Psikoloji alanında yapılan çalışmaların insan öğrenmesinin hayat uzunluğu sürdüğünü gösterdiğini belirten uzmanlar, öğrenilen yeni davranış ve bilgilerin, insan beyninde yeni hudut temasları oluşmasına ve buna bağlı olarak beynin yapısında değişiklere yol açtığına dikkat çekiyor. Uzmanlar, “beynin nöroplastisitesi” olarak tanımlanan bu özelliğin öğrenmeye bağlı olarak anne karnından başlayarak ömrün sonuna kadar devam ettiğinin altını çiziyor. “Öğrenmenin en kıymetli belirleyicisi merak” diyen uzmanlar öğrenme merakının bireyden bireye de değişiklik gösterdiğini belirtiyor.
Üsküdar Üniversitesi İnsan ve Toplum Bilimleri Fakültesi Psikoloji Kısım Lideri Dr. Öğr. Üyesi Meltem Narter, hayat uzunluğu öğrenme kavramına ait değerlendirmelerde bulundu.
Yaşam uzunluğu öğrenmeyi anlamak için birinci olarak öğrenme kavramını tanımlamak gerektiğini belirten Dr. Öğr. Üyesi Meltem Narter, “Öğrenme, tecrübeye bağlı olarak bir kişinin bilgisinde yahut davranışında oluşan nispeten kalıcı değişikliklerdir. Burada kelamı edilen değişikliğin müddeti kısa vadeli değil, uzun vadelidir; değişim bellekteki bilginin içeriği ve yapısında yahut kişinin davranışındadır; değişimin nedeni, yorgunluk, motivasyon, ilaçlar, fizikî durum yahut fizyolojik müdahaleden fazla kişinin etrafıyla ilgisi sonucunda oluşan tecrübesidir.”dedi.
Düşünce ve inançlar nasıl oluşuyor?
“Yeni bilgilerin ve etraftan gelen tesirlerin, bireylerin evvelki öğrenme tecrübelerine ve toplumsal tesirlere bağlı olarak yorumlanması niyetleri ve inançları meydana getirir” diyen Dr. Öğr. Üyesi Meltem Narter, “Bu da her bireyin kendi gerçekliği yahut bir deyişle hayatı görme biçimi haline gelir. Daha genel bir tanımla öğrenme, yeni düşünme biçimleri, bilgiler, davranışlar, maharetler, kıymetler, tavırlar ve tercihler edinme sürecidir.”dedi.
Dr. Öğr. Üyesi Meltem Narter, “Yaşam uzunluğu öğrenme ise ferdî, kamusal, toplumsal yahut istihdamla ilgili rastgele bir mevzuda bilgi, marifet ve yeterlilikleri geliştirme gayesiyle hayat boyunca gerçekleşen tüm öğrenme faaliyetleridir. Eğitim bağlamında ele alındığında ise basitçe insanların örgün eğitimden sonra ve ömürleri boyunca deneyimledikleri bilgi ve maharetlerinin daima gelişimi biçiminde olarak tanımlanabilir.” diye konuştu.
Öğrenme süreci hayat uzunluğu sürmekte midir?
İnsan davranışını ve zihnini anlamanın psikoloji biliminin temel gayesi olduğunu kaydeden Dr. Öğr. Üyesi Meltem Narter, “Psikoloji alanında yapılan birinci çalışmalar insan zihnini anlamaya yönelik iken 1950’lerde, mevcut sistemlerle bunun anlaşılamayacağı göz önünde bulundurularak insanın gözlemlenebilen davranışlarının incelenmesi fikri öne çıkmıştır ve bu süreçte inanı anlamak için insanın nasıl öğrendiği üzerinde durulmuştur.” dedi.
1950 Bilişsel İhtilal değerli bir dönüm noktası
1950 Bilişsel İhtilali olarak tanımlanan süreçte bilgisayarların ortaya çıkması ve yaygınlaşmasıyla birlikte insan zihni ve bilgisayarlar ortasındaki benzerliklerin ön plana çıktığını kaydeden Dr. Öğr. Üyesi Meltem Narter, “Bu değişim ile de psikoloji biliminin temel materyali olarak zihnin incelenmesi eski popülaritesinin de üzerinde bir ilgi alanı haline gelmiştir. Bilişsel İhtilalle birlikte gelişen teknolojilerin bir öteki getirisi de insan beyninin fonksiyonlarının ve işleyişinin keşfine sağladığı imkanlar olmuştur. Çeşitli nörogörüntüleme teknikleri sayesinde insanların davranışları ve zihinsel süreçleri farklı beyin bölgelerinin bağı incelenebilmiştir. Birebir vakitte belli zihinsel fonksiyonlar ve davranışlarla beyin bölgelerinin kendi ortalarındaki etkileşimin bağı de nörobilim, nöropsikoloji, biyopsikoloji yahut psikofizyoloji üzere alanların çalışma hususlarını oluşturmuştur.” dedi.
Beynin nöroplastisitesi hayat uzunluğu devam ediyor
“Bu gelişmelerle birlikte elde edilen en temel sonuç ise insan öğrenmesinin hayat uzunluğu sürdüğüdür” diyen Dr. Öğr. Üyesi Meltem Narter, “Öğrenilen yeni davranış ve bilgiler, insan beyninde yeni hudut temasları oluşmasına ve buna bağlı olarak beynin yapısında değişiklere yol açmaktadır. Beynin nöroplastisitesi olarak tanımladığımız bu özellik ise öğrenmeye bağlı olarak anne karnından başlayarak ömrün sonuna kadar devam etmektedir.” diye konuştu.
Başarının ödüllendirilmesi öğrenme motivasyonunu artırıyor
Bilişsel İhtilalle birlikte ortaya çıkan Bilişsel Yaklaşımın öğrenme motivasyonunu etkileyen faktörleri daha ayrıntılı biçimde ele aldığını kaydeden Dr. Öğr. Üyesi Meltem Narter, “Buna nazaran, öğrenilecek bilgi içeriğinin kişinin ilgisi dahilince olması, etraftan alınan dayanak, bilginin kıymetine yönelik kişinin inancı, bireylerin kendilerine maksat koyması, edinilen bilginin kişiyi birden fazla amaca ulaştırabilmesi, muvaffakiyete yönelik kişinin ve etrafının atıfları ve beklentileri, yaşa ve marifet seviyesine uygun zorluk ve amaç belirlenmesi, yanlışların cezalandırmasındansa muvaffakiyetin ödüllendirilmesinin seçilmesi öğrenmeye yönelik motivasyonu arttırmaktadır.” diye konuştu.
Öğrenme merakı bireyden şahsa farklılık gösteriyor
“Merak, insanın ve bilimin ilerlemesini sağlayan en temel faktördür” diyen Dr. Öğr. Üyesi Meltem Narter, “Tür olarak geldiğimiz noktayı, merakımıza ve aslında merakla olan alakamızı yönetme biçimimizdeki başarımıza borçluyuz. Münasebetiyle merak, bilhassa bilgi bağlamında ele aldığımızda, öğrenmenin en kıymetli belirleyicisidir. Daha evvel de değindiğimiz üzere öğrenme motivasyonunu arttıran bir etken kişinin öğrenilecek olan bilgi yahut davranışın kıymetine yönelik inancıdır. Bu kıymetin belirlenmesinde ise merak kıymetli bir rol oynar. Fakat insan olarak her bir bireyin de birebir konumda olmadığı aşikârdır. Bunun temel sebeplerinden biri de öğrenme merakının bireyden şahsa farklılık göstermesidir. Tıpkı ailede yetişen farklı bireylerin bilgi ve maharet açısından farklı noktalarda olabildiğini birçok örnekte görebiliriz. Bu da öğrenme merakının bireyden bireye farklılık göstermesinin en görünür sonucudur.” dedi.
Kaynak: (BHA) – Beyaz Haber Ajansı
