Yaşamsal değer taşıyan tiroid hormonlarının az ya da çok çalışması durumunda birçok hastalığın ortaya çıktığı biliniyor. Bazen de hormon salınımlarındaki artışın çok süratli ve bol ölçüde kana verilmesi durumunda “tiroid fırtınası” tablosunun ortaya çıkabileceğine işaret eden Yeditepe Üniversitesi Hastaneleri Paratiroid Nakli Kliniği’nden Endokrin Cerrahisi Uzmanı Prof. Dr. Erhan Ayşan, “İşte içimizdeki fırtına bundan sonra kopar” diye konuştu.
Tiroid hormonları yürüme, konuşma, sindirim, kalp suratı, tansiyon, nabız hatta düşünme ve algılamaya kadar her türlü fonksiyonumuzda belirleyici rol oyuyor. Günlük hayatımızda çok büyük rolü olan T3 ve T4 hormonlarının az ya da fazla çalışması durumunda hipotroidi ve hipertiroidi tabloları ortaya çıkabiliyor. Toplumun çok büyük bir kısmını etkileyen bu sıkıntıların farklı hastalıklarla da karıştırılabileceği konusunda ikazda bulunan Prof. Dr. Erhan Ayşan, belirtiler konusunda dikkatli olunması ihtarında bulundu. Bilhassa tiroid hormonlarının birdenbire ve çok fazla kana verilmesi durumunda ortaya çıkan ve tiroid fırtınası olarak tanımlanan tablonun hayli önemli sonuçlar doğurması açısından başka bir ehemmiyet taşıdığının altını çizen Prof. Dr. Erhan Ayşan, kelamlarına şöyle devam etti: “Bu fırtına bazen dışarıdan görülebilecek bulgular verirken bazen de dışarıya hiçbir bulgu vermeden iç organlara ziyanlar vererek ilerler. Bu hasarlar içinde birinci sırayı kalp ve beyin alacaktır. Kalbin süratli atmasına bağlı ritim bozuklukları ve ani kalp durması gelişebilir. Beyin damarlarında çatlamalara bağlı beyin kanamaları görülebilir. Ortaya çıkacak organ hasarları hastanın yaşına ve var olan ek hastalıklarına bağlı olarak değişir. İleri yaşlardaki hastalarda iç organ hasarları daha erken görülür. Ek hastalığı olan bireylerde, örneğin kalp yetmezliği olan bir bireyde tiroid fırtınasının kalp üzerindeki tesirleri çok daha erken ve çok daha şiddetli yaşanabilir.”
TABLO ANİ GELİŞİYOR
Tiroid fırtınası durumunda hastanın farkında olmadığı bir tiroid hastalığının bulunduğunu fakat bunun bir kural olmadığını da hatırlatan Prof. Dr. Erhan Ayşan, tiroid fırtınası yeni başlamış bir tiroid hastalığının birinci bulgusu da olabileceğini söyledi. Prof. Dr. Ayşan kelamlarına şöyle devam etti: “Tiroid bezinin fazla çalışmasına, fazla T3 ve T4 hormonu üretmesine hipertiroidi denir. Graves hastalığı ise hipertiroidinin en sık sebebidir. Aslında tiroid fırtınası bir tıp hipertiroididir fakat bu tabloda T3 ve T4 hormonlarının üretimi hem çok daha fazladır, hem de tablo çok daha ani gelişir. Bununla birlikte tiroid bir endokrin organdır ve her endokrin organ üzere gerilimden çok çabuk etkilenir. Gebelik de bir gerilimdir ve tiroid hastalıklaır ile birlikte tiroid fırtınasını da tetikleyebilir. Bulgu vermeyen tiroid fırtınası ise birçok hastalıkla karıştırılabilir. Bu sebeple gereksiz tomografiler, MR’lar, anjiyografiler, endoskopilere sık rastlıyoruz.”
EN ERKEN BULGU ÇARPINTI
Prof. Dr. Erhan Ayşan’ın verdiği bilgiye nazaran, tiroid fırtınası tablosunun er erken ve en besbelli bulgusu “çarpıntı”. Sol göğüs bölgesinde kalp atışlarında bariz artış hisseden hasta bu durumu, “adeta kalbim dışarı çıkacakmış üzere oluyor” halinde anlatıyor. Bu sırada nabız sayısında artış yaşanır ve nabız ritmik değildir; bazen nabız vuruşlarının ortası açılırken bazen de bu ortaların kısaldığı görülür. Daima olarak yaşanan nabız artışı bilhassa geceleri çarpıntıyla birlikte uyku bozukluklarına neden olur. Bilhassa de nabız sayısını arttıran fizikî aktivitelerde bu sayı daha da artarak hastayı çok önemli halde rahatız eder. Beşerler çarpıntıyı çabucak fark ederler ve bunun bir kalp hastalığı olduğunu zannedip kardiyoloğa başvurabiliyor.”
İLERİ YAŞTAKİ HİPERTANSİYON HASTALARI İÇİN ACİL BİR DURUM
Tiroid fırtınasının bir başka belirtisi ise tansiyon yüksekliği ve buna bağlı yaşanabilecek baş ağrısı. Bu durumun bilhassa yüksek tansiyonu (hipertansiyon) olan ileri yaştaki hastalarda hayati risk oluşturabileceğine dikkat çeken Prof. Dr. Erhan Ayşan, “Bu şahıslarda damar sertliği de olduğu için damarlar yükselen kan basıncına dayanmayarak çatlayabilir ve beyin kanaması görülebilir. Yaşanan bu durum da hayati risk oluşturan acil bir durumdur” diye konuştu.
Prof. Dr. Erhan Ayşan, yaşanabilecek öteki belirtilerle ilgili şunları anlattı: “Uyku bozukluğu, geceleri sık sık uyanma, sıcaktan rahatsız olma hastalarda sık karşılaştığımız bulgular ortasındadır. Münasebetiyle soğuk havalarda ince kıyafetlerle dolaşan ve üşümediğini söz eden şahısların bir endokrin uzmanına başvurmalarında yarar var. Bununla birlikte, diyet yapmadan süratle kilo verilmesi de bir öbür bulgudur. “Yiyorum lakin kilo almıyorum” sözü birçok kişiyi memnun edebilir lakin bu bireylerde bir tiroid fırtınası yaşanıyor ve metabolizmanın hızlanmasına bağlı iç organlar önemli formda yoruluyor olabilir. Bu bireyler ileride önemli organ yetmezlikleri ile baş etmek zorunda kalabilirler. Tuvalet alışkanlığında değişiklik, sık tuvalete çıkma, ishal atakları sindirim sistemiyle ilgili olarak görülebilen başka bulgulardır.”
HASTANIN PSİKOLOJİ DE BOZULUR
Tiroid fırtınası tablosunun bireylerin fizyolojik yapısıyla birlikte ruhsal durumunu da etkilediğinin altını çizen Prof. Dr. Erhan Ayşan, “Bu hastalarda duygusal bozukluklar, depresyon (içe kapanma) ya da sonluluk (anksiyete) de görülebilir. Yıllardır tanıdığınız, şahsî özelliklerini, huylarını bildiğiniz birinin davranışlarında değişiklikler olması, sizinle paylaşımlarını azaltması ya da tam aksine gereksiz şeylere kızıp sonlanması de tiroid fırtınasını düşündüren ögeler ortasındadır.
ŞİKÂYETLER BAŞLAR BAŞLAMAZ TABİBE BAŞVURULMALI
Tiroid fırtınasının teşhisinde laboratuvar testleriyle konulabileceğini söyleyen Prof. Dr. Erhan Ayşan, teşhiste yapılabilecekler konusunda şunları anlattı: “Öncelikle şikâyetler ortaya çıkınca kesinlikle bir sorunun varlığının kuşku edilerek tabibe başvurmak gerekir. Yapılan laboratuvar incelemelerinde T3 ve T4 hormonlarının çok yüksek bulunması, TSH hormonunun düşük olmasıyla teşhis konulur. Bununla birlikte hastaya kesinlikle tiroid ultrasonu yapılmalıdır. Tiroid bezinin tamamı süratli çalışıyor olabilir ya da tiroid bezinde çok çalışan bir nodül vardır ve hastalığın nedeni bu nodüldür. Ultrasonla birlikte tüm bilgilere ulaşılabilir. Hasebiyle hem hastalığın nedeni, hem de tedavi yolu hakkında bilgi vereceği için ultrason kesinlikle yapılması gereken bir teşhis sistemidir.”
ERKEN TEŞHİS ORGAN HASARLARINDAN KORUR
Tiroid fırtınasında tedavinin birinci basamağını ilaçların oluşturduğunu sonraki süreçlerde de tedavide farklı seçenekler uygulanabileceğini söyleyen Prof. Dr. Erhan Ayşan, hastalığın tedavisi konusunda şunları anlattı: “Elimizde tiroidden salgılanan hormonları bloke edecek emniyetli ilaçlarımız var. Bunların yanlışsız dozlarda başlanması birkaç gün içinde hastayı rahatlatacağı üzere, iç organları da fırtınanın tesirlerinden korur. Daha sonraki süreçte tedaviye ilaçla, radyoaktif iyotla (atom tedavisi) ya da ameliyatla devam edilebilir. Bu seçeneklerden hangisinin uygulanacağına endokrin uzmanı karar vermelidir. Tiroid fırtınası tekrarlayabildiği ve bu nedenle birinci teşhis evresinde gerçek bir tedavi başlanmalı ve takipler aksatılmamalıdır.”
Kaynak: (BHA) – Beyaz Haber Ajansı
