Yeşilay’ın bu yıl 5’inci kere düzenlediği Milletlerarası Teknoloji Bağımlılığı Kongresi’ne yurtdışından 16, toplamda 36 konuşmacı katıldı. Teknoloji bağımlılığının ekran kullanımından toplumsal medyaya, çevrim içi oyunlardan kumara ve pandeminin tesirlerine kadar pek çok farklı açıdan ele alındığı kongre 2 gün sürdü.
Yeşilay’ın bu yıl 5’inci defa düzenlediği Memleketler arası Teknoloji Bağımlılığı Kongresi’ne yurtdışından 16, toplamda 36 konuşmacı katıldı. Teknoloji bağımlılığının ekran kullanımından toplumsal medyaya, çevrim içi oyunlardan kumara ve pandeminin tesirlerine kadar pek çok farklı açıdan ele alındığı kongre 2 gün sürdü. Kongre kapsamında konuşan 4 ana konuşmacı COVID-19 ve oyun oynama bozuklukları, sağlıklı oyun oynama alışkanlıkları ve bağımlılıklar, teknoloji bağımlılığını önlemenin yolları ve oyun içi harcamaların bağımlılıklara tesiri i bahislerini ele aldı. Teknoloji kullanımının bir noktaya kadar muhtaçlık olduğunu belirten Yeşilay Genel Lideri Prof. Dr. Mücahit Öztürk, “Biz çocuk ayaklandığı andan itibaren onu ekranla, telefonla, tabletle tanıştıran bir kuşak görüyoruz. Münasebetiyle da bilhassa 2 yaşından itibaren çocuklar ve 30 yaşa kadarki genç yetişkinlerin risk altında olduğunu söyleyebiliriz” tabirlerini kullandı.
Yeşilay, 5. Milletlerarası Teknoloji Bağımlılığı Kongresi’ni dünyadan ve Türkiye’den alanında uzman isimlerin iştirakiyle gerçekleştirdi. Dijital bağımlılıklar, COVID-19 periyodunun tesirleri, oyun ve kumar bağımlılıkları ortasındaki ilgi, toplumsal medyanın ve akıllı telefonların çok kullanımı üzere temaların ele alındığı kongrede 16 ülkeden 16 yabancı konuşmacının yanı sıra; toplamda 36 konuşmacı yer aldı. Açılış konuşmasını Yeşilay Genel Lideri Prof. Dr. Mücahit Öztürk’ün yaptığı kongrenin ana konuşmalarını Queensland Üniversitesi Gençlerde Husus Kullanımı Araştırmaları Ulusal Merkezi’nden Prof. Dr. John B. Saunders, Lausanne Üniversitesi Psikoloji Enstitüsü’nden Prof. Dr. Joel Billieux, Kore Katolik Üniversitesi Uijongbu St.Mary’s Hastanesi’nden Prof. Dr. Hae Kook Lee ve Flinders Üniversitesi’nden Doç. Dr. Daniel King gerçekleştirdi.
Kongrenin açılış konuşmasında Yeşilay’ın teknoloji bağımlılığı konusundaki çalışmalara ve araştırmalara öncülük ettiği ve bu alandaki çalışmaları yakından takip ederek gelişen riskleri erken fark ettiğini ve bu kapsamda 5. sefer Milletlerarası Teknoloji Bağımlılığı Kongresi’ni düzenlemekten memnunluk duyduklarını belirten Yeşilay Genel Lideri Prof. Dr. Mücahit Öztürk şunları söyledi:
“Teknoloji bağımlılığı kelam konusu olduğunda farklı bir durumla karşı karşıyayız. Tütün, alkol, unsur ve kumar bağımlılıklarıyla ilgili; bağımlılık yapan obje ya da durumdan muhakkak uzak durulmasını söyleyebiliyoruz fakat teknoloji kelam konusu olduğunda durum değişiyor. Hepimiz haberleşme teknolojilerini kullanmak, araştırma yapmak ve eğlenmek istiyoruz. Bunda yanlış bir şey yok. Teknoloji kullanımı bir noktaya kadar gereksinim; bu nedenle de tümden reddetmek akıl dışı bir yaklaşım olur. Lakin ‘onsuz yapamam’ demeye başlandığında bağımlılık riski ortaya çıkıyor. Üstelik doğumdan değil tahminen lakin 2 yaşından itibaren 80’li yaşlara kadar herkes risk altında; zira biz çocuk ayaklandığı andan itibaren onu ekranla, telefonla, tabletle tanıştıran bir jenerasyon görüyoruz. Münasebetiyle da bilhassa 2 yaşından itibaren çocuklar ve 30 yaşa kadarki genç yetişkinlerin risk altında olduğunu söyleyebiliriz. Bu yaş kümesinde akademik başarıda ve iş muvaffakiyetinde düşüş, toplumsal bağlardan kaçma, hareketsiz ömür, sanatsal faaliyetleri sürdürememe üzere pek çok sorun yaşanıyor. O kadar çok paha kaybediyoruz ki, sonra telafisi mümkün olmayabiliyor.”
“İletişimde ve hislerini tabir etmede sıkıntılı bir jenerasyonla karşı karşıyayız”
Kendilerine toplumsal alan olarak sanal âlemi seçen çocuk ve gençlerin buradaki riskleri fark etme konusunda da çok uzman olmadığının altını çizen Öztürk, “Ebeveynlerin içerik ve süreyi kesinlikle denetim altına alması gerekiyor; bu formda riski minimize etmek mümkün. Bugün tüm dünyanın risk altında olduğunu söyleyebiliriz. Münasebetleri sanal ortamda kuran çocuklar nedeniyle bağlantı hünerlerinde sorun yaşayan, konuşma ve hislerini söz etmekte sorun olan bir jenerasyonla karşı karşıyayız. Toplumsal medyanın kullanım formu de bunun en hoş örneklerinden biri, öfke boşaltma aracı olarak kullanılıyor. Günlük hayatta gördükleri bir şahsa söyleyemeyecekleri kelamları ekran aracılığıyla aktarıyorlar. Bu riskleri direktörün yolu şuurlu internet kullanımıdır” dedi.
Yeşilay Türkiye Bağımlılıkla Çaba Eğitim Programı (TBM) kapsamında her yıl 8 milyon öğrenciye ve 3 milyon yetişkine teknoloji bağımlılığı konusunda farkındalık kazandırırken, Sağlıklı Kuşak Sağlıklı Gelecek Yetenek Müsabakası ile öğrencilerde küçük yaşlardan itibaren bağımlılıklarla ilgili farkındalık oluşturulması hedefleniyor. Yeşilay Danışmanlık Merkezi (YEDAM) çatısı altında da bağımlılara ve ailelerine fiyatsız psikososyal takviye sunuluyor.
Günde 3-4 saatten fazla çevrim içi oyun oynamak bağımlılık riski taşıyor
Queensland Üniversitesi Gençlerde Husus Kullanımı Araştırmaları Ulusal Merkezi’nden Prof. Dr. John B. Saunders kongrede “Oyun oynama bozukluğu: Pandemi çağının zorluklarıyla karşılaşma” başlıklı bir sunum gerçekleştirdi. Günümüzde oyun oynama bozukluğunda dijital ihtilalin ve COVID-19 pandemisinin 2 değerli etken olduğunu belirten Saunders şunları söyledi:
“COVID-19 tüm dünyada ömrü etkiledi, gözetici önlem olarak kapanmalar yaşandı. Toplumsal izolasyon bilhassa gençler ve yaşlıları çok etkiledi. Anksiyete bozuklukları, depresyon, travma sonrası gerilim bozukluğu yaşayanlar oldu. Oyun sanayisi bu periyotta ‘farklı yerlerde fakat birlikte oynama’ üzere telaffuzlarla faaliyetlerini sürdürdü. Mart 2020’den itibaren oyun kullanıcılarının Amerika’da 28 milyon, İngiltere’de 8,6 milyon arttığını görüyoruz. Taşınabilir oyun kullanıcılarına baktığımızda ise Amerika’da yüzde 28, İngiltere’de yüzde 50, Güney Kore’de yüzde 34 ve Almanya’da yüzde 25 artış var. Üstelik kullanıcıların yarısından fazlası daha sonra da oyun oynamaya devam edeceğini söylüyor; yani bu artış dönemsel bir artış değil; fakat burada değerli olan bu aktivitenin ne vakit tehlikeli ve riskli hale geldiği. Araştırmalar günde 3-4 saatten fazla çevrim içi oyun oynamanın risk taşıdığını gösteriyor. Bunun dışında akademik performans, anksiyete, depresyon, otizm spekturum bozukluğu, ebeveyn bağlantılarında bozulmalar üzere belirtiler de ortaya çıkabiliyor. Oyun oynama üzerinde denetim kaybolduğunda, oyuna verilen ehemmiyet arttığında ve kişi negatif sonuçlarına karşın oyun oynamaya devam ettiğinde biz bunu artık oyun oynama bozukluğu olarak tanımlıyoruz.”
Tedavide gayenin oyun dışı internet kullanım alışkanlığını sürdürmek olduğuna değinen Saunders, COVID-19 devrinde aktivite planı yapmak, sistemli uyku ve sağlıklı beslenme, tertipli idman, gerilim azaltma tekniklerini öğrenme, çocukların elektronik aletlere erişimini planlama, çevrim içi oyun müddetlerini sınırlama üzere tekniklerin önleyici çalışmalar açısından değerli olduğunu vurguladı.
Uzaktan eğitim devrinde öğrencilerin yüzde 65,5’inin dijital medya kullanımı arttı
COVID-19 pandemisinin ruh sıhhati üzerindeki tesirlerini “COVID-19 ve çok dijital kullanım: Mevcut durum ve tedbire stratejisi” başlıklı sunumunda anlatan Kore Katolik Üniversitesi Uijongbu St. Mary’s Hastanesi’nden Prof. Dr. Hae Kook Lee şöyle konuştu:
“COVID-19 hastalığına yakalanma telaşı vakitle düşüyor fakat depresyon, anksiyete ve intihar eğiliminin vakitle arttığını görüyoruz. Kore’de yapılan bir araştırmaya nazaran 2018 yılına oranla depresyonda 6 kat ve intihar eğiliminde 3,5 kat artış var. Bu durum yakın ilgilerin kurulamamasından ve toplumsal hayatın bitmesinden kaynaklanıyor. Bireyler hazzı çevrim içi alanlarda aramaya başlıyor ve burada da bağımlılık riski ortaya çıkıyor. Yeniden Kore’de yapılan bir araştırmada akıllı telefon kullanıcılarının yüzde 44,3’ü ve çevrim içi oyun oynayanların yüzde 24,4’ü bu aktivitelere ayırdıkları vaktin arttığını belirtiyor. Bu artışın bilhassa 20’li yaşlardaki bireylerde meydana geldiği görülüyor. Uzaktan eğitim nedeniyle öğrencilerin bilgisayar karşısında daha uzun vakit geçirmesi, onlar açısından da riski artıyor. Öğrencilerin yüzde 65,5 dijital medya kullanımının arttığını tabir ediyor. Kız öğrenciler akıllı telefon ve alışverişe yönelirken, erkek öğrenciler ise çevrim içi oyunlar ve yetişkin içerikleriyle daha fazla vakit geçiriyor.”
Ruhsal sorunları olan bireylerin teknoloji bağımlılığı riski geliştirme riskinin de daha fazla olduğunu vurgulayan Lee, “Teknoloji bağımlılığını önlemek için dijital hayatla gerçek hayat ortasında istikrar kurulması, bireylerin ve sanayilerin çıkarlarının bir istikrar içinde gözetilmesi ve bu bağımlılık alanına özel stratejilerle hem önleyici hem de tedavi edici alanda adımlar atılması gerekiyor” ifadelerini kullandı.
Oyun içi harcamalar oyun oynama bozukluğunun bir kesimi olabilir
“Çevrim içi oyunlarda yağmalayarak para kazanma” başlıklı konuşmasına COVID-19 pandemisinin oyun kesimini büyüttüğünü belirterek başlayan Flinders Üniversitesi’nden Doç. Dr. Daniel King, oyun içi harcamalarla ilgili konuşmasında şunları söyledi:
“Geleneksel oyunlara baktığımızda etkileşime dayalı, karar vermeyi destekleyen, gerçek bir mükafatın olduğu, muhakkak yetenekler gerektiren bir sistem görüyoruz. Kumarın tarifinde ise pahalı bir şeyi riske atma, yarış ya da talih ögesi ve muhakkak bir pahada yarar elde etme durumu kelam konusu. Bugün en çok oynanan dijital oyunlara baktığımızda hem oyunların hem de kumarın belirli özelliklerini taşıdıklarını görüyoruz; lakin oyun içi harcama sistemi kumardan çok daha karışık formda işliyor. Oyun sanayisi oyun içi harcamaları teşvik etmek hedefiyle farklı stratejiler kullanıyor. Üstelik kullanıcı ile oyun sanayisi ortasında önemli bir bilgi eşitsizliği kelam konusu. Sanayi kullanıcının oyun alışkanlıklarını, harcadığı vakti, genel olarak oyun içi harcama trendini biliyor ve buna nazaran yönlendirmeler yapıyor. Ve buralarda harcanan çok önemli ölçüler kelam konusu. Örneğin, bir kullanıcı oyundaki liderliğini koruyabilmek için 2 milyon dolar harcamıştı. Gençler de ailelerinin kredi kartlarıyla harcama yaparak onları çok önemli borçlar altına sokabiliyor. Avustralya’da 8-17 yaş ortası her 3 gençten 1’i oyun içi harcama yapıyor.”
Oyun içi harcamaların oyun oynama bozukluğunun bir modülü olabileceğine değinen King, “Oyun oynama bozukluğuna sahip kullanıcılar, tedavi olduklarında oyun oynamayı durdurmak değil denetim altına almak istiyorlar. Yüzde 30’u ise tedaviyi sürdürmüyor. Bu bozukluğa sahip olanların tedavi sürecinde depresif hislerinde de artış olduğunu görüyoruz; zira oyunlar dışında bir duygusal dengelenme kaynakları bulunmuyor” dedi.
2 gün boyunca 7 farklı oturumda her tarafıyla teknoloji bağımlılığı konuşuldu
Kongrenin birinci günü Hindistan Ülke Yeşilayı Lideri Saiju Hameed başkanlığında gerçekleşen oturumda Matthew Browne “SF-D6 eğilim puanı yüklendirme paradigması kullanarak kumar meseleleri ve ziyanları için sıhhat yarar ölçümleri”, Sally Gainsbury “Web sitesi tasarım özellikleri: Riskli çevrim içi kumarda toplumsal ipuçları, düzenleyici ipuçları, kumar aktifliği ve tüketici muhafaza uygulamalarının rolü”, Atul Ambekar “COVID-19 ve bağımlılık tedavisi: Hindistan’dan bakış” başlıklı sunumlarını gerçekleştirdi.
T.C. Cumhurbaşkanlığı Toplumsal Siyasetler Şurası Üyesi ve Türkiye Yeşilay Cemiyeti Bilim Şurası Üyesi Prof. Dr. Vedat Işıkhan başkanlığında gerçekleşen ikinci oturumda, Zsolt Demetrovics “Oyun oynama ve Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB): İki geniş ölçekli araştırmadan sonuçlar”, Yankı Yazgan “Otizm Spektrum Bozukluğu (OSB) ve dijital oyunlar” ve Daria Kuss “Daima çevrim içi – Bir varoluş biçimi olarak toplumsal ağ kurma” başlıklarıyla sunum yaptı.
İlk günün Nijerya Ülke Yeşilayı Lideri AlHaji Audi Kongila Mohammed başkanlığında yapılan son oturumunda ise Marc Potenza “COVID-19 sırasında oyun oynama, pornografi izleme ve internet kullanımının sorunlu biçimleri”, David Hodgins “Ne kadarı çok! Memleketler arası dataları kullanarak düşük riskli kumar oynama kuralları oluşturma” ve Daniel Spritzer “Oyun oynamada mikro hareketler” mevzularını ele aldı.
Kongrenin ikinci günü Malezya Ülke Yeşilayı Lideri Ahmad Mohammed Fairuz’un başkanlığını üstlendiği oturumla başladı. Oturumda Dünya Sıhhat Örgütü’nden Natacha Carragher “COVID-19’un sorunlu oyun ve kumar oynama üzerindeki tesirini kıymetlendirme: Memleketler arası bir kilit bilgi kaynağı anketinin sonuçları”, Sophia Achab “Oyun oynama bozukluğunun yol açtığı halk sıhhati sıkıntılarını hafifletme” ve Jiang Long “Oyun oynama bozukluğuna dair Çin Ulusal Sıhhat Kurulu tarafından yakın vakit evvel yayımlanan ulusal klinik kılavuzlar ve uzman konsensüsü” başlıklı sunumlarını yaptı.
Türkiye Yeşilay Cemiyeti Bilim Konseyi Lideri Prof. Dr. Peyami Çelikcan başkanlığındaki oturumda Cam Adair “Ready Player 2021: Oyun oynama bozukluğu, akış ve elektronik sporlar”, Prof. Dr. Kemal Sayar ve Berna Yalaz “Sanal yorgunluk”, Doç Dr. Orhan Gürsu “Teknoloji bağımlılığı ile gayrette din” hususlarını ele alırken; başkanlığını Türkiye Yeşilay Cemiyeti Bilim Şurası Üyesi Prof. Dr. Murat Balcı’nın üstlendiği oturumda Prof. Dr. Kültegin Ögel “İnternet bağımlılığının tedavisinde uygun ve makus haberler”, Prof. Dr. Gül Karaçetin “İnternet oyun oynama bozukluğu olan çocuk ve ergenlerde ebeveyn tutumları” ve Dr. Mehmet Dinç “Çocuk ve gençlerin sanal dünyası: Ebeveynler ve eğitimciler için bir rehber” hususlarında konuştu.
Kongrenin Türkiye Yeşilay Cemiyeti Bilim Şurası Üyesi Prof. Dr. Osman Tolga Arıcak başkanlığındaki son oturumda ise Dr. Şahin Bayzan “Aşırı toplumsal medya kullanımı: Türkiye’de ve dünyada mevcut durum”, Hakan Çetin ve Melike Şimşek “Yeşilay’ın teknoloji bağımlılığını tedbire ve müdahale çalışmaları”, Dilan Dolan ve Nisa Işık Peker “Teknoloji bağımlılığına genç bakış” başlıklı sunumlarını yaptı.
2 gün boyunca devam eden kongrede ayrıyeten İstanbul, İzmir ve Bolu’’da farklı liselerde tahsil görmekte olan beş lise öğrencisi internet ve teknolojiyle ilgili davranışsal bağımlılıkların özgül yüzlerine ait çeşitli sunumlar yaptılar. Ahmet Keçeci “Oyun oynama bozukluğuna genç bakış”, Asude Güvener ve Zehra Miray Özge Türkmen “Sosyal medya kullanımına genç bakış”, Ertuğrul Tunç “Teknoloji bağımlılığıyla teknoloji yoluyla mücadele” ve Özge Türkmen “Okul öncesi devir çocuklarında teknoloji kullanımı” başlıklı sunumlarını gerçekleştirdiler.
Kaynak: (BHA) – Beyaz Haber Ajansı
