV programlarından farklı değil, öncelikle bunu kabul etmemiz gerekiyor. Ebeveynler nasıl bu farklı ortamların çocukları açısından olumlu tesirini maksimize ederken olumsuz tesirlerden de çocukları korumak ve çocuklarının da bu ortamlarda olumlu davranışlara yönelmesini teşvik etmek sorumluluğu taşıyorsa; birebir şey günümüzde hayatın gerçek ve ayrılmaz kesimi toplumsal medya kullanımı için de geçerli. Dijital Ebeveynliğin özü de budur” formunda konuştu.
Çocuğum içerik üretebilir mi? TikToker olabilir mi?
Çocukların içerik tüketicisi değil, içerik üreticisi olmasının desteklenmesini öneren Yavuz Samur, “Bu tüketimden üretime geçtiğini gösterir ve bu çok hoş bir karardır. Ebeveynlerin bu mevzuda çocuklarına dayanak olmalarını tavsiye ediyorum, zira bu çocuklarınızın üretim maharetlerini geliştireceği manasına gelir. Bu üretim marifetleri, yaratıcılık, tasarım, senaryo oluşturma, metin müellifliği, kaliteli, orjinal içerik üretme, görüntü çekme, üretme, düzenleme, içerik yayınlama ve takip etme olarak sıralayabiliriz. Bunun da öteside çocuğun araştırma, ayrıntılı çalışma yapma, derinlemesine inceleme, içerik tahlilleri yapma yoluyla tahlil etme, sentezleme marifetleri ve niyet alışkanlıkları gelişir. Burada tabi ki içeriğin denetimini ve kalitesini denetlemek de ebeveynin ilgilenmesi gereken konulardan biridir” dedi.
Çocuklarımız Toplumsal Medyada Neler Yapıyor?
Sosyal medya kullanımı, içerik üretimi ve paylaşımı manasına geliyor. Çocuklar toplumsal medyada kendileri hakkında profil bilgisi oluşturuyor, fotoğraf ve görüntü içerikler hazırlayıp bunları uygulamalara yüklüyorlar. Oburlarının ürettikleri içeriklere yorum yapıp, bu içerikleri tepki verebiliyorlar (“Like” gibi) ve öteki bireylerce üretilmiş ya da var olan içerikleri, kendi yorumlarıyla kendi içeriğine dönüştürebiliyorlar. Ayrıyeten çocuklar, toplumsal medya uygulamaları üzerinden öteki kullanıcılarla sohbet edebiliyorlar.
Sosyal medyanın çocuklar için, her ortam üzere olumlu ve olumsuz tesirleri olabileceğini söyleyen Yavuz Samur, “Çocuklar için toplumsallaşma ve yaratıcılık gelişiminin değerli bir modülü olan toplumsal medya, bir istikameti ile bir öğrenme, toplumsal irtibat kurma, yaratıcılık ve içerik üretme platformu. Çocuğa fayda sağlayabilecek bu özellikler, tıpkı vakitte olumsuz içeriğe, şahıslara ve davranışlara maruz kalma üzere riskleri de beraberinde getiriyor. Öte yandan toplumsal medyayı ya da rastgele bir toplumsal medya platformunu kötülemek, karalamaktan fazla, bize sunduğu avantajları bilmek ve bunlardan yararlanmak, öte yandan beraberinde getirebileceği aksiliklerin farkında olmak ve bunlardan mümkün olduğunca sakınmaya çalışmak gerekir. Bunu da çocuklara makul bir yaştan başlayarak güzellikle, diyalogla öğretmek, ebeveynler olarak bizim sorumluluğumuzdur. Yasaklamak tahlil değildir, sınırlamak ve gerçek kullanımını öğretmeye çalışmak daha akılcı bir yoldur” dedi.
Çocuklarımızın Karşısına Uygun İçeriklerin Çıkmasını Sağlamak
Tüm toplumsal medya uygulamalarında yaş kullanım hududu olduğunu hatırlatan Samur, “TikTok içerik konusunda son derece hassas. En sıkı kontrole sahip platform olma özelliği taşıyan olan TikTok’ta, kimi içeriklere katiyen yer verilmiyor. Bunlar “Topluluk Kuralları” altında yer alıyor. Şiddet içerikli aşırılık, nefret içerikli davranışlar, yasa dışı faaliyetler ve eserler, aldatıcı içerikler, terör, canlı varlıklara ya da kendine ziyan verilmesini gösteren içerikler, tehlikeli hareketler, taciz, zorbalık, çıplaklık, cinsellik, 18 yaşından küçüklerin istismarı, çocuk güvenliği ihlali üzere içerikler uygulamanın içerisinde yer alamaz. Bunlarla ilgili paylaşımlar rapor edilir ve gerekli süreçler yapılır” dedi.
Kısıtlı Modu Faal Hale Getirin!
TikTok ve öteki toplumsal medya uygulamalarında, hesap ayarları yapılabildiğine dikkat çeken Samur, “Ayarlara girdiğinizde size, ‘gizlilik’ ve ‘güvenlik’ ismi altında birçok seçenek sunulmaktadır. Bunlardan kimileri, hesabın diğerlerine açık olup olmaması, sizi tanımayan şahısların sizin görüntülerinize, fotoğraflarınıza ve içeriklerinize erişememesi, incitici yorumları engelleyebilmeniz, size bildiri atabilecek bireyleri belirleyebilmeniz ve tahminen de en kıymetlisi de, ‘Dijital’ Refah altında bulunan “Kısıtlı Mod” seçeneğini etkin hale getirerek içeriği uygun olmayan görüntülerin çocuklarınızın karşısına çıkmasını engellemenizdir. Bu ayarların çabucak hemen hepsi her toplumsal medya uygulamasında bulunmaktadır. Sonrasında artık çocuğunuzun içeriklerini yönlendirebilmek için kaliteli içerik sunan içerikleri beğenmesi, takip etmesi, toplumsal medya uygulamalarının art planında çalışan algoritmaları tesirli bir biçimde kullanmak için yapılması gereken aşikâr başlı işlerin başında gelir. Kaliteli kanallara abone olma, kanalları takip etme, görüntülerini beğenme davranışları sizin karşınıza kaliteli içeriklerin çıkması için çok önemlidir” biçiminde konuştu.
Yavuz Samur, “Tüm ön yargıların bilakis TikTok’ta, bilim, sanat, müzik, spor, dans, yabancı lisan, hoş kurgu, yemek tanımları üzere içerikler üreten birçok hesap var. Çocuğunuzun onları takip etmesini sağlayarak, çocuğunuzun eğlenceli, bilgilendirici ve inançlı içerikleri izlemesini, bizim kendi çocukluğumuzda TV karşısında yaptığımız üzere hoş vakit geçirmelerini sağlayabilirsiniz” dedi.
Kaynak: (BHA) – Beyaz Haber Ajansı
