TSKB Ekonomik Araştırmalar, genç istihdamına ve tüm dünyada yıllardır devam eden genç işsizliği sorununa ışık tutan “Gençliğin Güçlendirilmesi” raporunu yayımladı. İngilizce ve Türkçe olarak yayımlanan raporda, süregelen genç işsizliğinin pandemi devrinde daha da arttığının altı çizilirken, dünyada ve Türkiye’deki genç istihdamı konusu; gelişim alanları, pandemi, iklim değişikliği ve toplumsal cinsiyet eşitsizliği açılarından bedellendiriliyor. Rapor, sürdürülebilir ve kapsayıcı kalkınma yolunda gençliğin güçlendirilmesinin gerektiğine işaret ediyor.
Türkiye’nin sürdürülebilir ve kapsayıcı kalkınması için finansman, danışmanlık ve araştırma faaliyetlerine tüm süratiyle devam eden Türkiye Sınai Kalkınma Bankası (TSKB), Ekonomik Araştırmalar Departmanı’ndan Cihan Urhan’ın hazırladığı Türkiye ve dünyanın kıymetli gündem hususu genç istihdamını ele alan “Gençliğin Güçlendirilmesi” raporunu yayımladı. Gençliğin güçlendirilmesiyle, sürdürülebilir ve kapsayıcı kalkınma yolunda kıymetli bir adımın atılmış olacağına dikkat çeken TSKB Ekonomik Araştırmalar, genç işsizliği sorununu de tüm boyutlarıyla inceliyor.
Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO) datalarına nazaran; 2019 yılında dünya genelinde 500 milyona yakın 15-24 yaş ortasındaki genç iş gücünde yer alırken, bu gençler ortasındaki işsizlik oranı yüzde 13,5 düzeyinde gerçekleşti. Pandeminin getirdiği ekonomik ve toplumsal tesirlerin yarattığı değişimlerin işgücü piyasasında gençleri daha fazla olumsuz etkilediğine işaret eden TSKB Ekonomik Araştırmalar, yapılan çalışmaların genç işsizliğinin yetişkinlerin işsizliğinden kıymetli ölçüde daha yüksek olduğunu ve gençlerin işsiz kalma mümkünlüğünün yetişkinlere (25 yaş ve üstü) oranla 3 kat daha fazla olduğunu ortaya koyduğunu kaydetti.
Buna sebep olan etkenler ortasında; eksik teknik maharet düzeyi, eğitim ve tahsile kısıtlı erişim, yetersiz işgücü piyasası siyasetleri, gençlerin sermayeye erişim zorluğu ve maharet uyumsuzluğu üzere nedenler bulunduğunu belirten TSKB Ekonomik Araştırmalar, genç işsizliğini azaltmak ve ortadan kaldırmak için bu meselelerin tahliline odaklanmak gerektiğinin altını çizdi.
Pandemi devri gençlerin yaşadığı zorlukları artırdı
“Gençliğin Güçlendirilmesi” raporuna nazaran; COVID-19 salgını iş piyasası üzerinde yıkıcı tesirler bırakırken, global çapta gençlerin yaşadığı zorlukları ise daha da artırdı. ILO iddialarına nazaran, pandemi sebebiyle 2020 yılında gençlerin yüzde 8,7’si iş kaybına uğrarken, yetişkinlerde bu oran yüzde 3,7 düzeyinde gerçekleşti. Pandemi; eğitim, staj üzere fırsatları azaltması ve yeni iş imkanlarını da sınırlaması nedeniyle gençleri iş piyasasında çok daha hassas bir duruma getirdi. Raporda bu durumun kısa ve orta vadede daha fazla gencin NEET (ne eğitimde ne istihdamda olanlar) kategorisine katılmasını tetikleyebileceğine dikkat çekildi.
Raporda ayrıyeten, gençlerin eğitim ve tahsile devam etmede karşılaştığı mahzurlar kadar, iş değiştirirken ve iş piyasasına girerken de büyük problemlerle karşılaştığına işaret edildi. Bunun yanı sıra, COVID-19 salgınının, Türkiye’deki gençlerin istihdam fırsatlarını da olumsuz ve orantısız formda etkilediği belirtildi. Rapora nazaran, global eğilimlerle paralel biçimde, Türkiye’deki gençlerin işgücüne iştirak oranı pandemi devrinde düşme eğilimi gösterdi ve 2020 yılının Mayıs ayında yüzde 34,5’e gerileyerek bir evvelki yılın birebir devrine kıyasla 9,1 yüzde puan düşüş yaşadı. Raporda, Türkiye iktisadının bu periyottan sonra kısmen toparlanmış ve gençlerin işgücüne iştirak oranları yükselme eğilimine geçmiş olsa da hâlâ gençlerin işgücüne iştirakinin pandemi öncesi periyoda kıyasla geride kaldığının altı çiziliyor. Rapor, ayrıyeten sayıların Türkiye’deki gençler ortasında işsizliğin COVID-19 pandemisinin ortaya çıkmasından sonra arttığını gözler önüne serdiğini kaydederken, genç nüfustaki atıl işgücü oranının gençlerin COVID-19 pandemisi kaynaklı ekonomik sakinlik sürecinde hangi zorluklarla karşılaştıklarına dair daha açık ve sağlıklı bir fotoğraf ortaya koyduğunu tabir ediyor.
OECD’deki gençlerin neredeyse yüzde 13’ü, 2019 yılı prestijiyle NEET statüsünde yer alıyor. Türkiye ise 2019 yılı bilgileri ile 15-29 yaş kümesindeki yüzde 28,8’lik NEET oranıyla OECD ülkeleri ortasında bu alanda en yüksek orana sahip ülke pozisyonunda. Öbür yandan, ülkeler ortası NEET oranları incelendiğinde, genç bayanlardaki NEET oranlarının genç erkeklere kıyasla sistematik olarak daha yüksek olduğu görünüyor. 2019’da OECD ülkeleri ortasında, genç bayanların yüzde 15,4’ü NEET olarak değerlendirilirken, genç erkeklerin sadece yüzde 10,7’si bu statüde yer alıyor. NEET oranlarında da en yüksek toplumsal cinsiyet eşitsizliği yüzde 22,1 oranıyla Türkiye’de bulunuyor. 15-29 yaş aralığındaki bayan nüfusundaki NEET oranı ise Türkiye’de yüzde 40’lara ulaşmış durumda.
Türkiye’de her 5 genç bayandan sadece biri istihdam ediliyor
TSKB Ekonomik Araştırmalar, Türkiye’deki genç bayanların istihdam oranları ve iş gücüne düşük iştirakinin da Türkiye işgücü piyasası için bir öteki kuvvetli görünümü gözler önüne serdiğini belirtiyor. Raporda, 15-24 yaş kümesi dikkate alındığında, Türkiye’nin OECD’deki bayan işgücüne iştirak oranı en düşük olan ülkelerden biri olduğu kaydediliyor. Araştırmaya nazaran, 2019’da OECD ülkeleri ortasında genç bayanların işgücüne iştirak oranı ortalaması yüzde 44,4 iken, Türkiye’de bu oran yüzde 32,6 olarak gerçekleşti. Daha dikkat çekicisi, Türkiye’de her 5 genç bayandan sırf biri istihdam ediliyor (2019 yılı prestijiyle yüzde 22,6). Rapor, son yıllarda işgücü piyasalarında toplumsal cinsiyet uçurumunun daralmasına karşın, 2019 yılı bilgilerinin genç bayanların istihdam oranı ve işgücüne iştirak oranının genç erkeklere nazaran sırasıyla 20,7 ve 23,3 yüzde puan daha düşük düzeyde gerçekleştiğini ortaya koyuyor.
Eğitim düzeyi yüksek genç bayanların işsizlik oranı artıyor
Türkiye’de son yıllarda işgücüne daha fazla eğitimli genç bayan dâhil olsa da işsizlik sayıları yükseliyor. İşgücüne dâhil olan mesleksel lise ve yükseköğretim mezunu olan genç bayanlar, işsiz bayanlar ortasında en fazla hisseye sahip olan küme olarak yer alıyor. Bununla bir arada, mesleksel lise ve yükseköğretim mezunu olan genç bayanlar 2014 ile 2020 yılları ortasında iş bulmakta en çok zorlanan küme olarak ortaya çıkıyor.
İklim krizinin potansiyel riskleri genç nüfusun kırılganlığını artırıyor
Rapora nazaran, Türkiye, coğrafik özellikleri ve artmakta olan kent nüfusu ile iklim değişikliğinden yüksek düzeyde etkilenme potansiyeline sahip ülkeler ortasında yer alıyor. Yapılan araştırmalar, sıcaklık ve yağış ölçüsündeki değişimlerin ekonomik büyüme üzerinde tesirli olduğunu ve iklim krizine karşı en hassas dalın tarım kesimi olduğunu açıkça ortaya koyuyor. Avrupa Komisyonu’nun altını çizdiği üzere, sigorta, altyapı ve inşaat, insan sıhhati, turizm ve güç sistemleri de iklim değişikliğinden en çok etkilenecek yüksek riskli öbür bölümler ortasında yer alıyor. Türkiye’de de istihdam edilen gençlerin yarısından birçok konaklama ve yemek hizmetleri, imalat, toptan ve perakende satış alanlarında çalışıyor. Bu iktisadi faaliyetlerde misyon alan 15-24 yaşları ortasındaki 293 bin gencin 2020 yılı içinde durumlarını kaybettiği görülüyor. Sayılar, COVID-19 sebepli ekonomik sakinlikte genç çalışanların istihdamının, yetişkinlere (25 yaşından büyük) oranla daha keskin bir biçimde düştüğünü de teyit ediyor. TSKB Ekonomik Araştırmalar, iklim krizinin potansiyel yıkıcılığını göz önünde bulundurarak, yeşil yatırımların genç istihdamına yönelik fırsatları artırdığına, tıpkı vakitte çevreyi koruyup, iklim direncini yükselteceğine dikkat çekiyor.
Kaynak: (BHA) – Beyaz Haber Ajansı
