“Konu gündeme geldiğinden bu yana da çokça soru alıyorum. Öncelikle şunu belirteyim, tamamlayıcı emeklilik üzerine çalışmalar devam ediyor lakin bildiğim ve öğrendiğim kadarıyla başlardaki soru işaretlerine açıklık getireyim” diyen Noyan Doğan’ın yazısı şöyle:
1- TAMAMLAYICI EMEKLİLİK SİSTEMİ İLE NE AMAÇLANIYOR?
Tamamlayıcı Emeklilik Sistemi ile çalışanların, emekliliklerinde, ikinci bir emeklilik geliri elde etmeleri için ikinci basamak emeklilik sistemine geçilecek. Böylelikle çalışanlar emekli olduklarında hem toplumsal güvenlik sisteminden hem de tamamlayıcı emeklilik sisteminden emeklilik maaşı alacaklar.
2- İKİNCİ BASAMAK EMEKLİLİK SİSTEMİ NEDİR?
Dünyada üç basamaklı emeklilik sistemleri uygulanıyor. Birinci basamak çalışanların SGK’ya prim ödeyip, gerekli kaide ve şartları yerine getirdiklerinde emekli oldukları devletin sunduğu emeklilik sistemi. İkinci basamak çalışanların her ay maaşlarından kesilen, patronların de belli oranda katkı yaptığı, çalışan hesabında oluşan birikimlerin fonlarda değerlendirildiği özel emeklilik sistemi. Üçüncü basamak ise bireylerin büsbütün kendi tercihleri doğrultusunda birikim yapıp, gelecek için tasarruf ettiği sistem. Türkiye’de birinci basamak emeklilik sistemi ve BES ile üçüncü basamak emeklilik sistemi uygulanıyor. İkinci basamak ise 2017 yılında uygulamaya giren ve çalışanları kapsayan Otomatik İştirak Sistemi ile kısmen uygulanmaya başlandı.
BAĞ-KUR’LUYU KAPSAMAYACAK
3- OTOMATİK İŞTİRAK SİSTEMİ (OKS) İKİNCİ BASAMAK EMEKLİLİK SİSTEMİ DEĞİL Mİ?
Değil; ikinci basamak emeklilik sistemi olabilmesi için patron katkısı olması ve çalışanların sistemden emeklilik için gerekli kaide ve şartları yerine getirmeden çıkamıyor olması gerekiyor. 2017 yılından bu yana uygulanan OKS’de giriş mecburî, yani patronlar tüm çalışanları otomatik olarak sisteme dahil etmek zorunda lakin çıkış hür. Çalışan istediği vakit sistemden çıkabiliyor. Daha da kıymetlisi yalnızca çalışanın maaşından yüzde 3 kesinti yapılıyor; patronun ise hiçbir katkısı bulunmuyor. Çalışandan yapılan kesintiye de devlet yüzde 30 katkı yapıyor.
4- TAMAMLAYICI EMEKLİLİK SİSTEMİ NASIL UYGULANACAK?
Otomatik iştirak sistemi tamamlayıcı emeklilik sistemine dönüşecek ve ikinci basamak emeklilik sistemi tam manasıyla uygulanmaya başlayacak. Çalışanın maaşından yüzde 3 kesilecek, patron de muhakkak oranda katkı yapacak, devlet de yüzde 30 katkı yapacak.
5- TAMAMLAYICI EMEKLİLİK TÜM ÇALIŞANLARI MI KAPSAYACAK?
Hayır; 4/A’lı yani emekçi statüsünde çalışan ile 4/C, memur statüsünde çalışanları kapsayacak. 4/B statüsünde, Bağ-Kur’luları kapsamayacak.
SİSTEMDEN ÇIKILAMAYACAK
6- PATRON NE KADAR KATKI YAPACAK?
İşveren katkısı şimdi net değil fakat yüzde 2 oranında katkı yapması planlanıyor.
7- BUGÜNKÜ ÜZERE ÇALIŞAN İSTEDİĞİ ÜZERE SİSTEMDEN ÇIKABİLECEK Mİ?
Hayır; tamamlayıcı emeklilikten çıkışlar zorlaştırılacak. Emeklilik için gerekli kural ve şartları yerine getirenler sistemden çıkabilecek.
8- OTOMATİK İŞTİRAK SİSTEMİ DEVAM EDECEK Mİ?
Hayır; tamamlayıcı emeklilik sistemi başladığında otomatik iştirak sistemi artık olmayacak.
KIDEM TAZMİNATI İLE İLGİSİ YOK
9- KIDEM TAZMİNATINI DA KAPSAYACAK MI?
Tamamlayıcı emekliliğin kıdem tazminatı ile hiçbir bağı olmayacak. Kıdem tazminatı başka bir mevzu, çalışanın kıdem tazminatı büsbütün başka bir mevzu.
10- SİSTEM NASIL İŞLEYECEK?
Çalışanın maaşından yapılan kesintiler, patronun katkısı ve devlet katkısı çalışana ilişkin tamamlayıcı emeklilik hesabında birikecek. Birikimler emeklilik şirketleri tarafından kıymetlenecek. Pahalanacak yatırım araçlarına devlet ve çalışan karar verecek. Çalışan emeklilik için gerekli kaideler ve şartları yerine getirdiğinde hem devletin sunduğu toplumsal güvenlik sisteminden emekli maaşı alacak hem de tamamlayıcı emeklilik sisteminden ikinci bir emekli maaşı alacak.
11- EMEKLİLİK YAŞINDA DEĞİŞİKLİK OLACAK MI?
Bugün için otomatik iştirak sisteminden 56 yaşında emekli olunabiliyor. Sisteme geçildiğinde devletten emeklilik yaşı ile tamamlayıcı emeklilikten emeklilik yaşı eşitlenebilir.
12- TAMAMLAYICI EMEKLİLİK NE VAKİT BAŞLAYACAK?
2024 yılının ikinci yarısında uygulama geçilmesi planlanıyor.
