Üsküdar Üniversitesi NPİSTANBUL Beyin Hastanesi Uzman Klinik Psikolog Nuran Günana, çocuklarda empati hissinin gelişimine ait değerli tavsiyelerde bulundu.
Empati öğretilen bir beceridir
Empatinin en genel manasıyla kişinin kendisini his ve niyetlerinden soyutlayarak başka bireylerin hislerini, fikirlerini ve olaylara bakış açılarını anlayabilme kabiliyeti olduğunu lisana getiren Nuran Günana, empatinin hem olumlu benlik algısının gelişmesine yardımcı olduğunu hem de kişinin davranışlarının oburlarının his ve davranışlarını nasıl etkileyebileceğini düşünebilmesi için kıymetli bir anahtar rolünde bulunduğunu söyledi.
Empati, sağlıklı ilgi kurulmasına yardımcı oluyor
Uzman Klinik Psikolog Nuran Günana, “Empati yapmak toplumsal bağlantıları kolaylaştırır ve bireylerin sağlıklı bağlar kurmasını sağlar. Empati çocuklar için son derece değerlidir. Bu marifete sahip olan çocuklar kendilerini inançta hissederler ve beşerlerle güçlü alakalar kurarlar. Empati marifeti doğuştan gelen bir özellik değildir, tersine vakit içerisinde öğretilen ve öğrenilen bir beceridir” diye konuştu.
Empatinin temeli ömrün birinci yıllarında atılır
Empatinin temellerinin hayatın birinci yıllarında atıldığını kaydeden Nuran Günana, anne ile çocuk ortasında oluşan sevgi, ilgi ve şefkate dayalı bağ çocuğun etrafına de tıpkı halde ilgi ve şefkat göstermesini sağladığını vurgulayarak şunları söyledi: “Annenin bebeğin muhtaçlıklarını hakikat biçimde düşünüp anlayarak karşılaması çocuğun empati kurma marifetlerini geliştirir. Bu birebir vakitte zihinsel gelişimi de olumlu tarafta tesirler.”
Onlara kıymet verin ki bedel vermeyi öğrensinler
Çocukların hayatta örnek aldığı birinci şahısların anne ve babaları olduğunu hatırlatan Nuran Günana, çocukların empatiyi de anne-babalarından ve toplumsal etraflarından öğrendiğini vurguladı. Çocuklarının duygusal muhtaçlıklarını karşılayan ve hislerine şefkatli bir formda cevap veren anne ve babaların empatiyi öğrettiğini belirten Nuran Günana,“Çocuğa sevgi ve şefkat verildiğinde, duygusal gereksinimleri karşılandığında, kişiliklerine hürmet duyulduğunda ve hürmet gösterildiğinde onlar da kendilerini paha verilmiş hissederler, diğerlerine paha verirler ve diğerlerinin gereksinimlerine hürmet gösterirler” diye konuştu.
Çocukla karşılıklı konuşulmalı
Çocuğun hislerini ebeveynleri ile paylaştığında, çocuğu dinlemenin ve geçiştirmemenin çocuğun da karşısındakinin fikir ve hislerine ilgi göstermesini sağladığını tabir eden Nuran Günana şöyle devam etti: “Çocuk anne ve babasıyla bir sorunu paylaşıyorsa mevzuyu değiştirmeden o hususa odaklanmak, üzerine karşılıklı konuşmalar yapmak ve hislerini tabir etmesini sağlamak çocuğun ebeveynlerine inancını artıracağı üzere kendi hislerini da tanımasını sağlayacaktır. Bunu sağlamak hayatın her alanında mümkün olabilir. Örneğin, televizyonda gördükleri karakterlerin niyet ve hisleri üzerine konuşmak yahut kıssa anlatıldığında, ismi geçen karakterlerin rastgele bir anda nasıl hissedebileceğini hayal etmelerini teşvik etmek ve üzerine konuşmalar yapmak da yararlı olacaktır. Günlük ömürden örnek verilecek olursa, etrafınızda kıymetli bir hastalığa sahip olan şahısların ailelerinin nasıl düşünüp ve ne hissedebileceği üzerine çocukla karşılıklı konuşmalar da yapılabilir.”
Ona hislerinizi tabir etmekten kaçınmayın
Birçok anne ve babanın kendi hisleri hakkında konuşmakta zorlandığını ve kaçındığını söyleyen Nuran Günana, bu durumun his idaresinde zorlanan, diğerlerinin hislerini nasıl yönetim edeceğini bilmeyen ve duygusal reaksiyon vermekten kaçınan bireyler oluşmasına neden olduğunu tabir etti. Çocuğa örnek olmakta yarar bulunduğunu lisana getiren Nuran Günana, “Anne ve babaların kendi his ve niyetlerini net olarak çocuklarına belirtmeleri çocuğun empati gelişimine yardımcı olacaktır. Örneğin, anne ve baba şayet çocuğun istediği bir aktiviteyi yorgun olduğu için yapamıyorsa bunu ona açıklamaları ve nasıl hissettiklerini söylemeleri çocuğun empati konusunda desteklenmesine yardımcı olur” tavsiyesinde bulundu.
Duygularını tabir etmesine yardımcı olunmalı
Sevgi, öfke, kızgınlık, kıskançlık, utanç üzere hislerin söz edilebilmesi konusunda çocuğa yardımcı olmanın faydasının görüleceğini söyleyen Nuran Günana, bu hislerin insani olduğunun unutulmaması gerektiğini belirterek şunları söyledi:
“Çocuk bu tabirleri ne kadar düzgün yansıtabilirse davranışlarını o kadar güzel bir halde denetim edebilir. Örneğin, öfkeli bir çocuğa ‘ne manası var bu kadar öfkelenmenin yahut ne var bunda bu kadar kızacak’ üzere telaffuzlar aslında çocuğun hissini reddetmek ve anlamsız görmek manasına gelir. Bunun yerine ‘şu anda çok öfkeli görünüyorsun, anlıyorum’ diyebilmek çocuğun hissini anlamasını ve söz etmesini kolaylaştıracaktır. Küçük yaş çocuklarda bu mevzuda çeşitli kart oyunlarından, oyun temalarından, mecmualardan yahut fotoğraflara bakarak da yararlanılabilir. Yüz tabirlerinin olduğu mecmualara, kartlara yahut fotoğraflara bakarak çocuğa neler düşündüğü ve nasıl hissettiği sorulabilir.”
Empati yapabilen çocuklar daha merhametli, yardımsever, adil ve paylaşımcı olur
Olumlu toplumsal davranışlar kazanmanın çocuklar için son derece değerli olduğunu aktaran Uzman Klinik Psikolog Nuran Günana, kelamlarını şöyle tamamladı: “Empati yapma marifeti olan çocuklar saldırganlığa daha az eğilim gösterirler, daha paylaşımcı, merhametli, yardımsever olurlar ve diğerlerine daha adil davranırlar. Güçlü empati duygusu, çocukların kendileri hakkında kararlar alırken diğerlerine ziyan vermemeleri ve diğerlerinin hakkına hürmet duymaları gerektiği şuurunu sağlar. Bu durum çocukları saldırganlık, diğerlerine şiddet uygulama, husus bağımlılığı, zorbalık, olumsuz akran baskısı üzere makûs hayat kaidelerinden da korur.”
Kaynak: (BHA) – Beyaz Haber Ajansı
