soL TV’de yayınlanan “Kemal Okuyan’la Gündem” programında TKP Genel Sekreterine bu hafta soruları gazeteci Ulaş Can yöneltti.
Can, Küba’da bir müddettir devam eden ve ‘yeniden yapılanma’, ‘dönüşüm’ üzere sözlerle tabir edilen sürecin nasıl kıymetlendirilmesi gerektiğini sorarak programı açtı. Okuyan Küba’nın yıllardır büyük zahmetlerle karşı karşıya olduğunu, sosyalizmi kurmaya ve müdafaaya çalıştığını ancak Küba’da idarede şu an sosyalizmden uzaklaşmaya çalışan bir iktidarın bulunmadığını söyledi. Küba’nın Sovyetler Birliği’nin çözülüşünden sonra kimi adımlar atmak zorunda kaldığını ve bu adımları ‘sistemimizi güzelleştiriyoruz’ diye pazarlamadıklarını, ‘biz güç şartlardayız ve halkımızın aç kalmaması ve bağımsızlığımızı korumak için geri adımlar atacağız’ dediklerini ve bunun değerli bir fark olduğunu söz etti. Bugün de tıpkı halde atılan adımların misal münasebetlerle yapıldığını söyledi.
Küba’da iktidarda ülkenin bağımsızlığını muhafazaya çalışan bir takım var
Okuyan, Küba Komünist Partisi’yle ilgili de şu değerlendirmeyi yaptı:
“Küba Komünist Partisi ülkedeki tek siyasi oluşum ve çok özel bir parti. 1950’lerde süren gerilla gayretinde bu parti yoktu. Sonra KKP ile Fidel’in başını çektiği siyasi hareket bir ortaya geldi ve Fidel bu partinin başkanı pozisyonuna geldi. Bu parti uğraşlar içinden geçmiş ve ideolojisinden taviz vermemiş. Ahlak kavramı tartışmalıdır lakin Kübalı komünistlerin çok özel bir ahlak anlayışı var ve siyasetlerini bu ahlak üzerine kuruyorlar. Küba’da şu anda ne yaptığını bilen, ülkenin devrimci ve sosyalist karakterini, bağımsızlık ve egemenliği müdafaaya çalışan bir grup var.”
1917’de gerçekleşen birinci sosyalizm tecrübesi olan Sovyetler Birliği’nde de ihtilalden sonra denetimli bir halde uygulanan kapitalist iktisat modelinden örnek veren Okuyan, buna o devir Sovyetler’in neden mecbur olduğunu ve Küba üzere küçük bir ada ülkesine de bu hakkı vermemiz gerektiğini söyledi.
Küba’da atılan her adım halkla tartışılıyor
Okuyan’ın Küba’nın ihtilalden sonra izlediği siyasetle ilgili değerlendirmeleri şöyle oldu:
“Küba 60’lı yılların ortasından sonra başta SSCB olmak üzere, sosyalist ülkelerle hem teknolojik manada hem ticaret manasında çok önemli alakalara girmişti. Küba nispî olarak sanayisi zayıf bir ülkeydi ihtilal gerçekleştiğinde ve mükemmel tabiatı nedeniyle turizme yöneldi. Öte yandan SSCB Küba’ya muazzam bir ekonomik yardımda bulundu. SSCB yıkıldıktan sonraki süreçte ise ekonomik zorluklarla karşılaşıldı. Bununla birlikte gelişkin bir sosyalizme hakikat giderken toplumun tamamını yüksek eğitime yönlendiriyordu lakin eğitilmiş iş gücünün çalışabileceği alanlarda iktisat kısıtlandığından ötürü ziraî iş gücü muhtaçlığı karşılanamıyordu. Bununla birlikte güç kesintilerinden ötürü kimi fabrikalar günde 3-4 saat çalışabiliyordu ancak yeniden de Küba tam istihdam sağlıyordu. Üretimini daima arttıran, sanayisini daima geliştiren bir ülke tam istihdamı sağlarken cepten yemez. Fakat Küba’da 91’den sonra düştü endüstriyel üretim. Bütün bunlara bakıldığında bunları gidermek için birtakım tedbirler almak zorundalar. Bu tedbirleri alırken özel girişimciliğe birtakım kısıtlarla müsaade veriliyor lakin denetlemeyi sıkı tutuyorlar ve eşitsizliklerin oluşmasına pürüz olmaya çalışıyorlar. Küba attığı her adımın toplumsal sonuçlarını gözeterek atıyor ve atılan her adım halkla tartışıyorlar.”
Küba’nın bugün öteki ülkelerle ilgilerini kıymetlendiren Okuyan, birçok ülkeyle gelişkin siyasi ilgiler kurulduğunu fakat bu ilgilerin SSCB ile kurduğu alakalara benzetilemeyeceğini de belirtti.
Küba mukadderatını öteki bir ülkeye teslim etmez
Okuyan Küba’nın dış siyasetiyle ilgili şu değerlendirmeleri yaptı:
“SSCB devrinde temelde ülkeler birebir maksatlar doğrultusunda dayanışmayla bağlantı geliştiriyorlardı. Fakat Küba’nın bir defa canı yandı. Sovyetler Birliği çöktüğünde hayal kırıklığına uğradı. Münasebetiyle kendi yazgısını katiyetle diğer hiçbir ülkeye teslim etmez, ne Rusya’ya ne Çin’e. Venezuela ile özel bir ilgiye girmişti. Küba buradaki iktidarın da kırılgan olduğunu biliyor ve bununla ilgili de tedbir alıyor. Seçenekleri çoğaltmaya çalışıyorlar, bu hususta uyanıklar zira ticaret yapmaya mecburlar. Mesela Kanada, ABD’yi karşısına alarak, ABD’den farklı bir strateji izliyor, bu Küba için epeyce olumlu lakin Küba Kanada’ya bağımlı hale gelmez. Bu bahiste çok uyanık bir ülke.”
Küba’nın en büyük umudu aşı çalışmaları
Küba’da pandemi sürecini de kıymetlendiren Okuyan, Küba’nın örgütlü olmanın avantajını bu mevzuda da yaşadığının altını çizdi ve şunları söyledi:
“Planlı bir iktisada sahip olduğundan kaynakları kullanma konusunda yeterli hareket edebiliyorlar. Küba’da konutların çok küçük bir kısmı dışında tamamı halka ilişkin. Sıhhat, eğitim ve ulaşıma para ödemiyorlar. Şu ana kadar 230 civarı vefat yaşandı. Toplamda 30 bin civarında olay var bugüne kadar. Bu her şeye karşın uygun. Kısıtlamalar sürüyor. Turizm kesimi önemli tedbirlerle devam ediyor. Küba’nın en büyük umudu aşı çalışmaları. İki kanaldan çalışmalar sürüyor. Dışarıdan getirme yoluna gitmediler. İlaç çok değerli bir bölüm, ilaç ve tohumda kendine kâfi olmadığınızda bağımsızlığını güme gidiyor. 4 aşı çalışmasından 2’si yaygın test etabına geçiyor. Nisan ayında biri için kitlesel üretimden ve aşılamadan kelam ediliyor. Avrupa’da da Latin Amerika’nın birinci aşısının Küba’dan olacağı söylendi. 2021’de 100 milyon doz üreteceğini söyledi. Bu kendi nüfusunun tamamını aşılayacağı ve kalan kısmını fakir ülkelere hibe edeceği manasına geliyor. Bir kısmını de ihraç edeceklerdir. İlaç üzerinde de çalışıyorlar. Hastalığın hafif atılmasında tesirli kimi bileşenler geliştirdiler. Üretimde büyük kaynaklar gerekiyor. Küba bunu aşar. Daima datalarla konuştular. Yayınlanmış şeyler üzerinden hareket ediyorlar, her şey saydam. Küba’da üretilen aşıya herkesin güvenmesinde yarar var. Küba’dan insanlığa şimdiye kadar ziyan gelmedi.”
Okuyan son olarak ABD’deki idare değişikliğinin Küba’ya tesirlerini kıymetlendirdi.
Kaynak: (BHA) – Beyaz Haber Ajansı
